مؤانست با افراد خدایی انسان را از فراموشی نجات می‌دهد

به گزارش ایکنا از استان مرکزی، محمدکاظم ربیعی، دبیر محافل قرآنی اداره‌کل کتابخانه‌های استان مرکزی، عصر چهارشنبه، 15 فروردین، در دومین طرح سراسری محافل قرآنی «بهار در بهار» که در کتابخانه دکتر حصیبی اراک برگزار شد، به تشریح آیات 71 از سوره مبارکه «ص»: «إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ طِينٍ، آنگاه كه پروردگارت به فرشتگان گفت من بشرى را از گل خواهم آفريد» پرداخت و گفت: استناد به این آیه و آیات مشابه در کلام وحی، علاوه بر توضیح مراحل خلق انسان دارای نکات تربیتی است که باید به آن توجه کرد.

وی با تأکید براین نکته که هدف از نزول قرآن تربیت و رشد انسان است، اضافه کرد: آیات پایانی این سوره مبارکه با توجه به سجده کردن فرشتگان بر آدم، انسان را متوجه جایگاه، ارزش و شخصیت خود کرده و از او می‌خواهد قدر خود را دانسته و دنباله‌رو شیطان نباشد. از سوی دیگر به انسان هشدار می‌دهد مراقب شیطانی که هزاران سال عبادت کرد و با کبر، حسد و غرور تمام جایگاه خود را از دست داد و از درگاه ربوبی رانده شد، باشد.

ربیعی ادامه داد: خداوند متعال در آیه 71 سوره «ص» فرمودند، انسان از گل ساخته شده و در آیات متعدد قرآن همچون آیه 20 سوه مبارکه «روم»: «وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَكُمْ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ إِذَا أَنْتُمْ بَشَرٌ تَنْتَشِرُونَ، و از نشانه‏ هاى او اين است كه شما را از خاك آفريد پس بناگاه شما [به صورت] بشرى هر سو پراكنده شديد». آیه 11 سوه «صافات»: «إِنَّا خَلَقْنَاهُمْ مِنْ طِينٍ لَازِبٍ، ما آنان را از گلى چسبنده پديد آورديم». آیه 26 سوره «حجر»: «وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ، و در حقيقت انسان را از گلى خشك از گلى سياه و بدبو آفريديم»، آیه 14 «الرحمن»: «خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ كَالْفَخَّار،  انسان را از گل خشكيده‏ اى سفال مانند آفريد»، به این سیر اشاره دارد.

وی بیان کرد: سیر خلقت انسان تا این مراحل پیش می‌رود، اما آنچه به این خلقت ارزش و جایگاه می‌بخشد دمیده شدن روح الهی در کالبد انسانی است. هنگامی که خداوند بر کالبد انسان دمید از فرشتگان خواست تا بر انسان سجده کنند. ارزش و اعتبار انسان به روح حضرت حقی است که در جسم او وجود دارد و جسم به تنهایی ارزش ندارد.

ربیعی به حدیثی از امام کاظم(ع) که فرمودند: «أما انَّ أَبْدانَكُمْ لَيْسَ لَها ثَمَنٌ الّا الجَنَّةَ، فَلا تَبيعوها بِغَيْرِها، آگاه باشيد! بدنهاى شما جز بهشت بهايى ندارد، به چيز ديگرى نفروشيد» استناد کرد و افزود: وقتی ارزش و اعتبار جسم انسان بهشت باشد باید دید جایگاه روح او کجاست ولی ارزش روح این است که به اصل خود «إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَیْهِ رَاجِعُون» بازگرددد.

در عهد با خدا «أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ» را فراموش کرده‌ایم

هادی ربیعی، دبیر شورای قرآن و عترت کتابخانه‌های عمومی کشور، بیان کرد: اصل واژه انسان، اِنسیان و این واژه مصغر شده اُنیسیان است. انسان دارای دو مفهوم فراموشکار و اهل انس است. حال باید دید در این مسیر چه چیز را فراموش کرده‌ایم که واژه انسان بر ما اطلاق می‌شود.

ربیعی با بیان اینکه انسان سرشت و فطرت خود را فراموش کرده است، ادامه داد: انسان با خدای خویش عهد بست و فراموش کرد؛ از این رو این فراموشی باعث شده تا انسان فراموشکار تلقی شود. علاوه بر فراموشی باید دید با چه انس گرفتیم. آیا انس با غیر خدا باعث فراموشی شده یا فراموشی باعث شده تا با غیر خدا انس داشته باشیم. این مطلب که انسان فراموشکار چه چیز را فراموش کرده و با چه انس گرفته، قابل تأمل است.

ربیعی با طرح این پرسش که انسان چه عهدی با خدا بست که فراموش کرد؟ به آیه 60 سوره «یس»: «أَلَمْ أَعْهَدْ إِلَيْكُمْ يَا بَنِي آدَمَ أَنْ لَا تَعْبُدُوا الشَّيْطَانَ إِنَّهُ لَكُمْ عَدُوٌّ مُبِينٌ، اى فرزندان آدم مگر با شما عهد نكرده بودم كه شيطان را مپرستيد، زيرا وى دشمن آشكار شماست» استناد کرد و گفت: در عهد با خدا «أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ» را فراموش کرده‌ایم. مطالعه در امور و محورهای مختلف درهای بسیاری را به روی ما می‌گشاید. طرح سؤال می‌تواند ما را وارد فضایی کند که به کسب معرفت کمک کرده و خود را پالایش کنیم.

وی با یادآور شدن این مطلب که انسان فطرت خود را فراموش کرده است، به آیه 30 سوره «روم»: «فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفًا ۚ فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِي فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا ۚ لَا تَبْدِيلَ لِخَلْقِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ، پس تو مستقیم روی به جانب آیین پاک اسلام آور در حالی که از همه کیشها روی به خدا آری، و پیوسته از طریقه دین خدا که فطرت خلق را بر آن آفریده است پیروی کن که هیچ تغییری در خلقت خدا نباید داد» اشاره کرد و گفت: انسان عهد با خدا را فراموش و در طول زندگی با ابزاری انس گرفته که تعدادی از آنان برای انسان کارایی ندارد. خیلی از ما قطع انس‌های نامناسب و اتصال به انس‌های حسنه را نمی‌دانیم و پای این قطع و اتصال‌ها نمی‌ایستیم. انسان فراموشکار باید با افرادی مؤانست داشته باشد که او را متوجه خداوند متعال کند.

سرفصل‌های نهج‌البلاغه برای کودکان بازگو شود

علی گودرزی‌زاده، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی استان مرکزی، نیز در این جلسه گفت: اهمیت کلام حضرت امیر(ع) باید بر همگان روشن و شفاف باشد و این اهتمام نسبت به نهج‌البلاغه در جامعه احساس شود. ضروری است در معرفی سرفصل‌های این مصحف گرانقدر به کودکان و نوجوانان اقدامات بهتری صورت گیرد.

وی احترام به والدین را یکی از سرفصل‌های مهم و مورد تأکید حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه دانست و اضافه کرد: اطاعت از پدر و مادر بر همگان واجب است و اولین گام برای اطاعت از ولی‌فقیه، اطاعت از والدین است. آن حضرت در خطبه‌های همام و متقین به این مهم اشاره فرمودند.