الگوی پیشرفت؛ راه‌حل مسائل اساسی ایران
گروه اندیشه ــ صادق واعظزاده در دوازدهمین کنگره پیشگامان پیشرفت با بیان اینکه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت نقشه راه رسیدن به هدف‌های بلند ملت ایران و نیل به ایران پیشرفته در چارچوب اعتقادات و آرمان‌های اسلامی است، گفت: پیشرفت فقط با توجه به آرمان‌ها و افق مطلوب به دست نمی‌آید، بلکه برای پیشرفت باید مسائل واقعی کشور را حل کرد.
به گزارش ایکنا؛ دوازدهمین کنگره پیشگامان پیشرفت با عنوان ظرفیت‌ها، چالش‌ها و تدابیر پیشرفت ایران، صبح امروز، پنجشنبه، 22 آذرماه، به همت مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در دانشگاه الزهرا(س) برگزار شد. این مراسم با پخش رهنمودهای مقام معظم رهبری درباره پیشرفت کشور و تبیین الگوی پیشرفت ایرانی ـ اسلامی آغاز شد.
صادق واعظزاده، رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، در دوازدهمین کنگره پیشگامان پیشرفت با بیان اینکه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، نقشه راه رسیدن به هدف‌های بلند ملت ایران و نیل به ایران پیشرفته در چارچوب اعتقادات و آرمان‌های اسلامی است، گفت: پیشرفت فقط با توجه به آرمان‌ها و افق مطلوب به دست نمی‌آید، بلکه برای پیشرفت باید مسائل واقعی کشور را حل کرد، زیرا حل مسائل مقدمه هموار شدن راه برای حرکت به سوی هدف است. علاوه بر آن، حل برخی از مسائل اساسی خود به منزله هدف است.
وی ادامه داد: مسائل کشور پرشمار و به هم پیوسته‌اند و غالباً ریشه‌ها و زمینه‌های مشترک و مرتبط دارند و بر روی هم تأثیر می‌گذارند. مسئله‌شناسی در هر حوزه کاری تخصصی است که باید با روش علمی و به صورت جمعی انجام شود. شناخت مسائل ایران به همفکری متخصصان رشته‌های مختلف نیاز دارد، زیرا خیلی از مسائل چندوجهی هستند و وجوه اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و غیره دارند. یا ممکن است علت یا معلولی در حوزه دیگری داشته باشند؛ مثلاً بعضی مسائل اجتماعی یا فرهنگی ریشه یا پیامد اقتصادی و یا سیاسی دارد. در این خصوص یک پژوهش و مطالعه جمعی انجام شده و نتیجه‌اش این است که مسائل اساسی ایران دوازده مسئله نظری و عملی است. این مسائل ارتباط علت و معلولی با حدود شصت مسئله مهم کشور دارد. مسائل اساسی ایران ریشه‌های عمیق فکری، روانی، اجتماعی و تاریخی دارد.
واعظزاده بیان کرد: یکی از مسائل اساسی ایران ضعف عزم تصمیم‌گیری برای تحقق عدالت است. این مسئله یک ریشه نظری دارد که فقدان نظریه جامع عدالت است و یک ریشه عملی دارد که به هم‌تنیدگی و پیوستگی منابع قدرت و ثروت در جامعه است. این مسئله به همراه بعضی علت‌های دیگر مشکلات بزرگی مثل توسعه نامتوازن مناطق، نابسامانی فضای کسب و کار و عدم بهره‌مندی متناسب از ظرفیت‌های منطقه‌ای و سرزمینی را موجب شده است.
عدم بهره‌مندی مناسب از ظرفیت‌های منطقه‌ای و سرزمینی
واعظزاده تصریح کرد: عدم بهره‌مندی مناسب از ظرفیت‌های منطقه‌ای و سرزمینی یکی از مسائل اساسی ایران است. پیشرفت با فعال شدن ظرفیت‌های ملی انجام می‌شود. در حالی که مهمترین ظرفیت‌های کشور امروز به درستی بهره‌برداری نمی‌شود. یکی از ظرفیت‌های کشور موقعیت جغرافیایی آن در چهار راه ارتباطی شرقی- غربی و شمالی- جنوبی است. این موقعیت منحصر به فرد امکان برقراری ارتباطات زمینی، دریایی و هوایی سریع‌تر و ارزان‌تر را در قیاس با سایر گزینه‌های ارتباطی دارد، اما بهره‌برداری نشده است. فقط حجم مبادلات تجاری چین و اروپا حدود سیصد میلیارد دلار در سال است.
وی اظهار کرد: مبادلات ژاپن و کره و هند و چند کشور دیگر با اروپا را هم باید به این مقدار اضافه کرد. ایران که بر سر راه این مبادلات است نقش مؤثری در آن ندارد. شاهراه‌های لازم در کشور ایجاد نشده و بنادر و فرودگاه‌های بین‌المللی و توافقات لازم برای استفاده از آن‌ها فراهم نیست. ایران یکی از معدود کشورهایی دنیاست که به خاطر وضعیت آب و هوایی‌اش انواع محصولات باغی پرکیفیت در آن به عمل می‌آید اما جایگاه مطلوبی در تولید و صادرات این محصولات و فرآورده‌های آن در دنیا ندارد. این مسئله متأثر از ضعف نظام و حکمرانی منابع طبیعی و عدم شناخت و ارتقای نوآورانه مهارتهای بومی و ضعف عزم عدالت در نظام تصمیم‌گیری است و منجر به توسعه نامتوازن منطقه‌ای، ضعف امنیت غذایی و مسائل وابسته به آن‌ها می‌شود.
رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت جایگاه و روابط نادرست نفت در اقتصاد را یکی از مهمترین مسائل اساسی ایران دانست و تأکید کرد: تبدیل نفت و دیگر مواد خام کشور به مشتقات و محصولات در یک زنجیره تولید ارزش افزوده کلید حل بیکاری است. مسئله خام‌فروشی در کشور معلول نقص نظام نوآوری ملی و نابسامانی فضای کسب و کار و ضعف فرهنگ کار و تولید و به هم‌تنیدگی و پیوستگی منابع قدرت و ثروت در جامعه شناخته شده است.
وی ادامه داد: یکی دیگر از مسائل اساسی ایران نقص چرخه و نظام نوآوری (علم تا ثروت) در کشور است. مواد خام کشور در نظام نوآوری ملی متشکل از دانشگاه‌ها، مراکز تحقیق و توسعه، شرکت‌های دانش‌بنیان، مؤسسات پولی و مالی و شرکت‌های تولیدی و بازرگانی است که باید به کالای پرارزشی تبدیل و سپس صادر شود. بنابراین، فقدان نظام نوآوری ملی با جایگاه نادرست نفت و منابع طبیعی در اقتصاد ایران ارتباط قوی دارد.
واعظزاده افزود: نقص نظام نوآوری موجب ناشناخته ماندن و عدم ارتقای نوآورانه مهارتهای بومی شده است. ایران با سابقه تمدنی چند هزارساله مهد مهارتهای حرفه‌ای زیادی در معماری، کشاورزی، پزشکی، حمل و نقل و غیره است. این مهارت‌ها کهنه و غیر کارآمد مانده و از صحنه تولید حذف شده یا در حال فراموشی هستند. در حالی که با انجام پژوهش بر روی آن‌ها و در ترکیب با فناوری‌های جدید قابل احیا و بهره‌برداری‌اند و می‌توانند منشأ فناوری‌های جدید صنعتی شوند.
وی اظهار کرد: مسئله اساسی دیگر در حوزه عمل در ایران ضعف نظام و حکمرانی منابع طبیعی، آب و محیط زیست است. این مسئله متأثر از گستردگی نهادی – کارکردی دولت، در عین ضعف نفوذ دولت به مفهوم وسیع آن (حکومت) است. این نظام و حکمرانی ضعیف موجب شده که از ظرفیت‌های منطقه‌ای و سرزمینی کشور استفاده مناسب نشود و توسعه متوازن در کشور رخ ندهد و امنیت غذائی کشور مطلوب نباشد.
واعظزاده ضعف خانواده محوری را آخرین مسئله اساسی ایران در حوزه عمل دانست که عوامل متعددی دارد و موجب افزایش طلاق و کاهش ازدواج و فرزندآوری و مسائل اجتماعی دیگر می‌شود و گفت: در حوزه نظر نیز مهمترین مسائل اساسی ایران از سوی متفکران و محققان مربوط در پنج مورد تشخیص داده شده است که ذکر آن در این فرصت نمی‌گنجد. علاوه بر این مسائل عملی و نظری، ضعف خطرپذیری و نوآوری نیز از جمله مسائل اساسی ایران است. این مسئله بیش از آنکه مسئله‌ای نظری یا عملی باشد، یک ویژگی روحی روانی شناخته می‌شود و علت‌های اجتماعی و اقتصادی و تاریخی دارد.
وی در پایان صحبت‌هایش تأکید کرد: مسائل اساسی ایران ریشه‌های عمیق و مزمن در جامعه دارد و حل آن‌ها با کارهای زودبازده ممکن نیست و از عهده یک یا دو دولت بر‌نمی‌آید، بلکه احتیاج به راه‌حل‌های طولانی‌مدت دارد. الگوی پیشرفت راه‌حل این مسائل را ارائه داده است.
همچنین سوسن باستانی، عضو هیئت علمی و استاد گروه علوم اجتماعی دانشگاه الزهرا(س) و عضو اندیشکده علوم اجتماعی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت، دیگر سخنران این مراسم با پرداختن به نقش جوانان در پیشرفت گفت: نکته مثبتی که مرکز از شروع به کار خود برای تهیه و تدوین و به اجرا رساندن الگو مدنظر قرار داده توجه به موضوعات متفاوت در اندیشکده‌های متفاوت با حضور افراد در حوزه‌های مختلف و توجه به گروه‌های مختلف اجتماعی بوده که از ابتدا در دستور کار قرار گرفت.
عضو اندیشکده علوم اجتماعی مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تصریح کرد: چون قرار است با این الگو به نیازهای گروه‌های اجتماعی مختلف و در سالهای آینده پاسخ دهیم، الگوی پیشرفت ناظر به آینده است، اما در این مسیر از شرایط گذشته و شرایط حال نیز بهره می‌برد.
وی ادامه داد: در این بین نقش جوانان در جایگاه کسانی که قرار است در آینده مجری مصوبات الگو و تصمیم‌گیری‌ها باشند اهمیت دارد و ضروری است که از همان ابتدا درگیر مسائل باشند.
باستانی افزود: لازم است صدای جوانان در مراحل مختلف شنیده شود و بر این مبنا برنامه‌ریزی‌ها و تصمیمات نهایی شود.
وی با ذکر اینکه نقش جوانان در این مسیر ضروری و تعیین‌کننده است گفت: جوانان باید به منزله نیروهای خلاق و نقاد مطالبات خود را مطرح و با توجه به مباحث نقش نظارتی ایفا کنند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: این موضوع در کشور جوان ما از اهمیت دوچندانی برخوردار است. مسئله‌ای که باید در کشور آغاز شود مقوله گفت و گوی بین نسلی است، نسلی که براساس تجربیات درگیر تهیه و تدوین الگوی پیشرفت است و نسلی که قرار است مجری آن باشد.
باستانی ادامه داد: نکته دیگر اینکه مرکز سعی کرده مدام مسائل جامعه و تغییرات را در الگو لحاظ کند و با توجه به تغییرات اجتماعی که در سطح جهان و داخل کشور به سرعت اتفاق می‌افتد، لازم است توجه خودمان را به سرعت و مسائل جهانی بیشتر معطوف کنیم.
وی در ادامه موضوع تشویق جوانان به مسائل کشور و مسائل مدیریتی، نقش زنان و دختران در پیشرفت، توجه به مطالبات جوانان و توجه به مسائل مختلف و نیازهای کشور از جمله محیط زیست را از موضوعات اصلی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت دانست.
در ادامه زهرا یدی، دانشجوی دانشگاه الزهرا(س)، به نمایندگی از جوانان به ایراد سخنرانی پرداخت و با پرداختن به گذشته و انقلاب اسلامی ایران گفت: مطالبه امام و انقلاب تمدن سازی اسلامی بوده و فقط متمرکز بر کشور ایران نبوده است.
وی توسعه دولت‌محور در قالب برنامه و نظام بودجه و نه متکی به فرهنگ و نیروی اجتماعی و مردم را یکی از عوامل نرسیدن به افق بلندمدت مد نظر انقلاب دانست و گفت: حرکات ضد و نقیض، تقلید کورکورانه از غرب، عدم عملیاتی کردن اسناد راهبردی کشور از دیگر عوامل عدم پیشرفت است.
براساس این گزارش، محورهای این کنگره محورهای موضوعی الگوی پایه پیشرفت و محورهای ویژه شامل تولید ملی و حمایت از کالای ایرانی و عدالت و پیشرفت هستند.
برای مشاهده گزارش تصویری اینجا کلیک کنید!
انتهای پیام
