همایش ملی «اقتصاد اسلامی در مواجهه با چالش‌های اساسی اقتصاد ایران» برگزار شد

به گزارش ایکنا از قم، همایش ملی «اقتصاد اسلامی در مواجهه با چالش‌های اساسی اقتصاد ایران» به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دانشگاه قم با همکاری سایر مراکز آموزشی و پژوهشی، روز گذشته ۲۹ فروردین‌ماه با حضور جمعی از مدیران کشوری و استانی و اساتید و نخبگان حوزوی و دانشگاهی در دانشگاه قم برگزار شد.

 

آیت‌الله اراکی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و ریاست دانشگاه اصول الدین در «همایش ملی اقتصاد اسلامی در مواجهه با چالش‌های اساسی اقتصاد ایران» که در دانشگاه قم برگزار شد، عنوان کرد: پول و تورم دو مسئله مهم در اقتصاد است. در اقتصاد اسلامی پول تعریف و معنای تورم هم تبیین شده است. پول واسطه مبادله است و نقشی که پول باید ایفا کند به عنوان واسطه مبادله است. آن‌چه قابل مبادله است در بازار به واسطه پول انجام می‌شود؛ لذا اصل مبحث پول به بخش مبادلات ارتباط پیدا می‌کند.

 

وی افزود: در نظام اقتصادی اسلامی یک چرخه اقتصادی داریم که اقتصاد جامعه به وسیله آن شکل می‌گیرد که از توزیع نخستین به تولید و سپس به توزیع ثانوی و پس از آن به مبادله و مصرف می‌رسد. این چهار حلقه، نظام اقتصادی اسلام را شکل می‌دهد. نظام اقتصادی چیزی فراتر از معاملات، مکاسب و احکام اسلام است و آن چرخه اقتصاد در جامعه را تعریف می‌کند و شکل می‌دهد.

 

تنها راه نجات اقتصاد کشور حقیقی کردن پول است

 

اراکی بیان کرد: یکی از مهم‌ترین مباحث مبادله پول است که اساس مبادله را در بازار شکل می‌دهد. وقتی دانستیم که پول یعنی واسطه مبادله، می‌توانیم پی ببریم که کارکرد این واسطه عمدتاً دو چیز است؛ یک تعیین ارزش کالای دو طرف مبادله یا معیار ارزش بودن و دوم تسهیل مبادله، چرا که اگر واسطه‌ای در کار نباشد، مبادله کُند و دشوار صورت می‌گیرد. طلا و نقره در صورتی که بخوایم در بازار ثبات و عدالت و روند سریع ایجاد شود، بهترین واسطه برای مبادله و معامله است.

 

 

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: پول اعتباری در اقتصاد اسلام نامشروع است، مگر در شرایط اضطراری که توسط دولت اعتباری برای پول قائل شود. واسطه بین دو کالا باید خود هم ارزش حقیقی و مصرفی داشته باشد. وجود منفعت محلله عقلایی میزان مالکیت شناخته شده است. دو نوع ارزش در اقتصاد وجود دارد؛ یک ارزش مصرفی و استعمالی و دوم ارزش مبادله‌ای. ارزش مصرفی یعنی برطرف‌کننده نیاز‌های معمول باشد و ارزش مبادله سوال ایجاد می‌کند که این کالا در برابر چه چیزی قابل مبادله است.

 

رییس دانشگاه اصول دین اضافه کرد: در فقه اسلامی مبنای ارزش مبادله‌ای باید وجود ارزش حقیقی باشد و چیزی که هیچ ارزش حقیقی ندارد قابل استفاده در معاملات نیست و آن معامله نامشروع است، بنابراین مبنا و جواز ارزش مبادلاتی این است که خود آن واسطه ارزش داشته باشد. اگر بخواهیم کالایی را به واسطه این واسطه و پول به کالای دیگر تبدیل کنیم فقط با اعتبار محض آن واسطه امکان‌پذیر است. بزرگ‌ترین سرقت بشر در دنیا، در آمریکا اتفاق می‌افتد که با یک وسیله بی‌ارزش کالا‌های باارزش را خریداری می‌کند و به وسیله قدرت خود برای آنها اعتبار قائل می‌شود. زمانی‌که پول اعتباری و این چیزی که ارزش ندارد واسطه معاملات شود، مشکلات اقتصادی بی‌شماری به وجود خواهد آورد.

 

وی افزود: مبنای ارزش این پول قدرت سیاسی‌ست نه ارزش اقتصادی حقیقی و چون مبنای چنین پولی قدرت است همان قدرت هر زمان که بخواهد ارزش این کاغذ را تغییر می‌دهد؛ پس این پول اقتصادی نیست، پول سیاسی است و این در اسلام ممنوع است و پول حقیقی که در اسلام برای معاملات پذیرفته‌شده یا طلاست یا نقره که این می‌تواند در کشور بدین صورت اجرا شود که اسکناس‌ها در هنگام تولید به وسیله یک نخ نقره ارزش‌گذاری و تکثیر شوند. مشکل پول زمانی حل می‌شود که آن را حقیقی کنیم، بدترین جنایت در حق این مملکت ضرب سکه طلا و پخش آن در جامعه است که در خانه‌ها جمع و ذخیره می‌شود. پول باید حقیقی شود و تا این مسئله حل نشود مشکل اقتصاد کشور حل نخواهد شد.

 

اراکی اظهار کرد: بانک‌ها در نظام سرمایه‌داری تاجر پول هستند، یعنی پول کم می‌دهند و در مقابل آن پول زیادی تحویل می‌گیرند که نتیجه آن می‌شود ناتوانی مردم و توانمندی بانک‌ها و در واقع خلق پول در اسلام ممنوع است.

 

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم ادامه داد: بحث دوم بحث تورم است، یعنی افزایش نرخ کالا که دو بخش دارد: یک به معنی گران شدن است و دو خود تورم که به معنی گرانی نیست. افزایش تقاضا و کمبود کالا طبق یک قانون طبیعی تکوینی در بازار اجرا می‌شود. راه‌حل بالا رفتن ارزش کالا افزایش تولید است که گرانی را کم می‌کند و نرخ کالا را پایین می‌آورد، اما این نمی‌تواند تورم را از بین ببرد و افزایش تولید تورم را کاهش نمی‌دهد. مشاهده می‌کنیم که قدرت خرید مردم در جامعه از بین رفته، چون پول ارزش حقیقی و قدرت برابری با کالا را ندارد. اگر پول طلا یا نقره بود ارزش برابری و توان برابری با کالا را داشت و در آن صورت پول بیشتر سبب افزایش قدرت خرید خواهد شد.

 

وی تصریح کرد: افزایش نقدینگی و افزایش پول بدون ارزش حقیقی، منشأ تورم است. در نتیجه تورم ناشی از افزایش تقاضا و کمبود ارز نیست، بلکه ناشی از اعتباری بودن پول است که پول ارزشی ندارد، پس، چون علت گرانی نقدینگی نیست با کاهش نقدینگی نیز مسأله حل نمی‌شود. در دوران دولت آقای روحانی طی چند روز هفت میلیون سکه طلا ضرب شد و هیچ تأثیری جز تبدیل خزانه بیت‌المال به خزانه خانگی نداشت. پول حقیقی اگر در برابر کالا‌های خارجی از کشور خارج شود نشان‌دهنده اقتدار پول است و با وارد شدن کالا می‌توانیم از آنها استفاده کرده و مجددا پول حقیقی چاپ و تکثیر کنیم. اگر ما پول را حقیقی کنیم خیلی از دولت‌ها از ما تقلید خواهند کرد و تنها راه نجات اقتصاد کشور همین حقیقی کردن پول است.

 

محمدباقر سعیدی‌روشن، رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در «همایش ملی اقتصاد اسلامی در مواجهه با چالش‌های اساسی اقتصاد ایران با تأکید بر مهار تورم و رشد تولید» که با مشارکت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دانشگاه قم در سالن شهید احمدی روشن دانشگاه قم در حال برگزاری است، بیان کرد: کشور عزیز ما در طی سال‌های گذشته مشکلات فراوانی را پشت‌سر گذاشته و دستاورد‌ها و پیشرفت‌های گوناگون علمی را در زمینه‌های مختلف ارائه کرده است و این امر قابل انکار نیست.

 

وی ادامه داد: نمونه‌ای از این پیشرفت‌ها که به تازگی مایه افتخار همه ملت ایران و مسلمانان جهان شده‌است، حرکت نمایش‌گونه در مواجهه با قدرتی بود که بیش‌از هفتاد سال است کسی نمی‌تواند آن را شکست دهد، بنابراین حرکت جهادی جوانان این کشور توانست از تمام خطوط قرمز قدرت‌های نظامی غرب عبور کند.

 

سعیدی‌روشن بیان کرد:، اما علی‌رغم این پیشرفت‌ها در کشور ایران در دو مقوله فرهنگ و اقتصاد دارای مشکلات جدی است که رهبر انقلاب نیز سال ۹۸ در دیدار با اعضای هیئت دولت به‌صراحت بیان کردند که اصلی‌ترین مشکل جامعه همین دو مسئله است. این در کنار موضوعاتی دیگر مانند مسئله سیاست در طول تاریخ در مواجهه بین حق طلبان و باطل جویان وجود داشته است.

 

وی تصریح کرد: امروزه در خصوص مسئله سیاست، جهان با رویکرد سیاسی غرب مواجه است که سیاستی را برای قالب کردن خود برگزیده و این کار را با دو رویکرد فرهنگی و اقتصادی انجام می‌دهد، اما این مشکل غیرقابل حل نیست فقط ابتدا باید درد شناسایی شود و سپس توسط اندیشمندان نسخه‌ای برای تسکین درد ارائه شود.

 

رئیس پژوهشگاه حوزه و دانشگاه گفت: باید ببینیم ضعف در کدام قسمت و کدام نوع از فقر‌های فکری معرفتی، سرمایه‌ای، انسانی و یا بدهی حادی که مانع پیشرفت‌های اقتصادی مثبت است، وجود دارد تا بتوان مشکل را ریشه‌یابی کرد و در نتیجه راه حل آن ارائه شود.

 

سعیدی‌روشن تأکید کرد: در نگاه دینی نیز فرهنگ اقتصادی و معاشی جزو لاینفک سلوک توحیدی در متن جهان محسوب می‌شود و نیاز است که برای حرکت و ارتباط با مفاهیم اسلامی در مسیر مشخصی حرکت شود.

 

محمد منّان رئیسی، عضو هیئت علمی دانشگاه قم و نماینده منتخب مردم قم در مجلس شورای اسلامی در «همایش ملی اقتصاد اسلامی در مواجهه با چالش‌های اساسی اقتصاد ایران با تأکید بر مهار تورم و رشد تولید» که با مشارکت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دانشگاه قم در سالن شهید احمدی روشن دانشگاه قم برگزار شد، اظهار کرد: بندگی طاغوت شئون مختلفی دارد که یکی از آن کنش‌های کف جامعه در حوزه اقتصاد، شهرسازی و فرهنگ است.

 

وی ادامه داد: امام خمینی (ره) در یکی از سخنرانی‌های خود اشاره می‌کند برخی تبلیغات سوء علیه اسلام انجام می‌دهند تا بگویند اسلام دین جامعی نیست در حالی که نسبت اجتماعیات قرآن با آیات عبادی آن از نسبت صد به یک هم بیشتر است، همچنین از یک دوره کتاب حدیث نیز سه یا چهار کتاب مربوط به خداوند است، مقداری در حوزه اخلاقیات و باقی همه مربوط به اجتماعیات است.

 

رئیسی افزود: با توجه به آیه شریفه «وَلَقَد بَعَثنا فی کُلِّ أُمَّةٍ رَسولًا أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّاغوتَ ۖ فَمِنهُم مَن هَدَى اللَّهُ وَمِنهُم مَن حَقَّت عَلَیهِ الضَّلالَةُ ۚ فَسیروا فِی الأَرضِ فَانظُروا کَیفَ کانَ عاقِبَةُ المُکَذِّبینَ» می‌توان برداشت اجتماعی را از این آیه شریفه نیز در کنار منابع دیگر قرآن داشت.

 

نماینده منتخب مردم قم در مجلس شورای اسلامی گفت: رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز سال ۹۵ در دانشگاه افسری امام حسین(ع) اشاره می‌کند که امروز برای کشور ما جنگ نظامی به شکل سنتی و متعارف احتمال بسیار ضعیفی است، لاکن جهاد باقیست، جهاد یک چیز دیگر است و فقط به معنای قتال نیست، بلکه معنای وسیع‌تری دارد. نوعی دیگر از جهاد در قرآن بیان‌شده است که خداوند می‌فرماید به‌وسیله قرآن با آنها جهاد کنید، این آیه در مکه نازل شده درصورتی‌که در مکه جنگ نظامی مطرح نبود، کار آنها ایستادگی، مقاومت و عدم تبعیت است، خداوند در قرآن می‌فرماید که اطاعت نکردن از کفار جهاد کبیر است و این اطاعت نکردن در میدان‌های مختلف اقتصادی، فرهنگی و هنری وجود دارد.

 

وی ادامه داد: هدف از این جهاد کبیر تحقق عبودیت خداوند و اراده خداوند در جامعه است که لازمه این امر نیز میدان‌داری مردم است و از این زاویه که تحقق عبودیت خداوند منتج به تمدن اسلامی می‌شود و این تمدن نهایتاً وابسته به مردم می‌باشد.

 

رئیسی افزود: رهبر انقلاب در جای دیگر می‌فرماید رسیدن به هدف‌های اسلام جز با حضور مردم امکان‌پذیر نیست، مسئله مردم یک اصل اسلامی است، همان‌گونه که اگر مؤمنین به پیامبر (ص) کمک نمی‌کردند پیامبر پیروز نمی‌شد و روشن است که رسیدن به اهداف اسلامی و نهایتاً تمدن اسلامی جز با حضور مردم امکان‌پذیر نیست و مردم باید به عرصه بیایند.

 

نماینده منتخب مردم قم در مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: اقتصاد اسلامی و شهرسازی اسلامی حلقه‌های مختلف تمدن اسلامی است و زمانی محقق می‌شود که مردم میدان‌دار آن باشند و باید راه ورود مردم به عرصه اقتصاد طبق فرمایشات رهبر پیدا شود.

 

وی در پایان بیان کرد: این‌که مردم بتوانند در گردش‌های مالی و عرصه‌های مختلف حضور پیدا کنند، می‌تواند جامعه را به سوی تمدن اسلامی هدایت کند و اگر همه چیز طبق غرب باشد انقلاب، انقلاب درستی نخواهد بود و لازمه نجات از این امر میدان‌داری نهاد علم یعنی حوزه و دانشگاه است تا از میان آن مشت ما پر شود و حکومت‌داری درست صورت گیرد.

 

 

حسن سبحانی، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: در بکارگیری تئوری‌های اقتصادی برای حل مشکلات کشور در مجموع جامعه دچار یک مشکل است که می‌توان نام آن را فقر معرفت اقتصادی گذاشت و علی‌رغم این‌که تئوری‌های اقتصادی پسندیده و ممدوح هستند، اما کارکردی در رفع مشکلات ندارد و این فقر معرفت اقتصادی در پرداختن به مسائل اقتصادی ایران خود را نشان می‌دهد.

 

وی ادامه داد: گرداب اقتصادی به‌طور مشخص همین گرداب عدم تعادل‌هایی است که اقتصاد کشور‌هایی امثال ایران به آن مبتلاست. آن‌چه در اقتصاد راه‌گشاست راهکار‌ها و سیاست‌هایی است که زیربنای فکری فلسفی دارد و از محیط مشخص برخاسته و با آن محیط نیز سازگار است.

 

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران بیان کرد: فقر معرفت به تئوری‌های اقتصادی عامل ایجاد سونامی‌های اقتصادی در عمده کشور‌ها در حال توسعه است، این وضعیت هم موجب آبروریزی اقتصاد کشور‌ها شده و هم جایگزین کردن کار‌های بدیعی را با مشکل مواجه کرده‌است.

 

وی افزود: در این نوع وضعیت اقتصادی، واقعیت‌های جامعه مدنظر نیست و تنها تئوری‌های جدا شده از بنیان‌های فکری وجود دارد، هر تلاشی می‌تواند اوضاع را بدتر کند و همین امر باعث می‌شود افراد مختلف در بحث خرید و فروش که بخشی از اقتصاد خرد است هر قیمتی را که مدنظر خود است ارائه دهد و این امر موجب می‌شود هیچ‌کس اطلاع از قیمت اصلی و درست نداشته باشد، در نتیجه اقتصاد تاراجی به وجود می‌آید.

 

سبحانی در پایان گفت: عدم توصیه محققان به معرفت باعث تجویز‌های نادرستی می‌شود که نتیجه آن به وجود آمدن شرایط فعلی است، البته لازم به ذکر است که اقتصاد اسلامی نیز از این آسیب در امان نیست و تا زمانی که به این امر توجه نشود مسائل حل شدنی نخواهد بود.

 

تحقق جهش تولید با مشارکت مردم نیازمند راهبردهای اساسی است

سیدعلی روحانی، معاون سیاست‌گذاری وزارت اقتصاد و دارایی در «همایش ملی اقتصاد اسلامی در مواجهه با چالش‌های اساسی اقتصاد ایران با تأکید بر مهار تورم و رشد تولید» که در  با همکاری پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دانشگاه قم، امروز 29 فروردین ماه 1403در حال برگزاری است، بیان کرد: تقریباً از قبل از دهه نود است که نامگذاری سال‌ها بر محور اقتصاد است، در این سال ها ۱۵ سال از آن به موضوع تولید اشاره شد و در سه سال اخیر نیز عنوان تولید به طور مستقیم در نام‌گذاری سال‌ها بیان شده است.

وی ادامه داد: اهدافی که برای برنامه هفتم پیشرفت ذکر شده، نگرش جدید در خصوص سرمایه‌گذاری دارد که دست یافتن به این رشدها مثل صادرات هدف بزرگی است. در دو سال اخیر رشد جدی در رابطه با نفت ایجاد شد که در آمارها و داده‌ها مشخص است، اما در بخش کشاورزی و صنعت و معدن علی‌رغم اینکه مسئله بسیار حائز اهمیتی است، رشد صورت نگرفت.

معاون سیاست‌گذاری وزارت اقتصاد و دارایی بیان کرد: طبق آمار در پانزده سال اخیر ایران در مقایسه با سایر کشورهای مشابه اوضاع رشد مناسبی نداشته است و طبق آمار ارائه شده این رشد تنها بیست درصد بود که آمار نسبتاً کمی است. از عوامل رشد می‌توان به نیروی کار و سرمایه لازم برای تحقق رشد اشاره کرد که در بحث نیروی کار وضعیت قابل‌قبول است اما در زمینه سرمایه‌گذاری باتوجه به گذشته‌ای که بر ما رفته است، وضعیت مناسب نیست.

روحانی با بیان اینکه در خصوص تحقق جهش تولید با مشارکت مردم چند راهبرد پیشنهادی وجود دارد، گفت: نخست راهبردهای کلیدی که پیش‌نیازهای جهش تولید با مشارکت مردم است و شامل مواردی از جمله ایجاد توازن بین حمایت از تولیدکننده و حمایت از مصرف‌کننده، اصلاح سیاست‌های ارزی معطوف به بازگشت ارز صادراتی و تخصیص ارز، اتخاذ سیاست‌های پولی و اعتباری حامی تولید و پیش‌بینی‌پذیر کردن مقررات ناظر به تولید و سرمایه‌گذاری می‌شود.

وی گفت: مطلب دوم راهبردهای بین بخشی است که موارد این راهبرد نیز عبارت است از اصلاح اقتصاد، بهینه‌سازی انرژی در بخش خانوار و بنگاه‌ها، نیروگاه و گذر از تولید منبع محور به تولید ساخت محور با تمرکز بر شکل‌دهی به زنجیره‌های ارزش صنعتی منطقه‌ای.

معاون سیاست‌گذاری وزارت اقتصاد و دارایی افزود: مطلب سوم راهبردهای وزارت‌خانه امور اقتصادی و دارایی است که مواردی از قبیل منع دولت و نهادهای عمومی غیردولتی از رقابت با بخش خصوصی، واگذاری مالکیت و مدیریت بنگاه‌ها و سایر دارایی‌ها به مردم، تسهیل و گسترش تأمین مالی در بازار سرمایه، حذف موانع تولید و صادرات و تسهیل صدور مجوزها و تنظیم‌گری و ارائه مشوق از طریق سیاست‌های مالی و مالیاتی دولت را شامل می‌شود.

روحانی در پایان بیان کرد: در نهایت اینکه افراد دانشگاهی و حوزوی کنار یکدیگر در حوزه اقتصاد بحث می‌کنند بسیار خوب است، اما غالباً این بحث‌ها از درد مصرف‌کننده و تولیدکننده بسیار دور بوده و نیاز است که در این نشست‌ها از تولیدکننده‌هایی که دغدغه کشور و نظام را دارند دعوت شود تا سخنان آن‌ها و مشکلات کنونی‌شان مطرح شود. این امر کمک بسیاری می‌کند تا بحث‌ها سمت‌وسوی حقیقی‌تری پیدا کند و دغدغه جدی تولیدکننده نیز در نظر گرفته شود.

انتخاب عنوان همایش اقتصاد اسلامی با توجه به رسالت دو مرکز و شعار سال 

 

مصطفی کاظمی نجف آبادی، دبیر علمی «همایش ملی اقتصاد اسلامی در مواجهه با چالش‌های اساسی اقتصاد ایران» که امروز ۲۹ فروردین ماه در دانشگاه قم برگزار شد، ب h ارائه گزارشی از این همایش، عنوان کرد: عنوان این همایش با توجه به رسالت دو مرکز و شعار سال جمهوری اسلامی توسط کمیته علمی مشخص شد.

 

وی افزود: کمیته علمی این همایش متشکل از دکتر مرتضوی کاخکی عضو هیئت علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی، حجت‌الاسلام دکتر یوسفی عضو هیئت علمی دانشگاه مفید، حجت‌الاسلام دکتر حبیبیان عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر توکلی عضو هیئت علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی (ره)، حجت‌الاسلام دکتر فراهانی فرد عضو هیئت علمی دانشگاه قم، حجت‌الاسلام دکتر عربی عضو هیئت علمی دانشگاه قم، دکتر سعیدی عضو هیئت علمی دانشگاه قم، دکتر عادلی عضو هیئت علمی دانشگاه قم، حجت الاسلام دکتر حسینی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، حجت‌الاسلام دکتر لشکری عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، حجت‌الاسلام دکتر کرمی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دکتر عبدالله توکلی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و حجت‌الاسلام دکتر کاظمی نجف‌آبادی عضو هیئت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه هستند.

 

وی ضمن بیان محور‌های اصلی همایش به زیر مجموعه‌های محور‌ها نیز اشاره کرد و گفت: محور اول عوامل و راهکار‌های اقتصادی مهار تورم و رشد تولید از منظر اقتصاد اسلامی است؛ نقش تورم در گسترش سفته بازی و تضعیف بخش مولد، نقش تورم ارزی در افزایش تورم و رکود اقتصادی، نظارت و کنترل بانک مرکزی بر جریان خلق پول، هدایت رشد نقدینگی به سمت فعالیت‌های مولد، مدیریت کسری بودجه، توازن بودجه و نرخ سود بانکی؛ آزاد یا ترجیحی از زیرمجموعه‌های این محور هستند.

 

دبیر علمی همایش ادامه داد: محور دوم عوامل و راهکار‌های ساختاری مهار تورم و رشد تولید از منظر اقتصاد اسلامی بوده که شامل نقش امنیت و ثبات اقتصادی در مهار تورم و رشد تولید، نقش حقوق مالکیت در مهار تورم و رشد تولید، نقش نهاد‌های حقوقی در مهار تورم و رشد تولید، کاهش تصدی گری دولتی، کاهش ورود دولت در بازار سرمایه، شفافیت در بودجه، نظام بانکی و بورسی و نظام تصمیم گیری است.

 

کاظمی نجف آبادی بیان کرد: محور سوم نیز اقتصاد اسلامی در مواجهه با دیگر چالش‌های اقتصاد ایران با زیرمجو‌عه‌های مواجهه با تحریم اقتصادی، مواجهه با چالش صندوق‌های بازنشستگی، مواجهه با پدیده فقر، مواجهه با چالش پدیده‌های نوظهور (رمز ارزها، متاورس و ...) و مواجهه با فساد دولتی است.

 

دبیر علمی همایش اقتصاد اسلامی ادامه داد: مراحل اخذ مجوز‌های همایش از پایگاه استنادی شیراز طی شده و در نهایت همایش ملی اقتصاد اسلامی در مواجهه با چالش‌های اساسی اقتصاد ایران در پایگاه استنادی شیراز به ثبت رسید.

 

وی با اشاره به اینکه حدود ۱۵ دانشگاه و مرکز علمی با این همایش همکاری کرده‌اند، عنوان کرد: دانشگاه فردوسی مشهد، دانشگاه علامه طباطبایی، جامعه‌المصطفی، مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، دانشگاه امام صادق (ع)، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، پژوهشکده امور اقتصادی وزارت اقتصاد، سازمان برنامه و بودجه، دانشگاه قم، دانشگاه آزاد واحد قم، دانشگاه مفید، ستاد همکاری وزارت اقتصاد و حوزه علمیه و دانشگاه فرهنگ و اندیشه از جمله این مراکز و دانشگاه‌ها هستند.

 

دبیر علمی همایش اقتصاد اسلامی ادامه داد: این همایش دارای دو پیش‌نشست بوده که پیش‌نشست اول در پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با عنوان بررسی اثرات نوسانات ارزی برای تورم، و پیش‌نشست دوم در دانشگاه قم برگزار شد، همچنین چکیده‌نامه این همایش آماده و منتشر شده که هفت مقاله آن از مقالات واصله و مابقی از مقالات سفارشی بوده و از سایت اصلی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه قابل بارگیری است.

 

دلارسازی، بیماری عجیبی که بلای جان اقتصاد کشور شده است

محمد شربتی، اقتصاددان و مدرس دانشگاه، در ادامه بیان کرد: یکی از بحث‌هایی که در حوزه اقتصاد مطرح است، همین آمار و ارقامی است که مسئولین ارائه می‌دهند، اما این آمار و ارقام در سفره مردم هیچ تأثیری نداشته است و صرف آمار و ارقام راجع به کاهش تورم و رشد اقتصادی دردی را از اقتصاد و سفره مردم دوا نمی‌کند.

وی افزود: یکی از مشکلات کلیدی که در حوزه اقتصاد کشور که امروزه نیز زیاد مطرح می‌شود و ما درگیر آن هستیم، بحث دلاری سازی است که رهبر معظم انقلاب نیز بر این امر بارها تأکید کردند که باید نسبت به دلارسازی که در اقتصاد ما وارد شده است، اقدامی صورت گیرد و نسبت به رشد پایه­ پولی کشور یک اتفاق جدیدی را رقم بزنیم.

این مدرس دانشگاه گفت: مشاهده می‌کنیم در کشوری که براساس دستمزد ریالی، هزینه‌های جایجایی ریالی، تولید ریالی و حامل­‌های انرژی ریالی، یک فولاد تولید می‌­شود اما زمانی که این فولاد می‌خواهد به خودروساز داخلی فروخته شود براساس قیمت بورس نیویورک قیمت گذاری می‌­شود و این امر صحیح و امکان‌پذیر نیست.

شربتی ابراز کرد: یک طرحی در خصوص دلارزدایی برنامه‌ریزی کرده‌­ایم، باید این کار از یک جایی شروع شود، همه می‌دانیم که پشتوانه پولی در کشور که بانک مرکزی قرار می­‌دهد بیشتر و اصل آن براساس طلا و دلار و یا ارز خارجی است، زمانی که در پشتوانه پولی یک کشور ارز خارجی وجود دارد، نمی‌تواند این طرح دلارزدایی استارت زده شود، این امر باعث شده تا منابع مالی ما در بودجه‌ریزی تأمین نشود و در نتیجه هرساله با یک منابع کمی بودجه‌ریزی شده و نهایتاً هیچ کار زیرساختی عملی نمی‌شود.

این اقتصاددان تصریح کرد: دولت می­‌تواند برای منابع و ذخایر کشور از جمله نفت سند مالی بزند و آن را در بانک مرکزی به عنوان پشتوانه پولی قرار دهد و منبع و پشتوانه پولی خود را از دلار به ذخایر داخلی تغییر دهد و در نتیجه تولید پول کرده و این تولید پول را هم در صنعت بیاورد نه هزینه‌های جاری با این کار می‌توان از خام فروشی جلوگیری کرده و دلازدایی شود حتی می‌توان وارد کننده نفت شد و اقتصاد را هم مردمی کرد.

وی افزود: یکی از دلایلی که ما نمی‌توانیم اقتصاد را مردمی کنیم همین است که منابع نداریم، برای مثال نمی‌توانیم به مردم وام بدهیم؛ با جمع آوری سرمایه‌های مردمی می‌توان به این هدف رسید، باید این بیماری عجیبی است که اقتصاد کشور را درگیر کرده است و آن این است که قیمت‌ها براساس قیمت‌های جهانی مبنا قرار داده شده است، باید کشور را از این حالت نجات داد.

شربتی در پایان بیان کرد: جهش تولید و مشارکت‌های مردمی در اقتصاد بسیار مهم است، مشارکت مردمی را ما در 8 سال جنگ عراق و دفاع مقدس دیدیم که هم رشد اقتصادی داشتیم و هم با ابرقدرت‌های جهانی می‌جنگیدیم و سفره مردم هم مثل الان تحت فشار نبود، باید دولت کاری کند که اعتماد مردم به دولت برگردد و مردم بتوانند در تعاونی‌ها ورود کنند و اقتصادهای کوچک محور را در کشور راه بیندازند، تغییر پشتوانه پولی در کشور می‌تواند اشتغال، رشد و توسعه را در کشور به همراه داشته باشد.

یادآور می‌شود، در دو پنل ابتدایی این برنامه، آیت‌الله اراکی عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم و ریاست دانشگاه اصول دین، دکتر سعیدی روشن ریاست پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و دکتر مصطفی کاظمی نجف‌آبادی دبیر علمی همایش به ایراد سخن و دکتر محمد جواد توکلی عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، دکتر حسن سبحانی عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و حجت‌الاسلام دکتر شفیعی‌نژاد مدیر گروه اقتصاد مرکز فقهی ائمه اطهار به ارائه مقاله پرداختند.