İmam Sadiq (ə) universal bir şəxsiyyətdir
İndiki dünyamızda İslam dünyasının nəzəriyyəçiləri bu gün dünyanın bir çox şəxsiyyətləri, o cümlədən sələfləri haqqında öz fikirlərini bildirmişlər; Bütün bu baxışların arasında çox, çox parlaq bir şəxsiyyət vardır. İmam Sadiq (ə) o şəxsiyyətdir.
Yəni əslində İmam Sadiq (ə) ümumbəşəri şəkildə bütün elm adamları tərəfindən hörmət edilən şəxsiyyətdir. Bütün görkəmli bəşər simaları onun haqqında müsbət fikirdədirlər. O, hamının təriflədiyi yeganə şəxsiyyətdir.
Bir zamanlar İmam Cəfər Sadiq (ə) elmi bir şəxsiyyət kimi tanınırdı. O zaman sünni məzhəblərinin heç birindən xəbər yox idi. Nə Hənbəlidən, nə Şafiidən, nə də başqa bir məzhəbdən xəbər var idi. Əbu Hənifə, Malik və sonralar meydana çıxan digər məzhəblər birbaşa, vasitəsiz və ya vasitə ilə İmam Cəfər Sadiqin (ə) şagirdləri hesab olunurdular.
İmam Cəfər Sadiq (ə) İslam dünyasında bütün qruplara cavab verən yeganə şəxs idi. İmam Cəfər Sadiqin (ə) dörd min görkəmli tələbəsi var idi. Bunun bir dəlili var, bütün dünya alimləri səbəbsiz olaraq bir nəfərin ətrafına toplaşmır, bu dörd min tələbənin bəziləri öz dövrlərində alim və görkəmli şəxslər olub.
Dünyada kimya elminin atası sayılan və kitabları orta əsrlərdə müxtəlif Avropa dillərinə tərcümə edilmiş və orta əsr universitetlərində tədris olunan Cabir İbn Həyyan adına rast gələndə görürük ki, o, İmam Cəfər Sadiqin (ə) tələbəsidir. O, özü demişdir ki, mən elmi biliklərimi İmam Cəfər Sadiqə (ə) borcluyam.
Bundan əlavə, İmam Cəfər Sadiqin (ə) bəzi baxışları bəşər tarixində ilk dəfə olaraq təqdim olunan bənzərsiz baxışlar idi. Məsələn, İmam Cəfər Sadiqin (ə) hava ilə bağlı nəzərindən qərb alimlərinin son əsrlərdə belə bir qənaətə gəlməkdədirlər ki, hava bir elementli deyil, çox elementlidir. Amma İmam Cəfər Sadiq (ə) bu nəzəri Qərb mütəfəkkirlərindən min yüz il əvvəl demişdir. O həzrət buyurub ki, hava ünsür deyildir; Daha doğrusu, bir neçə elementdən ibarətdir.
Bu gün Qərbin İmam Cəfər Sadiqə (ə) borclu olduğu və Qərbdə baş verən bütün hadisələrin İmam Cəfər Sadiq (ə) sayəsində olması nəzəriyyələri var. Onlar bunu dünyada dəfələrlə gündəmə gətiriblər. O da budur ki, Həzrət buyurur: Dünya bir cismdən yaradılmışdır. Onun iki əks qütbü var ki, bunun da nəticəsi birinci baş verir. Sonra nəticə hissəciyin görünüşüdür, sonra maddə yaranır. İmam Cəfər Sadiq (ə) hesab edir ki, maddənin müxtəlifliyi zərrələrin kəmiyyət və çoxluğundan qaynaqlanır ki, bu da əslində dünyada atomların kəşfinə əsas oldu.
İmam Sadiq (ə) heç bir yerdə tələbə olmayıb və heç kimdən dərs almayıb. Bütün Əhli-beyt belə olub, məsum imamlarımız belə olub, heç yerdə tələbə olmayıblar; Halbuki onlar bütün elmlərdə yüksək ixtisasa malik idilər. Heç kim iddia etməyib ki, kimsə sual versin və şiə imamlarından biri cavab verməsin.
İmam Cəfər Sadiqin (ə) şagirdləri dünyanı elmi baxımdan azğınlıq uçurumundan xilas etdilər. Hətta xristianlıq və yəhudilikdəki və İslami qruplardakı azğınlıqları da İmam Sadiq (ə) aradan qaldırdı. Həmçinin dünyanı bir düzgün elmi yolda qərar verdi.
* Ümumdünya Şiə Araşdırmaları Forumunun direktoru Əli Ənsari Boyerəhmədinin İranın Quran Xəbər Agentliyinə (İqna) müsahibəsindən bir parça.
1096214
