کرونا و داستان مهجوریت مؤسسات قرآنی

آموزش و یادگیری قرآن از گذشته‌های دور برای خانواده‌ها یک اصل اساسی بود و پیش از تشویق فرزندان به تحصیل آن‌ها را با قرآن آشنا می‌کردند و این آشنایی نیز به لطف ماموستایان، حافظان و مربیان قرآنی صورت می‌گرفت که گاهی خانه‌های خود را محلی برای آموزش قرآن قرار می‌دادند و یا با حضور در خانه‌های قرآن‌آموزان آن‌ها را با کلام الهی و چگونگی اخلاق و رفتار براساس آیات قرآن آشنا می‌کردند.

این کلاس‌ها با گذشت زمان تغییر کرد و در نتیجه بعد از انقلاب اسلامی در قالب مؤسسات و خانه‌های قرآن در سطح شهر و روستاها فعالیت‌ها ادامه پیدا کرد. پس از مدتی این فعالیت‌ها با اعطای مجوز رسمی از تبلیغات اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جنبه رسمی به خود گرفت و انتظار حمایت بیشتر از مؤسسات و خانه‌های قرآن می‌رفت، اما این فعالان قرآنی مورد بی‌مهری قرار گرفتند و بودجه‌های اندک قرآنی دیگر حتی جوابگوی اجاره مؤسسات نبود، اما بازهم این فعالیت‌ها در شرایط سخت ادامه پیدا کرد.

اما سختی این روزها متفاوت‌تر از گذشته است؛ از اسفندماه سال گذشته با ورود کرونا نفس مؤسسات قرآنی به شمارش افتاده است و تعدادی از مؤسسات به دلیل عدم توانایی در پرداخت اجاره‌بها، قبض‌(آب، برق، گاز و تلفن) در حال تعطیل شدن هستند و در کمال ناباوری در این شرایط سخت در بودجه 1400 توجه زیادی به بودجه فعالیت‌های قرآنی نشده است که جای بسی تأمل است.

در همین راستا ایکنا کردستان، با مسئولان مؤسسات و فعالان قرآنی از حال و هوای این روزهای مؤسسات گفت‌وگویی داشته است که در ادامه می‌خوانید:

فرید عزت‌پور، مدیرعامل اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآن و عترت کردستان، در گفت‌و‌گو با ایکنا، اظهار کرد: در حال حاضر 40 مؤسسه و تشکل قرآنی و 50 خانه قرآن زیر نظر اتحادیه قرآنی مردم نهاد استان کردستان قرار دارند.

وی ادامه داد: اتحادیه مدغم استان کردستان از شهریورماه سال 98 به شکل رسمی فعالیت خود را با هیئت مدیره جدید آغاز و تاکنون به فعالیت‌های خود ادامه داده است. متأسفانه چون اتحادیه هیچگونه بودجه و ردیف خاصی در اعتبارات دولتی و غیردولتی ندارد و نیز تاکنون هیچگونه حق عضویتی از مؤسسات قرآن استان کردستان دریافت نکرده است؛ لذا درآمد خاصی نداشته تا بتواند حمایت مالی به مؤسسات داشته باشند. اما اتحادیه همواره هماهنگ‌کننده و پیگیر جذب حمایت‌های مادی و معنوی از سوی ادارات و ارگان‌های ذیربط برای مؤسسات بوده است.

کرونا و تعطیلی مؤسسات قرآنی

وی بیان کرد: از زمان شیوع بیماری کرونا به طور عملی تمامی کلاس‌ها و فعالیت‌های آموزشی قرآن همچون دیگر مراکز آموزشی کشور تعطیل شد. در گذشته مؤسسات قرآن در استان با مشکلات زیادی از جمله نبود مکان مناسب، عدم توان مالی در پرداخت اجاره بها محل مؤسسه، عدم بهره‌گیری از اساتید برتر استان در امر آموزش و ... مواجه بودند ولی با آمدن بیماری کرونا مشکلات صد چندان شد.

عزت‌پور اعلام کرد: درآمد مؤسسات قرآنی در اندک شهریه‌ای است که متعلمان قرآنی به صورت ماهانه یا سالانه پرداخت می‌کنند. حال با وضعیت موجود که کلاس‌ها به طور عملی علی رغم میل باطنی تعطیل شده‌اند، هیچ درآمدی برای ادامه فعالیت مؤسسه در فضای مجازی هم وجود ندارد.

وی به حمایت ارگان‌ها و دستگاه‌های ذیربط از مؤسسات قرآنی اشاره کرد و افزود: در پی شیوع بیماری کرونا بجز سازمان تبلیغات اسلامی و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که در سال 99 مقدار ناچیزی کمک بلاعوض به مؤسسات انجام داده‌اند که آن هم به هیچ عنوان نتوانسته هزینه‌های واقعی و زیاد مؤسسات را مرتفع کند، هیچ نهاد و ارگان خاصی از فعالیت مؤسسات قرآنی استان حمایت نکرده است. همچنین هیچگونه تسهیلات بدون بهره و یا کم بهره‌ای به مؤسسات اعطا نشد. البته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اعلام کردند مؤسساتی که دچار ضرر و خسران شده‌اند، می‌توانند وام بگیرند اما با 12 درصد بهره‌ مورد استقبال هیچ یک از مؤسسات و تشکل‌های قرآنی استان قرار نگرفت. به نظر شما زمانی که مؤسسه از هیچگونه درآمدی برخوردار نیست چگونه می‌تواند اقساط وام دریافتی را با بهره بالا پرداخت کند. به نوعی با این اقدام مشکلی دیگر بر  مشکلات مؤسسه افزوده خواهد شد.

عزت‌پور در پایان افزود: به عنوان خادم مؤسسات و تشکل‌های قرآنی مردم نهاد استان کردستان از مسئولان استان به‌ویژه استاندار، نماینده ولی‌فقیه در استان کردستان، نمایندگان مردم کردستان در مجلس شورای اسلامی، متولیان امور قرآنی و نیز دیگر دست‌اندرکاران درخواست می‌کنم که با حمایت‌های مادی و معنوی خود از تعطیل شدن فعالیت‌های قرآنی استان جلوگیری کنند.

وی یادآور شد: مساجد تعطیل، مؤسسات یکی پس از دیگری به لحاظ عدم توان پرداخت اجاره‌بها و دیگر هزینه‌های جاری تعطیل می‌شوند آیا مسئولان استانی هیچ مسئولیتی در این قبال ندارند. آیا جایگاه و منزلت قرآن در کشوری که به نام ام‌القری نام نهاده شده این است؟ براستی افراد هر جامعه‌ای که از قرآن و مفاهیم عالیه آن دور شدند، ارمغانی جز بی بندوباری اخلاقی، دروغ، تهمت، غیبت، افترا، دزدی و .... را در پی نداشته و نخواهد داشت. در حال حاضر و در شرایط سخت معیشتی جامعه، بیش از پیش نیاز به توسل و انس با قرآن کریم میان آحاد مردم دیده می‌شود.

خدمتکار کوچک برای قرآن

محمد فتحی‌زاده، مدیر مؤسسه قرآنی «شهید برهان عالی» سنندج، در گفت‌و‌گو با ایکنا اظهار کرد: یادگیری قرآن را از مسجد و زیر نظر ماموستا اکرم و با همکاری شاگردانش در مسجد روستای ننله از توابع شهر سنندج آغاز کردم. یکی از انگیزه‌های اصلی برای در مسیر قرآن قرار گرفتن اذان گفتن در مسجد بود که در سنین کودکی با کمک امام جماعت مسجد ماموستا جعفری توفیق آن را به دست آوردم. در سال سوم راهنمایی موفق به ختم سی جزء قرآن کریم شدم و همین امر موجب شد بیشتر در مسجد حضور یافتم و در سال دوم دبیرستان اولین کلاس قرآن را برگزار کردم و از سال ۹۲ با عنوان مدیر مؤسسه قرآنی شهید برهان عالی فعالیت خود را آغاز کرده‌ام.

وی اعلام کرد: برای حضور بیشتر در کلاس‌های قرآن یک تحقیق کلی انجام دادم و از تجربه اساتید قرآنی سطح استان و بزرگان و پیشکسوتان این عرصه بیشتر بهره بردم و به این نتیجه رسیدم که برای حضور در کلاس‌های قرآن باید مشوق و اهرم انگیزه ایجاد کرد و از اهرم ورزش برای سوق دادن جوانان به فعالیت‌های قرآنی استفاده می‌کردم و توانستم ۴۸۰ عضو برای این مؤسسه جذب کنم.

فعالیت مؤسسه به کلاس‌های قرآن محدود نشد

فتحی‌زاده با اشاره به اینکه فعالیت مؤسسه شهید برهان عالی به کلاس‌های قرآن محدود نشده است، افزود: این مؤسسه قرآنی در یکی از مناطق حاشیه شهر سنندج قرار گرفته است و همین امر موجب شده که فعالیت‌های خود را در راستای محرومیت‌زدایی در این مناطق گسترش دهد. این مؤسسه در این راستا و به منظور محرومیت‌زدایی در این مناطق اشتغالزایی را در رأس امور خود قرار داده و وارد فاز اشتغال‌زایی برای بانوان حاشیه شهر سنندج شده است که نتیجه این طرح آموزش به ۷۰۰ بانو به‌ویژه بانوان سرپرست خانوار بوده است.

مدیر مؤسسه شهید برهان عالی سنندج، دوره‌های آموزشی برگزار شده برای بانوان را شامل رشته‌های خیاطی، فرش حجمی، طرح پرشنگ، سبدبافی، گلیم بافی و تریکو بافی دانست و بیان کرد: این کلا‌س‌های مهارتی در  اشتغالزایی بانوان حاشیه شهر سنندج بسیار مؤثر بوده است.

وی با بیان اینکه انجام کارگاه‌های مشاوره فردی و اجتماعی نیز از برنامه‌های این مؤسسه بوده است، ادامه داد: در قالب طرح عدالت اجتماعی نیز شش دانش‌آموز محروم و بازمانده از تحصیل را به کلاس‌های درس بازگرداندیم.

کرونا مؤسسه شهید برهان عالی را تعطیل نکرد

مدیر مؤسسه شهید برهان عالی به مشکلاتی که کرونا برای مؤسسات قرآنی به وجود آورده، اشاره کرد و افزود: این مشکلات به وجود آمده موجب شده که فعالیت‌های قرآنی بیشتر مؤسسات تعطیل شود.

وی با اعلام اینکه ویروس منحوس کرونا نه تنها باعث کاهش فعالیت‌های این مؤسسه نشده بلکه فعالیت‌های مؤسسه را وارد فاز جدیدی کرده است، ادامه داد: از آنجا که در ایام کرونایی محدودیت‌هایی برای ارتباط‌گیری با مخاطبان به وجود آمده است؛ لذا بهره‌گیری از فضای مجازی برای ادامه تعامل با جامعه هدف را در برنامه کاری خود قرار دادیم.

فتحی‌زاده افزود: یکی دیگر از فعالیت‌های این مؤسسه در فاز جدید تهیه و توزیع ماسک، پک‌های بهداشتی و کمک‌های معیشتی برای نیازمندان به‌عنوان بخشی از فعالیت‌های دوران کرونایی این مؤسسه بوده است.

وی در پایان یادآور شد: همچنین با تهیه کلیپ‌های آموزشی و نشر در گروه‌های مجازی مؤسسه شرایطی فراهم کردیم تا آسیب‌های کرونا به رسالت آموزش مؤسسه لطمه‌ای وارد نکند هر چند وجود این ویروس باعث تشکیل نشدن کلاس‌های ورزشی و آموزشی شد و از لحاظ تأمین هزینه‌ها به‌ویژه پرداخت اجاره‌بهای مؤسسه با چالش‌های زیادی مواجه هستیم.

در پایان امیدواریم مسئولان ذیربط کشور و نمایندگان مجلس شورای اسلامی در این شرایط سخت کرونایی فعالیت‌های قرآنی را مورد توجه قرار داده و در بودجه‌های قرآنی فعالیت‌های بدون چشمداشت این فعالان قرآنی را ببیند و با درنظر گرفتن آن‌ها بودجه‌های قرآنی را تعیین کنند تا بتوانیم هم از مهجوریت قرآن بپرهیزیم، هم به بیانات مقام معظم رهبری جامه عمل بپوشانیم و هم کشور را به عنوان ام القرای جهان معرفی کنیم.