وقف؛ تحقق‌‌بخش تعهد اجتماعی اسلامی
احساس مسئولیت یا همان تعهد اجتماعی به عنوان یکی از ابزارهای تربیتی در عمل به فرهنگ وقف متبلور است و علاوه بر اینکه نشان از اوج مسئولیت‌پذیری نسبت به دیگران است، زمینه مسئولیت‌پذیر شدن دیگر افراد جامعه را نیز فراهم می‌کند.
حجت‌الاسلام حکمت حکیمی‌فر، مدیر مدرسه علمیه امام صادق(ع) بیجار در یادداشتی به اهمیت و جایگاه وقف به عنوان یک تکلیف اجتماعی پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:
بخش مهمی از تکالیف و مسئولیت‌های اسلامی ما معطوف به تکالیف اجتماعی است. تکالیف اجتماعی، وظایفی است که هر فرد باید برای تحقق ارزش‌های الهی در جامعه انجام دهد.
اینکه پیغمبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمودند: «کُلُّکُمْ راعٍ وَ کُلُّکُمْ مَسْئولٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ»(کشف المحجة، ص۸۸)، همچنین فرمودند: «مَنْ أَصْبَحَ وَ لایهْتَمْ بِامُورِ الْمُسْلِمِینَ فَلَیسَ مِنْهُمْ...»(وسائل الشیعه، ج۱۱، ص۵۵۹) کسی که به امور مسلمین اهتمام ندارد، مسلمان نیست. در فرهنگ اسلام ناب تمام مسلمانان به منزله حافظ و نگهبان و شبان دیگران هستند و همه ما نسبت به همه خودمان مسئولیم. این بیان ایجاد نوعی تعهد و مسؤلیت مشترک میان مسلمانان برای حفظ و نگهداری جامعه اسلامی بر مبنای تعلیمات اسلامی است.
اساساً زندگی دنیا، اجتماعی است و در زندگی اجتماعی همبستگی و وحدت حکم‌فرماست، کارهای خوب نیکوکاران در سعادت دیگران مؤثر است و کارهای بد بدکاران نیز در جامعه اثر می‌گذارد و به همین دلیل است که مسئولیت‌های مشترک نیز وجود دارد.
رسول اکرم(ص) این حقیقت را ضمن این مثال بیان کرده‌اند که گروهی سوار کشتی بودند و کشتی در دریا حرکت می‌کرد؛ یکی از مسافران، در جایی که نشسته بود مشغول سوراخ کردن کشتی شد، دیگران به عذر اینکه جایگاه شخص خودش را سوراخ می‌کند متعرّض او نشدند و کشتی غرق شد؛ ولی اگر دستش را گرفته و مانع کارش می‌شدند، هم خود جان به سلامت می‌بردند و هم او را نجات می‌دادند. مَثَل جامعه، مَثَل کشتی است. اگر در یک کشتی آب وارد بشود، ولو از جایگاه یک فرد وارد بشود، تنها آن فرد را غرق نمی‌کند بلکه همه مسافران را یکجا غرق می‌کند.
در جامعه که گروهی زندگی مشترک دارند و در آن، هم بدکار هست و هم نیکوکار، گاهی بدکاران از ثمره کار نیکوکاران منتفع می‌شوند و گاهی مردم بی‌گناه از صدمه گناهکاران آسیب می‌بینند.(نک: مجموعه آثارشهیدمطهری، ج۱، ص۲۲۱؛ ج۱۶، ص۲۰۲؛ ج۱۷، ص۲۸۲)
واقف تنها انسان بخشنده و اهل مواسات و ایثار نیست، بلکه کسی است که نقش و مسئولیت خود را روی زمین درک کرده و این از آثار عمیق ایمان الهی اوست. او انسانی خودآگاه و مسئول است که رسالت سنگین خلافت خدا بر روی زمین را بر دوش خویش، احساس می‌کند. افرادی که با جهان‌بینی مادی زندگی می‌کنند، هیچ‌گاه نمی‌توانند ارزش وقف و فلسفه آن را درک کنند.
انتهای پیام
