تحلیل نشانه‌شناختی رابطه انسان و خدا در روح الارواح سمعانی

به گزارش ایکنا؛ در این شماره از فصلنامه ادبیات عرفانی و اسطوره شناختی، مقالاتی با عناوین «بررسی سمبول‌های حیوان‌گونگی روح در حکایت‌های تذکره الاولیاء عطار»، «تحلیل عنصر روشنی و تاریکی در اشعار آدونیس با رویکرد عرفانی»، «مقایسه کهن‌الگوی مرگ و نوزایی در آثار شفیعی‌کدکنی و بدیع صقور»، «بررسی بن‌‌مایه‌های اساطیری در افسانه سیستانی نهنگ ‌بور و شهزاده»، «تحلیل نشانه‌شناختی رابطه انسان و خدا در روح الارواح سمعانی»، «پیکرگردانی و گشت اسطوره‌ای در رمان چاه‌ بابل اثر رضا قاسمی»، «سیر تحول ایزد وای از اسطوره به کیکاووس در حماسه»، «پیکرگردانی دختر جادو به اژدها در اسکندرنامه نظامی گنجوی»، «بررسی سلوک عرفانی در قلعه سقریم نیمایوشیج با کاربست نظریه روایت‌شناسی ژرار» مشاهده می‌شود.

تحلیل نشانه‌شناختی رابطه انسان و خدا در روح الارواح سمعانی

در طلیعه نوشتار «تحلیل نشانه‌شناختی رابطه انسان و خدا در روح الارواح سمعانی» می‌خوانیم روح‌‌الارواح از آثار مهم قرن ششم هجری است که به شرح اسماء‌الله اختصاص دارد. ارتباط انسان و خدا از موضوعات محوری کتاب است. در این مقاله بر اساس روش تحلیلی ـ توصیفی نشانه‌‌شناسی ساختارگرا، به بررسی رابطه انسان و خدا در متن روح‌الارواح سمعانی پرداخته‌‌ شده است. در بررسی متن، به ‌دنبال یافتن آن دسته از عناصر ژرف‌ساختی بودیم که در موضوع ارتباط انسان و خدا، نظام‌‌های نشانه‌‌ای متن را پدید آورده است. این عناصر کلیدی در ساختار تقابل‌‌های متن، به‌ عنوان عوامل اصلی نظام‌ساز شناخته می‌شوند. برای رسیدن به این هدف، از روش لوی استروس بهره بردیم که بر اساس تحلیل تقابل‌‌های دوگانه به بررسی روابط نشانه‌‌ها می‌‌پردازد. با بررسی روابط نشانه‌های متن، نشان دادیم که در دایره نشانه‌‌های قطب خدا، تقابل جلال و جمال؛ قهر و لطف، شبکه‌‌ای از تقابل‌‌ها را به وجود آورده است که با تقابل مثبت و منفی شأن و قدر و مرتبه آدمی در نشانه‌‌های قطب انسان، مرتبط است. متن از راه ترکیب عناصر متضاد و تلفیق ویژه خود به حل تضادها و تقابل‌‌ها می‌‌پردازد. در نهایت راهی که متن برای حلّ تضادّ‌‌های رابطه انسان و خدا ارائه می‌‌دهد، نفی یک طرف رابطه‌ (قطب انسان) است که با شبکه شانه‌‌های جلالی و نظام کلامی متن روح‌الارواح ارتباط پیدا می‌‌کند.