دایرةالمعارف قرآن؛ اثری علمی، معتبر و جهان‌شمول
گروه ادب ــ مدیر گروه دایرةالمعارف قرآن پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن از انتشار جلد شانزدهم در آینده نزدیک خبر داد و گفت: این مجموعه اثری علمی است که مربوط به گروه و مذهب خاصی نبوده و بر اساس منابع خود جهان‌شمول است.
حجت‌الاسلام علی خراسانی، مدیرگروه دایرةالمعارف قرآن پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن، در گفت‌وگو با ایکنا؛ درباره جلد شانزدهم دایرةالمعارف قرآن گفت: در حال حاضر این مجلد زیر چاپ است و به زودی روانه بازار نشر خواهد شد. البته قرار بود که در نمایشگاه قرآن سال جاری عرضه شود، اما میسر نشد.
وی افزود: پروژه تدوین دایرةالمعارف قرآن از سال ۱۳۸۱ آغاز شده و تاکنون ۱۵ جلد از آن منتشر شده است که به طور متوسط هر سال یک جلد از این دایرةالمعارف عرضه می‌شود و در نهایت شامل ۳۰ مجلد خواهد بود.
استخراج دانشنامه تخصصی از دایرةالمعارف قرآن
خراسانی در ادامه به اهمیت تدوین این دایرةالمعارف اشاره کرد و گفت: با توجه به اینکه تدوین این دایرةالمعارف در جهان اسلام وجود نداشته است؛ از این رو نیاز بود تا در این زمینه اقدام شود، زیرا آنچه در دایرةالمعارف قرآن لایدن مورد توجه بوده، نگاهشان بیشتر به مباحث علوم قرآنی و چالش‌هایی در این راستا مانند زبان قرآن، تحریف قرآن و ... بوده است و خاورشناسان به برخی موضوعات گرایش خاصی داشته‌اند و به برخی موضوعات و مباحث معرفتی مانند توحید، شرک، زکات و ... توجهی نکرده‌اند، اما در دایرةالمعارف قرآن، مرکز فرهنگ و معارف، اغلب مباحث صبغه قرآنی داشته و بر مفاهیم و علوم قرآنی نیز تأکید شده و به عبارتی با نگاه بی‌طرفانه انجام شده است.
وی با اشاره به تعداد مداخل این مجموعه تصریح کرد: مجموعه دایرةالمعارف شامل سه هزار مدخل خواهد بود که حدود دو هزار مدخل آن اصلی و هزار مدخل نیز ارجاعی است. همچنین ۲۳۰۰ مدخل درباره اعلام مصرح و غیرمصرح قرآن است. همچنین براساس اعلام، دایرةالمعارف‌های موضوعی نیز از دل آن استخراج شده که می‌تواند پژوهشگران را در موضوعات گوناگون یاری رساند. از جمله این آثار می‌توان به دانشنامه‌های تخصصی «علوم قرآن»، «قرآن کریم ویژه نوجوانان»، «اعلام قرآن»، «معارف عقلی»، «فقه و اصول» و «اخلاق» اشاره کرد.
اثری علمی و جامع
خراسانی با اشاره به ویژگی‌ها و امتیازات این دایرةالمعارف قرآن گفت: جامعیت، بهره‌گیری از منابع دست اول، نثر دایرةالمعارفی، ایجاد ارتباط بین موضوعات با ارجاعات درون‌مقاله‌ای و برون‌مقاله‌ای از ویژگی‌های این مجموعه است و مخاطبان می‌توانند به راحتی موضوع مورد نظر خود را براساس حروف الفبا بیابند.
وی در ادامه به مداخل مهم این دایرةالمعارف اشاره و بیان کرد: مقالات مهمی با موضوع شادی، شاکر، شافع، شاهد، شایعه، شب قدر، شجاعت، شجره معلونه، شجره ممنوعه، شراب، شرح صدر، شر، شرک و شرکت، شعر، شعور، شفا، شفاعت، شق القمر، شک، شکار، شکنجه، شکوفه، شکیبایی، شناخت، شورا، شهادت، شهر و شیعه به قلم اساتید حوزه و دانشگاه به نگارش درآمده است.
امتیازات در قیاس با لایدن
خراسانی با بیان اینکه تدوین این دایرةالمعارف به صورت گروهی انجام می‌شود، ادامه داد: پیشنهاد مقاله برای قرار گرفتن در این دایرةالمعارف از طرف گروه مدخل‌یابی انجام می‌شود و به گروه‌های مختلف پیشنهاد و سپس مقاله مورد نظر به افراد متخصص سفارش داده می‌شود و پس از آماده شدن مقاله، گروه ارزیابی آن را بررسی می‌کند تا پس از اصلاح ایراد‌های احتمالی، به شورای علمی گروه دایرةالمعارف ارجاع داده شود و پس از کنترل منابع، وارد مرحله ویراستاری و اصلاح نهایی می‌شود.
وی در ادامه تصریح کرد: مداخل انتخاب‌شده برای این دایرةالمعارف موضوعاتی است که در قرآن کریم به صراحت وجود دارد یا در مورد آن‌ها سخن گفته شده است، اما تصریح واژگانی و اصطلاحی در آن وجود ندارد. به همین دلیل بسیاری از موضوعات در این دایرةالمعارف وجود دارد، در حالی که در دایرةالمعارف لایدن خبری از آن نیست.
بهره‌گیری از منابع اصیل و معتبر
وی با تأکید بر اینکه این دایرةالمعارف براساس استاندارد‌های جهانی دایرةالمعارف‌نویسی به نگارش درآمده است، گفت: یکی از ویژگی‌های این دایرةالمعارف، جامع و مانع بودن آن است که از منابع مستند، اصیل، معتبر و مؤثق بهره گرفته و نثر آن نیز برمبنای نثر معیار است و مخاطبان آن پژوهشگران و دانشجویان علوم قرآنی هستند که می‌خواهند سؤالات خود را در زمینه‌های متعدد قرآنی بیابند. به همین دلیل تنظیم مداخل و مقاله‌ها به گونه‌ای تنظیم شده که همه علاقه‌مندان به فراخور توان و مایه علمی خود، بتوانند از آن بهره‌مند شوند.
مدیرگروه دایرةالمعارف قرآن در پایان از تدوین جلد ۱۷ دایرةالمعارف قرآن خبر داد و افزود: در حال حاضر تدوین این مجلد به مراحل پایانی خود رسیده و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال منتشر شود.
انتهای پیام
