مناسب‌ترین زمان و فرد را برای ازدواج خود بشناسید

علی شیخ‌الاسلامی، روانشناس، مشاور خانواده و مدیرعامل مؤسسه خانواده سلامت‌بنیان، در گفت‌وگو با ایکنا؛ به هشت سؤال مهم که روند صحیحی از تصمیم به ازدواج تا نحوه انتخاب همسر و حضور و جایگاه خانواده در انتخاب همسر را ترسیم می‌کند، پاسخ داد. این هشت سؤال مطالب مهمی هستند که هر فرد، چه دختر و چه پسر، قبل از ازدواج باید از خود سؤال و کند و پاسخ‌های صحیح آن را بیابد.

ایکنا ـ مناسب‌ترین سن ازدواج برای دخترها و پسرها چه سنی است؟

سن ازدواج قاعده مشخصی ندارد که بتوان آن را به تمامی افراد تعمیم داد. سن ازدواج در افراد مختلف متناسب با شرایط فردی، فرهنگی، آموزشی و ... می‌تواند متفاوت باشد. برای برخی از افراد سنین پایین‌تر، سن مناسبی برای ازدواج است اما برخی دیگر تا سنین بالاتر هم ممکن است به سن مناسب ازدواج نرسند. زمانی را می‌توانیم به عنوان سن مناسب ازدواج قلمداد کنیم که فرد در مرحله اول خود را به خوبی بشناسد و در مرحله دوم با مسئولیت‌های ازدواج و زندگی مشترک به خوبی آشنا باشد و بتواند به این مسئولیت‌ها عمل کند. این مسئله بین دخترها و پسرها هم تفاوتی ندارد؛ اینکه برای همه افراد جامعه سن مشخصی برای ازدواج اعلام شود، اقدام صحیحی نیست.

ایکنا ـ اولین اقدام مناسب برای فردی که احساس کرده است به سن مناسب ازدواج رسیده، چیست؟

فرد پس از اینکه ویژگی‌های شخصیتی خود را شناخت، از ویژگی‌های اعتقادی و باوری خود آگاهی پیدا کرد و سبک و مدل مدیریت اقتصادی، برقراری ارتباط و تصمیم‌گیری خود را به خوبی مشخص کرد، باید مدل فرهنگی و خانوادگی خود را بشناسد و مدلی را که می‌خواهد از نظر فرهنگی و خانوادگی در زندگی خود اجرا کند مشخص کند. همچنین باید از تمایلات جنسی خود آگاهی داشته باشد و بداند انتظاراتش از زندگی مشترک چیست و به صورت شفاف چه انتظاری از زندگی مشترک دارد. کسی که خود را خوب نشناسد در انتخاب همسر و ایفای مسئولیت‌های زناشویی هم دچار مشکل خواهد شد.

ایکنا ـ افراد چطور خود را درست بشناسند؟

افراد باید به درون خودشان رجوع کنند. همه ما دو خودپنداره از خود داریم؛ اول خودپنداره آرمانی که همان چیزی است که می‌خواهیم باشیم و در آرزوهایمان می‌خواهیم به آن برسیم و دوم خودپنداره واقعی که شامل قضاوت‌های واقعی‌ای است که ما از خودمان داریم. هر قدر این دو خودپنداره به هم نزدیک‌تر باشند، فرد عزت نفس بیشتری دارد و هر قدر این فاصله بیشتر باشد عزت نفس فرد کاهش پیدا می‌کند. برای اینکه خودمان را بیشتر بشناسیم باید خودپنداره آرمانی‌مان را متناسب به ویژگی‌های واقعی خود تنظیم کنیم. برخی مواقع از خودمان انتظاراتی داریم که قابل دستیابی نیست، این موارد را باید تعدیل کنیم و انتظارات واقع‌بینانه متناسب با شرایط و توانایی‌های خودمان داشته باشیم. نقاط ضعف و قوت خود را بشناسیم و قضاوتمان نسبت به خودمان، خوب باشد. برخی از ما بیش از حد خود را دست‌کم یا دست بالا می‌گیریم، این در حالی است که باید نقاط منفی و مثبت خود را به درستی بشناسیم.

ایکنا ـ چطور فرد مناسب برای ازدواج را بشناسیم؟

شاخصی که برای شناخت فرد مناسب برای ازدواج داریم خودمان هستیم. وقتی من خودم را به خوبی شناختم در شناخت فرد مقابل هم به دنبال ویژگی‌هایی می‌گردم که مناسب من باشد. وقتی ویژگی‌های طرف مقابل را با خودم می‌سنجم به تفاوت‌ها و شباهت‌هایی می‌رسم که در تفاوت‌ها باید ارزیابی کنم چه قدر آن تفاوت‌ها برای من قابل تحمل است و چه قدر این تفاوت‌ها برای طرف مقابل من قابل تحمل است. اگر هر دو تحمل تفاوت‌‌ها را داشته باشیم و شباهت‌ها را در کنار تفاوت‌ها قرار دهیم، می‌توانیم ازدواج خوبی داشته باشیم. اما اگر دیدیم تحمل تفاوت‌‌ها را نداریم فرد مقابل گزینه مناسبی برای ازدواج ما نیست.

ایکنا ــ چه ابزارهایی برای شناخت فرد مناسب ازدواج وجود دارد؟

اولین و بهترین ابزار گفت‌وگوی هدفمند برای شناخت طرف مقابل است. جلسات مناسبی که با هدف شناخت طرف مقابل طراحی شود و پیش رود می‌تواند به شناخت فرد مورد نظر منجر شود. تحقیقات نیز ابزار مناسبی است. البته در گذشته از اطرافیان تحقیق به عمل می‌آمد اما اکنون می‌توانیم از خود فرد بخواهیم که در مقابل ادعاهایی که کرده است، مدرک ارائه دهد. مثلاً در مورد شغلی که مدعی داشتن آن است، مدرک ارائه دهد. گاهی لازم است تحقیقات محلی انجام شود اما نباید به صورت مستقیم اعلام کنیم که قصد ازدواج با فلان فرد را داریم بلکه باید تحقیقات غیرمستقیم باشد. مثلاً اگر فرد مورد نظر ما مدعی شده است که سال‌هاست در یک محله زندگی می‌کند، می‌توانیم از کسبه و افراد قدیمی محل در مورد او تحقیق کنیم. سومین ابزار هم استفاده از یک روانشناس و فرد متخصص است که می‌تواند در شناخت فرد مورد نظر به ما کمک کند.

ایکنا ــ مدت زمان مناسب برای آشنایی قبل از ازدواج چقدر است؟

برای مدت آشنایی قاعده کلی وجود ندارد، چون این مدت بستگی به روند آشنایی افراد دارد. اگر جلسات گفت‌وگوی هدفمند برای آشنایی داشته باشیم، سه تا چهار جلسه دو تا سه ساعته منجر به شناخت از طرف مقابل می‌‌شود که با تحقیقات می‌تواند کامل شود. اما اگر جلسات هدفمند نباشد و در آنها مسائلی مطرح شود که ارتباطی به زندگی مشترک ندارد و یا جلسات آشنایی به تفریح و خوش‌گذرانی بگذرد، اگر دو سال هم افراد با هم در ارتباط باشند، منجر به شناخت صحیح نمی‌شود.

تأکید ما این است که انتخاب فرد برای ازدواج، یک انتخاب عقلانی است که در بستری از احساس بعد از انتخاب، پیش رود، برای همین جلسات نخست که هنوز احساسی نسبت به طرف مقابل شکل نگرفته، بهترین زمان برای شناخت است، به همین دلیل سه تا چهار جلسه اول اهمیت بیشتری برای شناخت دارد و فرد می‌تواند بیش از 90 درصد اطلاعات مورد نیاز برای شناخت فرد مقابل را به دست آورد.

ایکنا ــ چه زمانی برای مشاوره قبل از ازدواج مناسب‌تر است؟   

بعد از اینکه سه تا چهار جلسه اولیه گفت‌وگو پیش رفت و قبل از اینکه احساسات شکل گیرد، بهترین زمان برای انجام مشاوره مشترک پیش از ازدواج است. یعنی زمانی که هنوز درگیر احساسات نشده‌ایم و اطلاعات خوبی از فرد مقابل داریم، بهترین زمان برای انجام مشاوره پیش از ازدواج است.

ایکنا ــ خانواده چه جایگاهی در کمک به شناخت فرد مورد نظر برای ازدواج دارد؟

در گذشته خانواده‌ها افراد را برای هم انتخاب می‌کردند اما اکنون این خود افراد هستند که فرد مورد نظرشان را انتخاب و بعد به خانواده معرفی می‌کنند. با توجه به شرایط کنونی جامعه، بهتر است که دو طرف اول همدیگر را بشناسند و بعد از مشاوره، خانواده‌ها چند دیدار برای آشنایی با هم داشته باشند تا شناختشان کامل شود و اگر نکات و ابهاماتی وجود دارد آنها را مطرح و رفع کرده و برای ازدواج برنامه‌ریزی درستی را انجام دهند. البته در این دیدارهای اولیه نباید صحبتی از ازدواج شود بلکه پدرها با هم و مادرها با هم باید صحبت کنند تا کلیات خانواده یکدیگر را بشناسند و سپس با توجه به تجربیاتی که دارند برخی مسائل را به فرزندان خود گوشزد کنند.