قربان؛ عید سر بریدن تعلقات دنیوی

حجت‌الاسلام علی رهبر، عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان، در گفت‌وگو با ایکنا اصفهان درباره معنای عید در فرهنگ اسلامی، اظهار کرد: اصل کلمه «عید»، از واژه «عَود» به معنای بازگشت است، پروردگار در موعد عید، الطاف جدیدی به بندگان خود روا می‌دارد. حافظ در این رابطه می‌گوید: «ساقیا آمدن عید مبارک بادت/ وان مواعید که کردی مرود از یادت».
وی با بیان اینکه خداوند به بندگانش وعده‌هایی برای عنایت‌های جدید داده است که در روزهای خاصی آن را به بندگان خود عطا می‌کند، افزود: اصولا زمان‌ها یا مکان‌ها تفاوت خاصی با هم ندارند، ولی ممکن است حوادثی در دل این زمان و مکان رخ دهد که بر شرافت آن زمان یا مکان اضافه کند.
عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان خاطرنشان کرد: عید نیز همین فلسفه را دارد، یعنی ابراهیمی پیدا می‌شود که اسماعیل را به قربانگاه می‌برد و خداوند به آن روز عنایت می‌کند. وجه اشتراک همه اعیاد این است که خداوند به بهانه‌های مختلف، عنایت‌های جدید به خلایق روا می‌دارد، ولی این بهانه‌ها متفاوت هستند، بهانه عید فطر این است که افراد یک ماه مراقب اخلاق و رفتار خود بوده‌اند و اکنون باید پاداش بگیرند.

حضرت ابراهیم(ع)؛ اسوه قرآنی
حجت‌الاسلام رهبر گفت: به تعبیر قرآن و در آیه 78 سوره حج که می‌فرماید: «مِلَّةَ أَبيکُمْ إِبْراهيمَ»، خداوند حضرت ابراهیم(ع) را «پدر امت» معرفی می‌کند و رسول اکرم(ص) نیز عنایت ویژه‌ای به ایشان داشتند که نشان می‌دهد آن حضرت کار بسیار عظیمی انجام دادند، یعنی به صرف فرمان خدا، فرزندشان را به قربانگاه بردند تا قربانی کنند و الگویی برای همه باشند. لذا خداوند راجع به اسوه بودن حضرت ابراهیم(ع) و پیامبر(ص) صحبت کرده، ولی هیچ‌گاه حضرت موسی(ع) یا عیسی(ع) را به عنوان اسوه معرفی نمی‌کند.

وی تصریح کرد: قرآن طی یک سری موضع‌گیری‌های سیاسی و برائت جستن، تاکید می‌کند که روش ابراهیم(ع) روش بسیار خوبی بود. خداوند در آیه 68 سوره آل عمران پیوندی میان حضرت ابراهیم(ع) و رسول اکرم(ص) برقرار کرده و می‌فرماید: «إِنَّ أَوْلَي النَّاسِ بِإِبْراهيمَ لَلَّذينَ اتَّبَعُوهُ وَ هذَا النَّبِيُّ...؛ بى گمان، سزاوارترین و نزدیک‌ترین مردم به ابراهیم کسانى‌اند که از او پیروى کرده‌اند».
این عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه صنعتی اصفهان در ادامه گفت: در عید غدیر تکلیف آن پیشوایانی که باید توده‌ها را به سمت خدا بخوانند، روشن شده و دوازده واگن نورانی به لوکوموتیو نبوت و رسالت متصل شد. روز عرفه نیز به دلیل همه نیایش‌ها عید محسوب می‌شود. 
وی اضافه کرد: اعیاد دیگر نیز همین‌گونه است و حتی بعضی، ولادت‌ها را نیز عید تلقی می‌کنند. در روز عید قربان خداوند قوچی را فرستاد تا حضرت ابراهیم(ع) آن را به جای حضرت اسماعیل(ع) ذبح کند. قرآن در آیه 107 سوره صافات می‌فرماید: «وَ فَدَيْناهُ بِذِبْحٍ عَظيمٍ؛ و فرزندش اسماعیل را در برابر قربانى بزرگى باز خریدیم».
حجت‌الاسلام رهبر خاطرنشان کرد: بعضی فکر می‌کنند منظور از این آیه همان ذبح گوسفند است که این درست نیست، چرا که اسماعیل(ع) را با گوسفند مقایسه می‌کنند. در حالی که روایات شیعه معتقدند مقصود از این آیه، فدیه‌ای است که با شهادت اباعبدالله(ع) در کربلا محقق شد، لذا بسیاری از شاعران امام حسین(ع) را در شعرشان «ذبح عظیم» می‌خوانند.

قربان؛ عید بریدن از تعلقات دنیوی
وی ادامه داد: فلسفه این تشبیه این است که به ما تلقین شود در عرفه این معرفت را پیدا کنیم که پروردگاری وجود دارد و بر کل هستی حکومت می‌کند، ولی بر دیواره دل انسان بت‌هایی وجود دارد که تبر غیرت ابراهیمی لازم است تا آنها را بشکند. این قربانی کردن نشان می‌دهد که رگه تعلقات باید بریده شود. 
این استاد دانشگاه اظهار کرد: حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه فرمودند: «این علقه‌های دنیا را قطع کنید». ذبح گوسفند یک حرکت سمبلیک در همین راستا محسوب می‌شود. امروزه نیز قربانی کردن با این هزینه‌های سنگین خود نوعی دل کندن از تعلقات و فدا کردن نفس است.
انتهای پیام