شریفی مقدم مطرح کرد:
کمبود پرستار فراتر از آنچه تصور می‌کنیم/ خطری که جان بیماران را تهدید می‌کند
گروه سلامت ــ قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری با بیان کمبود پرستار در بیمارستان‌ها، آن را خطری برای تقلیل توان پرستاران شاغل و تهدیدی برای جان بیماران دانست.
محمد شریفی مقدم، قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری، در گفت‌وگو با ایکنا، به نامه اخیر رئیس کل این سازمان به رئیس‌جمهور درباره مشکلات پرستاران پرداخت و اظهار کرد: طی سال‌های اخیر پرستاران مشکلات زیادی داشته‌اند که به آنها رسیدگی و توجه نشده و این مشکلات همچنان پابرجاست.
شریفی مقدم ادامه داد: در حال حاضر جامعه پرستاری دو سه مشکل عمده دارد که مهمترین آن کمبود کادر نرم‌افزاری است که این موضوع نه فقط مطالبه جامعه پرستاری که مطالبه مردم است؛ نسبت تعداد پرستار به تخت بیمارستانی و یا پرستار به جمعیت در ایران در حد کشور‌های عقب‌افتاده مانند کنیاست و برای هر هزار نفر جمعیت ۱.۵ پرستار است؛ در حالی که جمعیت پرستار اروپا به ازای هر هزار نفر بالای ۱۰ نفر پرستار و در کشور‌های منطقه مانند ارمنستان نیز به ازای هر هزار نفر ۵ و ۶، آذربایجان ۶ و ۸، گرجستان ۵ و ترکیه ۳ است؛ حتی وضعیت ما در مقایسه با عراق جنگ‌زده هم در مرتبه پایین‌تری قرار دارد.
وی افزود: کمبود کادر پرستار به دلیل کم‌توجهی تفکر حاکم بر وزارت بهداشت طی سالیان گذشته است و منجر به وضعیت امروز شده؛ اکنون که به سمت سالمندی پیش می‌رویم نیاز‌های مردم در مقایسه با گذشته بیشتر و توقعات نیز زیادتر شده، در حالی که استاندارد پرستاری کشور ما در قیاس با دهه‌های گذشته افول کرده است.
دبیرکل خانه پرستار بیان کرد: متأسفانه مدیران پرستاری هم که در بیمارستان‌ها حضور دارند، مدیریت نمی‌کنند و مشکلات پرستاران در بیمارستان‌ها را به معاونت‌های پرستاری دانشگاه‌ها انتقال نمی‌دهند و به جای اینکه برای حل مشکلات پرستاران، مدیران را تحت فشار قرار دهند، پرستاران را تحت فشار قرر می‌دهند و بخش‌های جدیدی را تأسیس می‌کنند و از تعداد پرستاران می‌کاهند؛ این مسئله تأثیر منفی را روی بیمار می‌گذارد، برای اینکه جیب عده‌ای پر شود بخش‌ها توسعه پیدا می‌کند و جمعیت پرستاران کم می‌شود.
وی با بیان اینکه کمبود پرستار به مرحله فوق حاد رسیده است، گفت: زمانی یک بخش را با ۲۰ بیمار به یک پرستار واگذار می‌کنیم و پرستار در مدت زمان کوتاهی تلاش می‌کند و وقت خود را برای پرستاری از این افراد صرف می‌کند، اما در زمان بحران مانند زلزله یا آتش‌سوزی تازه مشکل به وجود می‌آید، چرا که زمان افزایش می‌یابد و توان پرستار نیز تحلیل می‌رود. این امر هم از کیفیت مراقبت می‌کاهد.
شریفی مقدم با تأکید بر اینکه پرستاران در صف اول پاسخگویی در بیمارستان‌ها هستند و بیشترین خدمات را ارائه می‌دهند، اظهار کرد: امروزه سلامت چالش اول دولت‌ها بوده و مسئولیت آن برعهده پرستاران است. در واقع محوری‌ترین گروهی که نظام سلامت را می‌چرخانند پرستاران هستند. این گروه که بیشترین خدمات را ارائه می‌دهند تعدادشان در مراکز درمانی جهان بسیار است و در همه دنیا به آنها توجه بیشتری می‌شود، اما متأسفانه در ایران به خاطر ضعف مدیریت منابع، وضعیت نیروی انسانی به شرایط بسیار حاد و بحرانی رسیده است.
قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری یادآور شد: موضوع کمبود پرستار طی چهار ماه گذشته در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با حضور وزیر و معاون پرستاری وزیر بهداشت مطرح شد. سازمان مدیریت، اداره استخدامی کشور و همه متفق‌القول به این امر رسیدند که ۲۰ تا ۳۰ هزار پرستار جذب شود و توافق اولیه نیز حاصل شد، اما بعد‌ها این توافق از بین رفت و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مقصر دانسته شد که به نظر من مشکل از جای دیگری است.
شریفی مقدم ادامه داد: اگر برای هر ۱۰ بیمار یک پرستار اضافه شود، ۱۲ تا ۲۸ درصد از مرگ‌ومیر کم می‌شود. وزارت بهداشت به این امر کاملاً واقف است، اما به کمبود منابع اذعان می‌کنند. وزیر بهداشت، معاون پرستاری، معاون درمان و سازمان مدیریت همگی این کمبود را دلیل عدم جذب نیروی پرستاری می‌دانند. وزارت بهداشت می‌گوید که منابع نداریم، اما هزار میلیارد بودجه سایر بخش‌ها تأمین می‌شود و به جای نیرو‌های پرستاری نیرو‌های ستادی افزایش پیدا کرده‌اند و تعداد نیرو‌های پرستاری که اصلی‌ترین و مهمترین نیرو‌ها هستند و باید به مردم خدمتاتی را ارائه کنند کم شده است؛ این اضافه نیرو یکی از دلایلی است که سازمان مدیریت اجازه جذب پرستار را به وزارت بهداشت نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه هزاران نیروی منتظر طرح وجود دارند، تصریح کرد: از سویی به شدت به نیرو نیاز داریم و از سوی دیگر هزاران نفر فارغ‌التحصیل بیکار داریم. اگر ۲۰ هزار نیرو استخدام شود و نفری دو سه میلیون یا حتی چهارمیلیون تومان به آنان حقوق بدهند، سرجمع ۸۰۰ میلیارد تومان می‌شود، در حالی که وزارت بهداشت به جای اینکه نیروی پرستار را تأمین کند هزاران میلیارد تومان را برای کارانه گروهی خاص در اولویت قرار می‌دهد.
دبیرکل خانه پرستار ادامه داد: جمله‌ای از مقام معظم رهبری وجود دارد مبنی بر اینکه مردم مشکلات را تحمل می‌کنند، ولی تبعیض و فساد را نمی‌توانند تحمل کنند. متأسفانه هر دو مورد تبعیض و فساد در نظام خدمات ما بیداد می‌کند.
شریفی مقدم درباره افزایش میزان مهاجرت پرستاران به کشور‌های خارجی به ویژه کانادا بیان کرد: خروج پرستاران به دو شکل است؛ آماری را خود وزارت بهداشت اعلام کرده و پرستاران بالای ۲۰ سال خدمت کمتر از ۱۰ درصد کل پرستاران استخدامی هستند، یعنی مثلاً اگر ۱۰۰ هزار نیروی پرستاری داشته باشیم، ۹۰ هزار نفر آنها زیر ۲۰ سال خدمت هستند و زمانی که کمتر از ۱۰ درصد بالای ۲۰ سال داریم یعنی کسی به پایان خدمت در شغل پرستاری نمی‌رسد. همه آنها فرار می‌کنند و تعدادی در خانه می‌نشینند، افرادی تغییر شغل می‌دهند، تعدادی بازنشستگی قبل از موعد می‌گیرند و افرادی نیز مهاجرت می‌کنند. پرستاری رشته سختی است و برای ایجاد علاقه‌مندی پرستاران به کار تلاشی نمی‌شود.
وی ادامه داد: در مورد پرستارانی که به کانادا و استرالیا مهاجرت می‌کنند آمار قطعی نداریم، چون کانال‌های مختلفی برای مهاجرت وجود دارد. به همین دلیل آماری نداریم، اما در مجموع شاید سالی پنج شش هزار ترک شغل قبل موعد و بازنشستگی قبل از موعد داریم.
شریفی مقدم تأکید کرد: پرستاری صنف منحصر به فردی است. به این دلیل که مواجهه با بیماران پرخطر مانند ایدز، هپاتیت و آنفلوآنزا مرگ‌ومیر پرستاران را به همراه دارد. هر روز پرستاران در بیمارستان‌های مختلف مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرند. آنان به خاطر نوع کارشان بیشتر پاسخگو هستند. واقعاً پرستاران مظلوم‌اند که علی‌رغم این مسائل باز هم تمام تلاششان را می‌کنند که کارشان را به نحو شایسته‌ای انجام دهند، اما باید فضای جذاب کاری برای آنها فراهم باشد.
وی یادآور شد: حدود هشت هزار پرستار کارآموز و ۲۰ هزار فارغ‌التحصیل بیکار داریم و سالیانه حدود ۱۰ هزار پرستار فارغ‌التحصیل می‌شوند. برخی قبلاً شرکتی استخدام می‌شدند که در حال حاضر استخدام نیروی شرکتی نیز متوقف شده است.
انتهای پیام
شریفی مقدم ادامه داد: در حال حاضر جامعه پرستاری دو سه مشکل عمده دارد که مهمترین آن کمبود کادر نرم‌افزاری است که این موضوع نه فقط مطالبه جامعه پرستاری که مطالبه مردم است؛ نسبت تعداد پرستار به تخت بیمارستانی و یا پرستار به جمعیت در ایران در حد کشور‌های عقب‌افتاده مانند کنیاست و برای هر هزار نفر جمعیت ۱.۵ پرستار است؛ در حالی که جمعیت پرستار اروپا به ازای هر هزار نفر بالای ۱۰ نفر پرستار و در کشور‌های منطقه مانند ارمنستان نیز به ازای هر هزار نفر ۵ و ۶، آذربایجان ۶ و ۸، گرجستان ۵ و ترکیه ۳ است؛ حتی وضعیت ما در مقایسه با عراق جنگ‌زده هم در مرتبه پایین‌تری قرار دارد.
وی افزود: کمبود کادر پرستار به دلیل کم‌توجهی تفکر حاکم بر وزارت بهداشت طی سالیان گذشته است و منجر به وضعیت امروز شده؛ اکنون که به سمت سالمندی پیش می‌رویم نیاز‌های مردم در مقایسه با گذشته بیشتر و توقعات نیز زیادتر شده، در حالی که استاندارد پرستاری کشور ما در قیاس با دهه‌های گذشته افول کرده است.
دبیرکل خانه پرستار بیان کرد: متأسفانه مدیران پرستاری هم که در بیمارستان‌ها حضور دارند، مدیریت نمی‌کنند و مشکلات پرستاران در بیمارستان‌ها را به معاونت‌های پرستاری دانشگاه‌ها انتقال نمی‌دهند و به جای اینکه برای حل مشکلات پرستاران، مدیران را تحت فشار قرار دهند، پرستاران را تحت فشار قرر می‌دهند و بخش‌های جدیدی را تأسیس می‌کنند و از تعداد پرستاران می‌کاهند؛ این مسئله تأثیر منفی را روی بیمار می‌گذارد، برای اینکه جیب عده‌ای پر شود بخش‌ها توسعه پیدا می‌کند و جمعیت پرستاران کم می‌شود.
وی با بیان اینکه کمبود پرستار به مرحله فوق حاد رسیده است، گفت: زمانی یک بخش را با ۲۰ بیمار به یک پرستار واگذار می‌کنیم و پرستار در مدت زمان کوتاهی تلاش می‌کند و وقت خود را برای پرستاری از این افراد صرف می‌کند، اما در زمان بحران مانند زلزله یا آتش‌سوزی تازه مشکل به وجود می‌آید، چرا که زمان افزایش می‌یابد و توان پرستار نیز تحلیل می‌رود. این امر هم از کیفیت مراقبت می‌کاهد.
شریفی مقدم با تأکید بر اینکه پرستاران در صف اول پاسخگویی در بیمارستان‌ها هستند و بیشترین خدمات را ارائه می‌دهند، اظهار کرد: امروزه سلامت چالش اول دولت‌ها بوده و مسئولیت آن برعهده پرستاران است. در واقع محوری‌ترین گروهی که نظام سلامت را می‌چرخانند پرستاران هستند. این گروه که بیشترین خدمات را ارائه می‌دهند تعدادشان در مراکز درمانی جهان بسیار است و در همه دنیا به آنها توجه بیشتری می‌شود، اما متأسفانه در ایران به خاطر ضعف مدیریت منابع، وضعیت نیروی انسانی به شرایط بسیار حاد و بحرانی رسیده است.
قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری یادآور شد: موضوع کمبود پرستار طی چهار ماه گذشته در کمیسیون بهداشت و درمان مجلس با حضور وزیر و معاون پرستاری وزیر بهداشت مطرح شد. سازمان مدیریت، اداره استخدامی کشور و همه متفق‌القول به این امر رسیدند که ۲۰ تا ۳۰ هزار پرستار جذب شود و توافق اولیه نیز حاصل شد، اما بعد‌ها این توافق از بین رفت و سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی مقصر دانسته شد که به نظر من مشکل از جای دیگری است.
شریفی مقدم ادامه داد: اگر برای هر ۱۰ بیمار یک پرستار اضافه شود، ۱۲ تا ۲۸ درصد از مرگ‌ومیر کم می‌شود. وزارت بهداشت به این امر کاملاً واقف است، اما به کمبود منابع اذعان می‌کنند. وزیر بهداشت، معاون پرستاری، معاون درمان و سازمان مدیریت همگی این کمبود را دلیل عدم جذب نیروی پرستاری می‌دانند. وزارت بهداشت می‌گوید که منابع نداریم، اما هزار میلیارد بودجه سایر بخش‌ها تأمین می‌شود و به جای نیرو‌های پرستاری نیرو‌های ستادی افزایش پیدا کرده‌اند و تعداد نیرو‌های پرستاری که اصلی‌ترین و مهمترین نیرو‌ها هستند و باید به مردم خدمتاتی را ارائه کنند کم شده است؛ این اضافه نیرو یکی از دلایلی است که سازمان مدیریت اجازه جذب پرستار را به وزارت بهداشت نمی‌دهد.
وی با بیان اینکه هزاران نیروی منتظر طرح وجود دارند، تصریح کرد: از سویی به شدت به نیرو نیاز داریم و از سوی دیگر هزاران نفر فارغ‌التحصیل بیکار داریم. اگر ۲۰ هزار نیرو استخدام شود و نفری دو سه میلیون یا حتی چهارمیلیون تومان به آنان حقوق بدهند، سرجمع ۸۰۰ میلیارد تومان می‌شود، در حالی که وزارت بهداشت به جای اینکه نیروی پرستار را تأمین کند هزاران میلیارد تومان را برای کارانه گروهی خاص در اولویت قرار می‌دهد.
دبیرکل خانه پرستار ادامه داد: جمله‌ای از مقام معظم رهبری وجود دارد مبنی بر اینکه مردم مشکلات را تحمل می‌کنند، ولی تبعیض و فساد را نمی‌توانند تحمل کنند. متأسفانه هر دو مورد تبعیض و فساد در نظام خدمات ما بیداد می‌کند.
شریفی مقدم درباره افزایش میزان مهاجرت پرستاران به کشور‌های خارجی به ویژه کانادا بیان کرد: خروج پرستاران به دو شکل است؛ آماری را خود وزارت بهداشت اعلام کرده و پرستاران بالای ۲۰ سال خدمت کمتر از ۱۰ درصد کل پرستاران استخدامی هستند، یعنی مثلاً اگر ۱۰۰ هزار نیروی پرستاری داشته باشیم، ۹۰ هزار نفر آنها زیر ۲۰ سال خدمت هستند و زمانی که کمتر از ۱۰ درصد بالای ۲۰ سال داریم یعنی کسی به پایان خدمت در شغل پرستاری نمی‌رسد. همه آنها فرار می‌کنند و تعدادی در خانه می‌نشینند، افرادی تغییر شغل می‌دهند، تعدادی بازنشستگی قبل از موعد می‌گیرند و افرادی نیز مهاجرت می‌کنند. پرستاری رشته سختی است و برای ایجاد علاقه‌مندی پرستاران به کار تلاشی نمی‌شود.
وی ادامه داد: در مورد پرستارانی که به کانادا و استرالیا مهاجرت می‌کنند آمار قطعی نداریم، چون کانال‌های مختلفی برای مهاجرت وجود دارد. به همین دلیل آماری نداریم، اما در مجموع شاید سالی پنج شش هزار ترک شغل قبل موعد و بازنشستگی قبل از موعد داریم.
شریفی مقدم تأکید کرد: پرستاری صنف منحصر به فردی است. به این دلیل که مواجهه با بیماران پرخطر مانند ایدز، هپاتیت و آنفلوآنزا مرگ‌ومیر پرستاران را به همراه دارد. هر روز پرستاران در بیمارستان‌های مختلف مورد ضرب و شتم قرار می‌گیرند. آنان به خاطر نوع کارشان بیشتر پاسخگو هستند. واقعاً پرستاران مظلوم‌اند که علی‌رغم این مسائل باز هم تمام تلاششان را می‌کنند که کارشان را به نحو شایسته‌ای انجام دهند، اما باید فضای جذاب کاری برای آنها فراهم باشد.
وی یادآور شد: حدود هشت هزار پرستار کارآموز و ۲۰ هزار فارغ‌التحصیل بیکار داریم و سالیانه حدود ۱۰ هزار پرستار فارغ‌التحصیل می‌شوند. برخی قبلاً شرکتی استخدام می‌شدند که در حال حاضر استخدام نیروی شرکتی نیز متوقف شده است.
انتهای پیام
مطالب مرتبط
