هدف تفسیر قرآن کسب هدایت است؛ در واژگان متوقف نشویم

به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی، استاد سطح خارج حوزه علمیه، 24 مهرماه در ادامه تفسیر سوره مبارکه «کهف»، گفت: در جلسه گذشته گفته شد که مشرکین به تحریک یهودیان سؤالاتی از پیامبر(ص) می‌پرسیدند تا او را بیازمایند و اگر توانست جواب دهد در نبوتش صادق است واگر نه او را باید کشت؛ اینها خدمت پیامبر(ص) رسیده و سه سؤال پرسیدند؛ اول در مورد جوانانی در تاریخ گذشته بودند یعنی اصحاب کهف؛ دوم در مورد ذوالقرنین که شرق و غرب را پیموده بود و سوم در مورد روح. 

وی افزود: وقتی سؤالات پرسیده شد 15 روز وحی نیامد و مشرکان جو عجیبی علیه پیامبر(ص) درست کردند و حرف‌های زیادی زدند تا اینکه سوره «کهف» نازل شد و به دو سؤال اول و دوم پاسخ داد و در سوره «اسراء» هم به سؤالی درباره روح پاسخ داده شد.

آیت‌الله هادوی تهرانی تصریح کرد: علامه طباطبایی فرمایشات شیخ طوسی در تبیان را مطالعه کرده، ولی باور متفاوتی نسبت به او دارد؛ او معتقد است که درست است در یک سوره مطلب مختلفی بیان می‌شود ولی صدر و ذیل آن ناظر به یک یا چند غرض و موضوع محوری است. طبق نظر ایشان دعوت به اعتقاد به حق و دعوت به عمل صالح دو موضوع محوری این سوره است.

وی افزود: ایشان دلیلی که آورده این است که در ابتدای سوره سخن از حمد خداوند و در انتها هم این موضوع وجود دارد؛ یعنی کل سوره ناطر به توحید و عمل صالح است. ایشان معتقد است از موضوعات حاشیه‌ای این سوره مسئله نفی ولد از خداوند است که در آیات مختلف به آن اشاره شده است. ولد قائل شدن برای خداوند در مسیحیان در عقیده تثلیث وجود دارد و یهودیان هم عزیر را فرزند خدا می‌دانستند.

نظر علامه طباطبایی درباره اغراض سوره کهف

استاد سطح خارج حوزه علمیه گفت: شیخ طوسی شأن نزول این سوره را برای پاسخ به سه پرسش ذکر شده می‌داند ولی علامه می‌گوید دو سؤال جواب داده شده است؛ علامه طوری تفسیر کرده که گویا روایات و تفاسیر دیگر را ندیده در حالی که قطعاً آن‌ها را ملاحظه کرده بوده و این هم ناشی از روریکرد تفسیر قرآن به قرآن ایشان است.

هادوی تهرانی بیان کرد: علامه به داستان موسی(ع) و خضر(ع) هم در این سوره اشاره کرده و گفته است این قصص برای غرض و هدف اصلی سوره ذکر شده که بیان توحید و ایجاد انگیزه برای عمل صالح است. وی سوره را مکی می‌داند گرچه برخی آن را مدنی می‌دانند.

وی با اشاره به آیه اول، اضافه کرد: در این آیه واژه قیما وجود دارد که دو معنا برای آن ذکر شده است؛ اول معتدل و مستقیم و سرپرست سایر کتب و نگهدارنده و حفظ‌کننده کتب دیگر؛ که خصوصیت دوم در واقع همان صفت مهیمن است و اینکه قرآن بر سایر کتب آسمانی مهیمن است. قرآن به عنوان معجزه ماندگار پیامبر(ص) تنها کتاب آسمانی است که گرفتار تحریف نشده است.

رئیس مؤسسه رواق حکمت اظهار کرد: قسمت‌هایی از قرآن که منطبق بر مطالب سایر کتب آسمانی است نشان می‌دهد آن بخش از این کتب تحریف نشده و در جایی که مطالب آنها مخالف قرآن و یا هماهنگ با قرآن نیست تحریف شده است؛ یک سراسقف مسیحی در بیش از صد سال پیش، مسلمان شد و مجله اندیشه اسلامی را منتشر می‌کرد و در این مجله مقالاتی در مورد مهیمن بودن قرآن بر سایر کتب الهی منتشر کرده است؛ این کتاب با عنوان«سیمای محمد(ص) در تورات و انجیل» ترجمه و منتشر شد.

وی افزود: ایشان معتقد بود که برخی کلمات و جملات تورات و انجیل تغییر کرده و علت آن را هم بیان کرده است و این کار را با مقایسه قرآن با این متون انجام داده است؛ علامه طباطبایی بیشتر گرایش به این دارد که قیم به معنای معتدل است و شیخ طوسی هم به این رای نظر بیشتری دارد.

هدف تفسیر

هادوی تهرانی با تأکید بر اینکه هدف از تفسیر قرآن تبیین ابعاد هدایتی آن است لذا نباید در مقدماتی چون واژگان و لغات متوقف شویم،  تصریح کرد: در آیه اول «الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَى عَبْدِهِ الْكِتَابَ وَلَمْ يَجْعَلْ لَهُ عِوَجًا» بیان شده است که جنس و نوع حمد مخصوص خداوند است؛ یعنی هر نوع ستایش و نیکی برای خداوند است. به تعبیر علامه و شیخ طوسی قیما در اینجا اعتدال و استقامت به عنوان دو صفت برای قرآن است و اینکه در قرآن هیچ کژی هم نیست.

وی با بیان اینکه امروز روز نهم ربیع‌الاول و روز امامت امام زمان(عج) گفت: زمانی امام زمان(عج) ظهور خواهند کرد که همه آماده ظهور و حضور ایشان باشند و تا وقتی این نیاز عمومی به منجی ایجاد نشود ایشان ظهور نخواهند کرد. ما مأمور به دعا برای فرج آن حضرت هستیم و اگر این فرج محقق شود بساط ظلم و زور برچیده خواهد شد.

هادوی تهرانی با بیان اینکه ظهور در لوح محفوظ انجام شده است، گفت: اینکه برخی صحبت از اینکه می‌کنند که ما در دوره ظهور هستیم بیشتر ناظر به این بحث است و انشاء الله ظهور تاریخی امام عصر(عج) هم در آینده نزدیک رخ دهد.