زنجیره باطل شایعه و سونامی اقتصادی

به گزارش ایکنا از کرمان، شایعه، واژه‌ای است که بسیاری از مشکلات و بحران‌های امروزه ناشی از آن است. شاید برای خیلی از ما پیش آمده باشد که حرفی را از همسایه ودوست شنیده باشیم و در مهمانی آن را بازگو کرده باشیم.
شاید این زنجیره باطل به گوش کیلومترها آن طرف‌تر هم برسد اما کاملا بی‌ریشه و بی‌اساس باشد.
تاریخ اسلام نیز شاهد آن است که دشمنان از حربۀ شایعه برای ضربه‌زدن به مسلمانان به‌ویژه در جنگ‌ها بسیار بهره گرفته‌اند؛ به طوری که کفار و منافقان صدر اسلام با پخش شایعات به طرق مختلف درصدد تضعیف نظام نوپای اسلامی بوده‌اند.
برای نمونه اگر عایشه در بدو ورود به مدینه اطلاع‌رسانی می‌کرد و قصه همراهی خود با صفوان را برای مردم می‌گفت، بسیاری از زمینه‌های شکل‌گیری شایعه قذف از میان می‌رفت و افرادی چون عبدالله بن ابی و دیگر منافقان شایعه‌سازی نمی‌کردند و شماری دیگر شایعات را باور و پخش نمی‌کردند.

تحلیل شایعه از منظر قرآن
شایعه، به مثابه یکی از ابزارهای پنهان تبلیغ، آسیب‌هایی جبران‌ناپذیر بر پیکره نیروهای درگیر در صحنه نبرد بر جای می‌گذارد. بررسی آیات قرآن حکایت از آن دارد که کفار و منافقان در جنگ‌های احد، بدر صغری، حمراء الاسد، احزاب و تبوک از حربه تولید و انتشار شایعات بهره برده‌اند. با توجه به آثار مخرب شایعه در روحیه نیروی انتظامی، تحلیل این پدیده از منظر قرآن بسیار مهم است.
امام سجاد علیه السلام به یکی از حاضران در جلسه خود فرمود: هر گونه که دلت بدان مایل است، نمی‌توانی لب بگشایی.
پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله و سلم نیز فرموده‌اند: تو آزاد نیستی به هر سخنی که دلت بدان تمایل دارد، گوش فرا دهی، زیرا خدای عز و جل می‌فرماید: گوش وچشم و... مسئولیت دارند. هر یک از ابزار ادراکی، اعم از حس ظاهر (سمع و بصر و...) و حس باطن (عقل و اندیشه و...) حجت الهی‌اند و آدمی با در اختیار داشتن چنین ابزاری مسئول است و باید در صراط صحیح گام بردارد.
امام علی(ع) می‌فرمایند: نه تنها چیزی که علم نداری، بازگو مکن بلکه همه آنچه را که می‌دانی نیز مگو.
خواجه عبدالله انصاری می‌گوید: جز راست نباید گفت هر راست نشاید گفت.
اسلام به صمت و کم‌گوئی، متین و استوارگویی، حق‌گویی، پرهیز از اضافه‌گویی و هرزه‌گویی توصیه و تاکید کرده است.
در عصر امروز منشأ بسیاری از این شایعات فضای مجازی مخصوصاً اینستاگرام و تلگرام است. برخی از افراد زودباور به سادگی و بدون اندکی تفکر باور می‌کنند و گاهی هم خود و افراد دیگر را هم به دردسر می‌اندازند. مدتی شایعه شده بود که موزهای وارداتی و پرتغال‌ها با سرنگ آلوده به ویروس ایدز می‌شوند و حتی گروهی از افراد باسواد جامعه نیز باور کرده بودند اما واقعیت آن بود که ویروس ایدر تنها چند دقیقه در محیط بیرون دوام دارد و انتقال آن از طریق میوه تقریباً امری غیر ممکن است.

گذری بر منشأ عدم ثبات ارز و سکه
اگر بخواهیم گذری بر منشأ عدم ثبات ارز و سکه بیندازیم، در تعطیلات عید بود که عده‌ای در کانال‌های تلگرام به این موضوع پرداختند در حالیکه در سال‌های گذشته در تعطیلات این نرخ‌ها ثابت می‌ماندند.
نورالله صالحی، عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه باهنر کرمان در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: شایعه در اقتصاد تأثیر زیادی دارد و انتظارات مردم را تغییر می‌دهد و باعث افزایش تورم می‌شود.
وی افزود: هنگامی که شایعه‌ای در بازار اقتصادی منتشر می‌شود، مردم نقدینگی خود را از بازار سرمایه و بورس خارج می‌کنند و در زمینه‌های سکه و زمین سرمایه‌گذاری می‌کنند.
این استاد اقتصاد بیان کرد: شایعه همچنین با نگرانی در جامعه باعث می‌شود تا مردم پول‌هایشان را از بانک‌ها بردارند و منابع بانک‌ها کاهش یابد که در نهایت باعث ورشکستگی بانک‌ها می‌شود.
بنا بر این گزارش، حجت‌الاسلام حمید انصاریان، مسئول نهاد رهبری در دانشگاه آزاد اسلامی کرمان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: شایعه حرفی است که سند ندارد و ما از صحت آن اطمینان نداریم.
وی با اشاره به آیه‌ 36  سوره اسرا«وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَئِكَ كَانَ: و چيزى را كه بدان علم ندارى دنبال مكن زيرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد» افزود: شایعه‌پراکنی یعنی پذیرش حرفی که غلط است و پایه اساس ندارد که این امر در اسلام جایز نیست؛ پذیرش شایعه جایز نیست درحالیکه ترویج آن گناه بیش‌تری را به همراه دارد.
وی یاددآور شد: حرف‌های بدون سند اذهان مردم را مشوش می‌سازد و باعث ایجاد ترس و نگرانی در جامعه می‌شود و از این شرایط تنها شیطان سود می‌کند.
بنا بر گزارش ایکنا، این خبرها و هزاران خبر کذب دیگر برای آن به سرعت هرچه تمام منتشر می‌شود که بسیاری از ما سواد داریم اما سواد رسانه‌ای نه. سواد رسانه‌ای یعنی وقتی یک کلاغ را با هزاران رنگ و لعاب طاووس جلوه می‌دهند، آگاه باشیم و گول نخوریم.
هر مطلبی را که می‌شنویم و می‌بینیم باور نکنیم و تا قبل از آنکه به صحت آن مطمئن نشدیم آن را بازگو نکنیم.
شاید اگر این ناآگاهی‌ها نبود دلار همان 4200 می‌ماند و چه بسا قیمت سکه و طلا همان بود و خلاصه دنیای اقتصاد درگیر سونامی نبود، هر روز یک سوله کالاهای احتکار شده پیدا نمی‌شد و امروز بسیاری از خانواده‌ها دغدغه هزینه مدرسه فرزندشان را نداشتند؛ حتی فکر آن دوران (شش ماه پیش) هم شیرین است.

فاطمه پورمرادی