چه زمانی حامل قرآن می‌شویم / جامعه با فرهنگ قرآنی فاصله دارد
پیشکسوت قرآنی کشورمان در پاسخ به اینکه چه زمانی می‌توان گفت یک فرد حامل قرآن شده است، با یادآوری آیاتی از قرآن کریم نکاتی را در این رابطه متذکر شد.
علی‌اکبر حنیفی، استاد و پیشکسوت قرآنی کشورمان، در گفتوگو با ایکنا از فارس، در پاسخ به اینکه چه زمانی می‌توان گفت یک فرد حامل قرآن شده است، گفت: مسئله در قرآن وجود دارد و خداوند در آن از حمل تورات استفاده می‌کند یعنی تورات به آن امت ارسال شده است و پیامبری برای مردم این کتاب را آورده و به آن قوم تحمیل می‌شود تا فرامین الهی را حمل کنند یعنی بر دوش بگیرند و این معنی حمل است اما زمانی که آن دستورات را حمل نکنند، یعنی زیر بار امانت الهی نمی‌روند.
وی با اشاره به آیه 5 سوره جمعه که می‌فرماید: «مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا...؛ مثل كسانى كه [عمل به] تورات بر آنان بار شد [و بدان مكلف گرديدند] آنگاه آن را به كار نبستند...»، افزود: در این آیه خداوند از واژه حمل استفاده کرده است که آن قوم تورات را به عنوان بار امانت الهی قبول نکرده و زیر بار آن نرفتند که در اینجا به مانند یک حمار تعبیر شده‌اند. این الگوی قرآنی برای پاسخ به این سؤال است.
حنیفی اظهار کرد: در امت اسلام نیز همین‌گونه است و کسانی که قرآن را حمل می‌کنند به نام قرآن سخن می‌گویند، زیرا قرآن برای نجات و هدایت آمده است و خداوند هم در آیات به این نکته اشاره دارد که «...هُوَ لِلَّذِينَ آمَنُوا هُدًى وَشِفَاءٌ...؛... بگو اين [كتاب] براى كسانى كه ايمان آوردهاند رهنمود و درمانى است...» (آیه 44 سوره فصلت). قرآن شفا و هدایت برای کسانی است که ایمان آوردند و این یک هدیه و عطیه الهی است اما اگر کسی آن را به عنوان امانت الهی نمی‌پذیرد و حمل نمی‌کند گمراه می‌شود و مثالی بهتر از این‌ها نیست که خداوند در قرآن کریم برای این مسئله مصداق تعیین کرده است.
این استاد قرآن در ادامه در پاسخ به اینکه حفظ حقیقی قرآن چه زمانی رخ می‌دهد زیرا در جامعه‌ای که حافظان زیادی دارد، مسلماً باید تأثیر آن را در فرهنگ جامعه ببینیم اما خروجی چندانی نمی‌بینیم، گفت: این سؤال درستی است. به‌طور کلی 13 یا 14 روش برای حفظ قرآن وجود دارد و حفظ انواع مختلفی دارد و یک نوع آن حفظ مطلق است یعنی کاری به معنی آیات نداریم که با روش‌های مختلف و طوطی‌وار آیات قرآن حفظ می‌شود که انواع مختلفی دارد؛ نظیر حفظ یک جزء، 2 جزء، 3 جزء که به آن حفظ مطلق می‌گویند و این نوع حفظ بیشتر در جامعه ما جریان دارد اما انواع دیگر حفظ هم در جامعه وجود دارد مثل حفظ موضوعی و مفهومی که تعدادشان کم است.
وی بیان کرد: در کشور ما که زبانمان فارسی است و عربی نیست، نسبت به کشورهایی که حتی الفبای عربی ندارند، وضعیتمان بهتر است زیرا الفبای ما با زبان عربی یکی است و حتی 4 حرف گ، پ، ژ، چ را بیشتر داریم ولی برخی کشورها که حروفشان عربی نیست همین سطح مفهومی از آیات قرآن را نمی‌توانند برداشت کنند و برداشت‌هایشان بسیار کمتر است. برخی از مفاهیم قرآن را در زبان محاوره‌ای خود استفاده می‌کنیم؛ مثل لا اله الا الله، محمد رسول‌الله و غیره اما در برخی از کشورها حتی باید برای یک واژه الله کلی توضیح داد که به چه معناست.
حنیفی با ذکر این نکته که حفظ مطلق بیشتر در جامعه جریان دارد لذا حافظان هم معنای آیاتی که حفظ می‌کنند را نمی‌فهمند و اغلب هم در کلاس‌های تحفیظ یا مدرسه حفظ قرآن این آموزش‌ها را فرا گرفته‌اند، گفت: برخی از قرآن‌آموزان که حفظ کار می‌کنند دارای سنین پایین 3، 10 یا 12 سال هستند که حتی با زبان عربی هم آشنایی ندارند و به دانشگاه نرفته‌اند و طبیعی است که معانی قرآن را هم نفهمند و حتی به سن تکلیف هم نرسیده‌اند که بخواهند به دستورات قرآن عمل کنند. به عنوان مثال یک دختر 8 ساله که حجاب بر او واجب نیست مقداری طبیعی است که معانی را متوجه نشود.
این پیشکسوت قرآنی ادامه داد: از سوی دیگر گاهی اوقات ممکن است فردی آیات قرآن هم متوجه نشود اما دستورات آن را اجرا می‌کند مثلاً نماز می‌خواند، دروغ نمی‌گوید، ستم نمی‌کند و غیره زیرا به‌طور کلی می‌داند که این‌ها دستورات دین است و بر اساس فطرت یا فرهنگ و تربیتی که دارد این‌گونه رفتار می‌کند؛ لذا این‌طور نیست که بگوییم مطلق کسی متوجه معانی آیات قرآن نیست. اما به طور کلی این سؤال است و اکثراً هم حافظان از حفظیات خود به خوبی و در هنگام مقتضی نمی‌توانند استفاده کنند و از مستندات قرآنی بهره‌مند شده و آن را به عنوان دلیل و مدرک قرآنی ارائه کنند و یا اینکه در امورشان آیات قرآن را تطبیق دهند.
وی تصریح کرد: افراد بسیاری هستند که به دانشگاه رفته و حتی به مقامات عالی علمی رسیده‌اند اما ممکن است روخوانی قرآن را بلد نباشند یعنی نمی‌توان به صورت مطلق چیزی را بگوییم اما می‌توان گفت واقعاً با فرهنگ قرآنی فاصله داریم گرچه حفظ ما برای تقویت فرهنگ قرآنی است، زیرا به‌طور کلی حفظ و ترویج آن و حتی قرائت قرآن برای تقویت فرهنگ قرآنی است اما اینکه تمام کارها به سبک و سیاق قرآنی باشد و استنادات، گفتار، کردار، پندار و رفتار ما ناشی از قرآن باشد یعنی قرآن را حمل کرده‌ایم که در این خصوص شاید به کمال نرسیده‌ایم و نقص بسیار داریم.
حنیفی ادامه داد: شاید مقصر ما اساتید باشیم؛ البته قدیمی‌ها هر آنچه از دستشان می‌آمد انجام دادند اما اساتید جوان ابتدای راه هستند و باید توجه کنند که این‌گونه نباشد و چند سال بعد وقتی خبرنگاری مانند شما این سؤالات را بپرسد همان جواب‌های قدیمی را پاسخ دهد. همه مسئول هستیم و هر کسی باید هر کاری که می‌تواند برای توسعه فرهنگ قرآنی انجام دهد.
این پیشکسوت قرآنی کشورمان در پایان با بیان اینکه کاربرد لفظ حمل قرآن اتفاق جدیدی است که استفاده از آن در قرآن بسیار کم و فقط در چند مورد دیده شده است، گفت: در قرآن به مسئله ایمان به خدا، پرستش خدا، عمل صالح، اطاعت، تقوا و غیره فراوان اشاره شده است که همان مصداق حمل قرآن هستند و به‌طور کلی تمام پیامبران آمدند تا این دستورات را به ما یاد دهند.
انتهای پیام
