آیت‌الله ایازی عنوان کرد:
عقل‌گرایی؛ وجه تمایز شهید مطهری از متفکران معاصر
گروه معارف: یک محقق و پژوهشگر قرآن با اشاره به اینکه مرحوم مطهری یک نواندیش دینی بود، گفت: عقل‌گرایی و توجه به فلسفه اسلامی ویژگی بارز و وجه تمایز ایشان از سایر همفکران حوزوی خود بود و خطوط کلی تفکر این اندیشمند اسلامی برای جامعه امروز ما نیز مفید و مؤثر است.
آیت‌الله سیدمحمدعلی ایازی، محقق و پژوهشگر قرآن در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از اصفهان، اظهار کرد: مرحوم مطهری نسبت به روحانیون هم‌عصر خود در حوزه، نواندیشی دینی داشت و نوعی بازسازی در طرح اندیشه اسلامی را انجام داد. شکی نیست که شخصیت ایشان در مقایسه با اقران خود از این جهت متمایز است که اگرچه افراد دیگری نیز این نواندیشی را داشتند، اما ایشان دائما در تکاپو بود و می‌خواست مباحث اسلامی را مطرح کند.
وی افزود: طرح ایشان بیشتر ناظر بر مباحث چالش برانگیز دوره معاصر و پاسخگویی به آنها بود که برای نمونه می‌توان به کتاب‌های «نظام حقوق زن در اسلام»، «مسئله حجاب در اسلام»، «اسلام و مقتضیات زمان»، «انسان و سرنوشت» و ... اشاره کرد. نگرش ایشان نیز بیشتر تبیینی، استدلالی و تحلیلی است، یعنی حالت تحکمی و باید و نباید ندارد و از سنخ مقوله‌هایی که فقط دین را عرضه کرده و به اقناع مخاطب اهمیت نمی‌دهند، نیست.
آیت‌الله ایازی بیان کرد: مرحوم مطهری از یک طرف دغدغه خلوص دین را داشت و از طرف دیگر مباحث مطروحه حاکی از اشراف ایشان نسبت به منابع و تعالیم دینی است. همچنین ایشان به دلیل اینکه استاد مسلم فلسفه بود و نگاه عقلانی کاملی داشت، تحلیل‌ها و استدلال‌هایش مبتنی بر براهین و ادله عقلی بود؛ به همین دلیل اگر بخواهیم تفاوتی میان ایشان با افرادی نظیر آیت‌الله طالقانی و بهشتی ذکر کنیم، عقل‌گرایی و استناد به فلسفه اسلامی است.
وی ادامه داد: به همین دلیل بخشی از فعالیت‌های مرحوم مطهری تدریس فلسفه برای جوانان و دانشگاهیان بود و کتاب‌هایی مثل «شرح منظومه» و پاورقی بر کتاب «اصول فلسفه و روش رئالیسم» اثر ماندگار مرحوم علامه طباطبایی(ره) مؤید این مسئله است.
این پژوهشگر قرآن تصریح کرد: خط کلی تفکر شهید مطهری امروز نیز همچنان مفید و مؤثر است، این را نباید فراموش کرد و از طرف دیگر، بخشی از آثار ایشان هنوز هم در برخی از حوزه‌ها جالب توجه است؛ برای مثال، عنوان «علل گرایش به مادیگری» را می‌توان به «علل گرایش به دین‌گریزی و دین‌ستیزی» تغییر داد، چرا که همچنان در جامعه ما زمینه گریز از دین وجود دارد.
وی اضافه کرد: مرحوم مطهری به جنبه‌های اجتماعی دین و شیوه برخورد کلیسا در غرب اشاره کرد و گفت روحانیت مسیحی به خواسته‌های طبیعی مردم توجه نمی‌کرد و معطوف به قدرت و توجیه‌گر آن بود و همین عامل باعث روی‌گردانی مردم از کلیسا شد. ایشان در اینجا نتیجه‌گیری می‌کند که این قصه فقط مربوط به کلیسا نیست و می‌تواند مربوط به روحانیت نیز باشد؛ اگر روحانیت به خواسته‌های طبیعی مردم توجه نکند و توجیه‌گر قدرت باشد و موارد دیگری که ایشان به آنها اشاره می‌کند، این داستان تکرارپذیر است و به عقیده من، این دسته از آثار مرحوم مطهری امروز برای نسل جوان جامعه حرف برای گفتن دارد.
