از تأثیر قرآن بر روح و جسم تا آموزش هزار حافظ در اسارت

محمود رعیت‌نژاد، آزاده سرافراز جنگ تحمیلی، متولد سال ۱۳۴۴ در شهر مشهد است. با آغاز جنگ تحمیلی در سال ۶۰ به جبهه‌های نبرد علیه رژیم بعث عراق می‌پیوندد و پس از حدود یک سال بعد یعنی در آغازین روزهای سال ۶۱ و در عملیات بیت‌المقدس به اسارت دشمن درمی‌آید.

او در واقع یکی از همان ۲۳ نفر اسیر ایرانی است که صدام برای استفاده تبلیغاتی علیه ایران آن‌ها را به کاخ خود دعوت و سعی می‌کرد با جلوه دادن دستگیری این رزمندگان، جمهوری اسلامی را به استفاده از کودکان در جنگ متهم کند و به همین جهت آنان را اسرای اطفال می‌نامد و با پیش‌شرط صحبت علیه ایران به این اسرا وعده‌هایی به این رزمندگان می‌دهد که البته با نپذیرفتن وعده‌های صدام این نوجوانان شجاع هم به جمع دیگر اسرای ایرانی در عراق اضافه می‌شوند.

او که در دوره اسارت موفق به حفظ کل قرآن کریم شد، فضای قرآنی اردوگاه محل اسارت خود را برای ما تشریح می‌کند و می‌گوید: پس از گذشت حدود یک یا دو سال از دوره اسارت و با راهنمایی‌های مرحوم حجت‌الاسلام ابوترابی اعضای علمی و اخلاقی در اردوگاه اسرای ایرانی حاکم شد و از تنش‌ها و التهابات ابتدایی بین اسرای ایرانی کم شد، یعنی در چنین فضایی اسرا به مباحثی مانند ادبیات، فلسفه، عرفان و دیگر مباحث علمی و اعتقادی می‌پرداختند که در این بین اعجاب‌انگیزترین فعالیت حفظ قرآن بود.

محمود رعیت‌نژاد در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی به‌مناسبت 26 مردادماه و آغاز بازگشت آزادگان به میهن اسلامی، اظهار کرد: با فراهم شدن چنین شرایطی حدود 2000 نفر اسیر ایرانی در «اردوگاه موصل یک» به درک متقابل و تفاهم و همچنین همزیستی زیبا رسیدند و با تلاش‌های مرحوم ابوترابی کم‌کم این فضا بین اسرا و عراقی‌ها هم ایجاد شد و چنین شرایطی زمینه گسترش فعالیت‌های ارزشی مانند فعالیت‌های قرآنی بین اسرا را فراهم می‌کرد.

وی گفت: عبدالرضا لهراسبی اولین فردی بود که بین اسرای ایرانی حفظ قرآن را آغاز کرد تا آن زمان میان اسرا کسی به موضوع حفظ قرآن نمی‌پرداخت. البته در آن زمان و در ایران هم بحث حفظ قرآن به‌صورت گسترده مطرح نبود، اما تعداد بسیار کمی حافظ کل قرآن داشتیم و می‌توان گفت بازگشت اسرای ایرانی به وطن خود موجی عظیم از فرهنگ حفظ قرآن را سطح کشور به راه انداخت.

هدف‌گذاری برای حفظ کل قرآن

این یادگار دوران دفاع مقدس بیان کرد: من نفر دوم بودم که در اردوگاه موصل یک، حفظ قرآن را آغاز کردم و موفق شدم کل قرآن را حفظ کنم، اما برای حفظ قرآن، برنامه یکنواخت و منظمی نداشتیم، برخی اوقات مقدار محفوظات اضافه شده در شرایط مطلوبی بود و برخی اوقات هم حفظ قرآن روند مناسبی پیدا نمی‌کرد و بسته به شرایط دوران اسارت، قرآن را پیگیری می‌کردیم.

وی با اشاره به شرایط دوران اسارت و حفظ قرآن در آن ایام اضافه کرد: ما در آغاز دوران حفظ، قرآنی برای روخوانی و یا آموزش نداشتیم و از این جهت مجبور بودیم که خودمان قرآن را بنویسیم، بعدها که برخی از اسرای عرب خوزستانی به ما پیوستند، همراه خود قرآن داشتند، از این نظر تعداد قرآن‌ها افزایش پیدا کرد. از سال ۶۳ نیز عراقی‌ها به هر آسایشگاه اسیران ایرانی یک قرآن می‌دادند. در این شرایط مسئولی تعیین کرده بودیم که قرآن را بین افراد نوبت‌بندی می‌کرد و خواندن قرآن هر کس را براساس زمان تعیین می‌کرد، البته بعدها که تعداد قرآن‌ها افزایش پیدا کرد، این مسائل زیاد مطرح نبود اما هرچه تعداد قرآن‌ها بیشتر و شرایط برای حفظ قرآن فراهم‌تر می‌شد، حافظان قرآن کمتر بودند و در واقع همان شرایط سخت افراد را با همدلی بیشتر به حفظ قرآن ترغیب می‌کرد.

رعیت‌نژاد به خاطره جشن حفظ قرآن خود در میان اسرای ایرانی اشاره کرد و افزود: پس از این‌که در حدود یک سال موفق به حفظ‌ کل قرآن شدم، با شور و شوق بسیار همه اسرای اردوگاه را به صرف بیسکویت دعوت کردم تا این حرکت شیرین بین اسرا جشنی به شکرانه حفظ قرآن من در این ایام با ارزش باشد. پس از اتمام مراحل حفظ قرآن و به پیشنهاد برخی از دوستان و روحانیانی که در ایام اسارت همراه ما بودند، آموزش حفظ قرآن به دیگر اسرا را ادامه دادم.

مسابقات قرآن اردوگاه و شروع حفظ قرآن

وی ادامه داد: در شرایطی که من به آموزش حفظ قرآن میان همراهان خود مشغول شده بودم، برخی افراد در اجزای پایین مشغول حفظ قرآن بودند و البته روند گسترش حفظ قرآن میان اسرا کمی کند شده بود. در دهه فجر سال ۶۳ مسابقات قرآنی را در اردوگاه خود برگزار کردیم و کار حفظ قرآن به‌صورت جدی از جزء ۳۰ آغاز شد. در آسایشگاه خود ما که زیر مجموعه کل اردوگاه بود، تنها من حافظ جزء ۳۰ قرآن کریم بودم و در آن مسابقات هم حائز یکی از رتبه‌های برتر شدم.

این رزمنده دوران دفاع مقدس بیان کرد: سبک و سیاق حفظ قرآن و برگزاری مسابقات میان اسرا با شرایط حال حاضر متفاوت بود و البته این سبک حفظ قرآن که اسرای ایرانی در زمان اسارت خود به آن پایبند بودند، بسیار به فهم قرآن نزدیک‌تر بود. آن زمان برای سنجش حافظان قرآن دو معیار سرعت و قدرت در مسابقات مطرح می‎شد، اما در مسابقات مطرح سطح کشور مشاهده می‌شود که بیشتر امتیاز به مباحثی مانند صوت و لحن و سایر موارد اختصاص می‌یابد و همین اختلاف باعث می‌شود که از بین تعداد کثیری از حافظان قرآن آزاده‌ای که پس از تحمل دوران اسارت به ایران بازگشته بودند، کسی در مسابقات حفظ قرآن حاضر نباشد. حافظان دوران اسارت براساس رکوردهایی که در سرعت و قدرت مقاطع مختلفی از قرآن داشتند، تقسیم‌بندی می‌شدند و به‌عنوان مثال یک نفر حافظ قرآن رکورددار تلاوت صفحه‌ای بود و دیگر رکورددار یک جزء و با همین معیار برترین‌ها مشخص می‌شدند.

رعیت‌نژاد به عوامل گسترش و فراگیری حفظ قرآن میان اسرای ایرانی اشاره و عنوان کرد: ملاقات خصوصی مرحوم حجت‌الاسلام ابوترابی با امام(ره) پس از پایان دوران اسارت وابسته به عواملی بود که شاید خود من را برای حفظ قرآن کل قرآن ترغیب می‌کرد، شاید این جایزه مرحوم ابوترابی آن هم در شرایطی که اصلاً معلوم نبود ما چه زمانی آزاد خواهیم شد و اگر آزاد شویم هم هماهنگ‌ شدن چنین دیداری میان امام(ره) و حافظان قرآن اقدامی دشوار به نظر می‌رسید، در هاله‌ای از ابهام بود و در کل یک وعده تقریباً محال به نظر می‌رسید، اما شور و شوق هم صحبتی با امام(ره) باعث شد که من در طول یک سال حافظ کل قرآن شوم.

حفظ قرآن در 17 روز

این آزاده سرافراز دوران دفاع مقدس به آغاز حفظ قرآن خود در دوران اسارت اشاره کرد و ادامه داد: سوره‌های «انبیاء»، «حج» و «فرقان» اولین سوره‌هایی بود که من از قرآن حفظ می‌کردم، بعد هم با مشورت دوستان و اهل علمی که همراه ما بودند، مبانی حفظ و تقویت ذهن را به‌خوبی فرا گرفتیم، سرعت خوبی در ادامه حفظ قرآن داشتیم، می‌توان گفت یک انفجار ذهنی بین آنان که به حفظ قرآن مشغول شده بودند، اتفاق افتاد. یک چنین روندی همراهان ما را در بحث حفظ قرآن درگیر می‌کرد. افراد در ماه‌ها و روزهای بسیار کمتری از یک سال حافظان قرآن می‌شدند. برای مثال در این بین رکورددار سرعت در حفظ قرآن به فردی اختصاص داشت که در ۱۷ روز کل قرآن را حفظ کرده بود که شاید یک چنین اتفاقی در حال حاضر برای ما محال به نظر برسد.

وی اضافه کرد: حافظان قرآن میان اسرا جمع‌خوانی و ترتیل‌خوانی خطابی را به حالت ایستاده اجرا می‌کردند و بقیه نیز با توجه گوش می‌دادند، البته چنین جلساتی دور از چشم عراقی‌ها انجام می‌شد و با آمدن نگهبانان و اعلام وضعیت قرمز این جلسات تعطیلی موقت داشت. البته در اردوگاه ما عراقی‌ها با بحث حفظ قرآن مشکلی نداشتند و اسرای ایرانی حفظ قرآن را به‌خوبی ادامه می‌دادند.

رعیت‌نژاد با بیان اینکه حفظ قرآن میان اسرای ایرانی جنگ تحمیلی خود معجزه و آیه‌ای از آیات الهی بود، گفت: این که یک جوان در ۱۷ روز حافظ قرآن شود و یا اینکه فردی که اصلاً به قرآن توجه نداشته در حدود دو ماه به حفظ کل قرآن موفق شود، شاید باور کردنی نباشد، اما یک حقیقت است، ما تمرین‌های حفظ قرآن در دوران اسارت را پس از اتمام این دوران به دیگر افراد پیشنهاد دادیم و اثرات اعجاب‌انگیز آن را مشاهده کردیم.

اثر معجزه‌آسای قرآن بر روح و جسم اسرا

وی به اثرات شفابخش قرآن در دوران اسارت رزمندگان اشاره کرد و ادامه داد: در میان اسرای ایرانی افراد با تفکرات و اعتقادات ما متفاوت حضور داشتند اما ما یک اثر روانی و روحیه فراگیر که ناشی از گسترش فرهنگ حفظ قرآن میان افراد بود را مشاهده کردیم. این اتفاقات به قدری زیاد شده بود که معجزات حفظ قرآن برای همه ما عادی شده بود، خود من یک نوجوان لاغر اندام بودم که حدود ۱۷ بیماری داشتم و این بیماری‌ها به قدری زیاد شده بود که حتی پزشکان اردوگاه به من توجهی نمی‌کردند و نگهبان آن مرا «ابوامراض» صدا می‌کرد، اما تمام این سختی‍‌ها با حفظ قرآن برطرف شد.

رعیت‌نژاد با اشاره به خاطرات بازگشت آزادگان به ایران عنوان کرد: روز ۲۳ یا ۲۴ مردادماه بود که جلسه با هفت نفر از حافظان کل آسایشگاه برگزار کردیم، ناگهان رادیو عراق اعلام کرد که خبر داغی را مخابره می‌کند و آن خبر پیام آزادی اسرای ایرانی بود و ما اولین اسرایی بودیم که پس از نام‌نویسی به کشور بازگشت داده می‌شدیم و من نفر آخر فهرست هزار نفری بودم، من سعی داشتم تا آخرین لحظاتی که در اردوگاه هستیم، برنامه حفظ و پیگیری محفوظات قرآن‌آموزان دوران اسارت را پیگیری کنم و برنامه ادامه مراحل حفظ را به همراهان انتقال دهم.

بازگشت بیش از هزار حافظ قرآن از اسارت

وی گفت: به خاطر دارم، روزی که ما از اردوگاه خارج می‌شدیم، تعداد هزار و ۱۱۳ نفر از اسرای ایرانی بحث حفظ قرآن را آغاز کرده بودند و از این میان ۱۱۷ نفر موفق به حفظ کل قرآن شده بودند، این نتیجه فعالیت‌های قرآنی اسرا در زمینه حفظ قرآن بود.

رعیت‌نژاد با اشاره به انس خود با قرآن کریم در دوران اسارت اظهار کرد: همین حفظ قرآن و اثر تلاوت بسیار کلام الهی در دوران اسارت بود که امروز احساس می‌کنم، زبان و بیان قرآن را خوب می‌فهمم، علت پیشرفت قرآنی چشمگیر اسرای ایرانی هم این پشتکار و تلاش اعتقادی آن‌ها در زمینه حفظ قرآن بود. نگاه بازاری و منفعت‌طلبانه به قرآن برای این عزیزان مطرح نبود و به این جهت برکات و معجزات قرآن برای آنان ملموس به نظر می‌رسید، من نیز همچون دیگر دوستان در دوران اسارت و البته دوران پس از آن با آیاتی از قرآن انس گرفتم. آیاتی از «سوره طه» است که از دوران اسارت تا به امروز ذهن و قلب مرا به تصرف خود در آورده و من احساس می‌کنم یک نوجوان مرده در دوران اسارت بودم که آهنگ آیات این سوره از قرآن مرا زنده کرد.

گفت‌وگو از امیرحسین محبتی، خبرنگار ایکنا

انتهای پیام