«سلوک ماتم»؛ پژوهشی در باب عزاداری از دیدگاه اهل بیت(ع)
گروه ادب ــ کتاب «سلوک ماتم» پژوهشی در حوزه فرهنگ و تاریخ است که به سؤالات و شبهاتی درباره عزاداری با تکیه بر دیدگاه‌های اهل بیت(ع) پاسخ داده است.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ کتاب «سلوک ماتم» نوشته حجت‌الاسلام سیدمسعود عمرانی به دنبال سنجش شیوه‌های عزاداری اهل‌بیت(ع) با سنگ محکی مطمئن همچون تعالیم و سیره و گفتار ائمه اطهار(ع) است. بر این مبنا نویسنده، تاریخچه و جوهره عزاداری، آیین‌ها و شیوه‌های آن و الگو‌های گوناگون عزاداری برای ائمه معصومین(ع) را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.
این اثر در اصل رساله دکتری سیدمسعود عمرانی با عنوان «شیوه‌های سوگواری در رثای معصومان از دیدگاه روایات شیعه» است. دوستداران اهل بیت(ع)، طلاب و محققان علوم دینی، وعاظ، مداحان و پژوهشگران حوزه جامعه‌شناسی تشیع در زمره گروه‌هایی هستند که محتوای این کتاب برای آنها مفید خواهد بود.
اعتبار روایات سوگواری‌ها، عزاداری بر اهل بیت(ع) قبل از ظهور اسلام، چگونگی عزاداری ائمه(ع) بر مصائب خود، سیر تحول شیوه‌های عزاداری از دوران حیات امامان شیعه(ع) تاکنون و چگونگی تمایز میان روش‌های صحیح و غیرصحیح عزاداری از جمله مضامین مهمی است که در این کتاب به آنها پرداخته می‌شود.
این اثر در سه فصل تدوین شده است. در فصل اول با عنوان کلیات به مفاهیم، ارزیابی روایات سوگواری و فلسفه سوگواری برای اهل بیت(ع) و فواید آن پرداخته است. در فصل دوم با عنوان جلوه‌های عزاداری در تعالیم و سیره معصومان، تاریخچه شیوه‌های سوگواری، برپاداشتن مراسم سوگواری و جلوه‌های غم، گریه، ناله و جزع تبیین کرده است. در بخش سوم با عنوان ارزشیابی سوگواری‌های نوظهور بر اساس تعالیم معصومان به موضوع مشروعیت عزاداری‌های نو و شرایط آن و بررسی صحت و سقم شیوه‌های مرسوم سوگواری در عصر حاضر پرداخته است.
مجالس سوگواری در رثای اهل‌بیت(ع) یکی از مظاهر تعظیم شعائر الهی و یکی از نماد‌های حیات مذهبی و معنوی علاقه‌مندان به اهل‌بیت(ع) عصمت بوده و در بیداری و آگاهی مردم و نشر فرهنگ اسلامی و حقایق دینی در جامعه تأثیر بسزایی داشته است. این سنت نیکو ریشه‌های روایی و تاریخی دراز و کهن دارد و به زمان حضور معصومان(ع) و اهتمام آن بزرگواران به برگزاری مجالس عزای خود، به‌ویژه حضرت سیدالشهدا(ع) بازمی‌گردد.
در این اثر سعی محقق بر آن است که ابتدا شیوه‌های سوگواری اهل‌بیت(ع) را با استناد به روایات معصومان(ع) و با توجه به سیره، تقریر و کلام آنان به‌عنوان یکی از منابع مهم و درخور استناد شیعه استخراج کند؛ سپس با توجه به ملاک‌های کلی اهل‌بیت(ع) در تشخیص و ارزیابی شیوه‌های صحیح سوگواری، عزاداری‌های مُدرن و مرسوم را واکاوی کند.
نگارنده با تحقیق در سایت‌ها و کتابخانه‌های دیجیتال و کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، پس از حذف مکررات، به حدود ۱۱۳ کتاب و ۹ پایان‌نامه ارشد با موضوع عزاداری، در قرن چهاردهم دست یافته و پس از مطالعه فهرست اکثر آنها، معلوم شد که حدود ۳۰ کتاب بیش از کتب دیگر، البته نه به صورت مستقل، به شیوه‌های سوگواری پرداخته است. این کتاب‌ها از نظر موضوعی به چهار دسته عزاداری از دیدگاه بزرگان، عزاداری از نگاه فقه، پاسخ به شبهات عزاداری و احادیث مرتبط با شیوه‌های عزاداری تقسیم شده است.
در این کتاب پاسخ به سؤالات زیر مورد توجه نویسنده بوده است:
*آیا روایات سوگواری معتبر و قابل استناد است؟
*آیا قبل از ظهور اسلام، عزاداری بر معصومان(ع) مطرح بود؟
* اهل‌بیت(ع) بر مصائب خود چگونه عزاداری می‌کردند؟
* از زمان غیبت کبرا تاکنون، چه تحولاتی در شیوه عزاداری پدید آمده است؟
* آیا ملاکی برای ارزیابی و تشخیص شیوه‌های صحیح و غیرصحیح عزاداری وجود دارد؟
* آیا شیوه‌های کنونی و مرسوم عزاداری در مناطق مختلف با آموزه‌های اهل‌بیت(ع) همخوانی دارد؟
یادآور می‌شود، کتاب «سلوک ماتم» اثری پژوهشی در حوزه تاریخ و فرهنگ است که به همت انتشارات خیمه منتشر شده است.
انتهای پیام
