Peyğəmbərin gözəl əxlaqı ilahi bir nemətdir
"(Ya Rəsulum!) Allahın mərhəməti səbəbinə sən onlarla (döyüşdən qaçıb sonra yanına qayıdanlarla) yumşaq rəftar etdin. Əgər qaba, sərt ürəkli olsaydın, əlbəttə, onlar sənin ətrafından dağılıb gedərdilər. Artıq sən onları əfv et, onlar üçün (Allahdan) bağışlanmaq dilə, işdə onlarla məsləhətləş, qəti qərara gəldikdə isə Allaha təvəkkül et! Həqiqətən, Allah (Ona) təvəkkül edənləri sevər!" (Ali-İmran, 159).
Söhbət Həzrət Məhəmmədin (s) əzəmətlə zikr edilən gözəl əxlaqından gedir. Necə ki, buyurur: “Şübhəsiz ki, sən böyük bir əxlaq üzərindəsən!” (Qələm 4).
Bu ayədə Allah xatırladır ki, yaxşı əxlaqa sahib olan Həzrət Peyğəmbər (s) və bütün şəxslər bir ilahi nemətə sahibdirlər. Buna görə məğrur olmamalıdırlar. Həqiqətdə o nemətə görə şükür etməlidirlər.
Bu nemətin şükrü odur ki, insanların xətalarından keçib, onların bağışlanmasını diləyir və məsələlərdə onlarla məşvərət edir. Bu məşvərətin özü də yaxşı və mehriban əxlaqın başqa bir parçasıdır. Çünki məşvərət olunan şəxs şad olur və şəxsiyyət hissi keçirir. Eyni zamanda məsləhət başqalarının ağlında şərik olmaqdır. Özü üçün çox faydalı bir təcrübədir.
Lakin Allahın (s) və bizim hamımıza əmri budur ki, məşvərətdən sonra bir məsələdə möhkəm bir qərar ortaya çıxanda şəkk-şübhəni tərk etmək lazımdır. Çünki çox məsləhət və şübhə zehni sıxıntıya səbəb ola bilər. Daha doğrusu, insan öz və başqalarının fikir və fikirlərindən istifadə edib yekun qərara gəlməlidir. Bu son qərarı Allaha təvəkkül edərək həyata keçirin, çünki Allah təvəkkül edənləri sevir. Fəlsəfi sahədə təvəkkül insanın dünyada heç bir şeyin itirilməyən və səhv olmadığı yaxşılıq və mərhəmət sisteminə malik olduğu inancdır.
İnsanın əvvəlcə hər bir iş üzərində düşünüb bacardığı bütün agahlıq və məlumatları əldə etməsi, sonra qərəzsiz bir mütəxəssislə məsləhətləşməsi, daha sonra isə doqmatik qətiyyətlə və Rəhman olan Allaha təvəkkül edərək hərəkət etməsi hikmət üzündən görülən işdir.
* Ustad Hüseyn Muhyiddin İlahi Qumşei tərəfindən yazılmış "Quranda 365 gün" kitabından götürülmüşdür.
4118328
