فرمول هدایت انسان‌ها

ژیلا مرادپور، از اساتید دانشگاه‌های استان کردستان در یادداشتی که در اختیار ایکنای کردستان قرار داده است به پندها و پیام‌های انسان‌ساز قرآن در سوره فرقان اشاره کرده است که در ادامه این یادداشت را می‌خوانیم:

امشب چشمم به آیات ۲۷ تا ۳۰ سوره مبارکه فرقان افتاد و ارتباط مفهومی علی معلولی این آیات توجهم را جلب کرد.

«وَيَوْمَ يَعَضُّ الظَّالِمُ عَلَىٰ يَدَيْهِ يَقُولُ يَا لَيْتَنِي اتَّخَذْتُ مَعَ الرَّسُولِ سَبِيلًا؛ و روزی که ستمکار، دو دست خود را [از شدت اندوه و حسرت به دندان] می گزد [و] می‌گوید: ای کاش همراه این پیامبر راهی به سوی حق بر می‌گرفتم» (27) «يَا وَيْلَتَىٰ لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا؛ ای وای، کاش من فلانی را [که سبب بدبختی من شد] به دوستی نمی گرفتم»(28) «لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءَنِي ۗ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنْسَانِ خَذُولًا؛ بی‌تردید مرا از قرآن پس از آنکه برایم آمد گمراه کرد و شیطان همواره انسان را [پس از گمراه کردنش تنها و غریب در وادی هلاکت] وا می‌گذارد» «وَقَالَ الرَّسُولُ يَا رَبِّ إِنَّ قَوْمِي اتَّخَذُوا هَٰذَا الْقُرْآنَ مَهْجُورًا؛ و پیامبر [در قیامت] می‌گوید: پروردگارا! همانا قوم من این قرآن را متروک گذاشتند!» (۳۰)َ

و نکات پندآموز و تکان‌دهنده‌ای از آن در ذهنم خطور کرد:

روز قیامت حسرت بزرگی بر مسلمان رو می‌کند تا حدی که انگشت خود را بابتش می‌گزد و آن بابت عدم همراهی با پیامبر(ص) در مسیری از سُبُل الهی در دنیاست. و در آن روز می‌گوید که ای کاش لااقل مسیری را با رسول همراهی می‌کردم. در آیه ۲۷ که صحنه ترسناکی از شکست جبران‌ناپذیر مسلمان را ترسیم می‌کند. پیامبر را با عنوان رسول با ال معرفه می‌آورد تا اهمیت جایگاهش و مقام تبعیتش را به عنوان فرستاده خدا برجسته کند و راه تبعیت از او را چنان والا می‌داند که حتی مسلمان در قیامت بابت نپیمودن مسیری ولو کوتاه و با آگاهی کم از او حسرت خواهد خورد چون مسیر را آورده آن‌هم به صورت نکره تا اهمیت این تبعیت را برجسته‌تر کند. و رسالت این پیامبر که مسلمان آن را نادیده گرفته در تبعیت از قرآن معرفی می‌کند چراکه بعدش از زبان این مسلمان حسرتمند دلیلش را همراهی با دوستی می‌داند که در دنیا او را از قرآن دور کرده و سبب گمراهی‌اش و دوری از مسیر رسول گشته است. و در آیه ۳۰ با اشاره به دلیل این گمراهی از زبان خود رسول، مهر تأییدی بر آگاهی مسلمان حسرتمند در قیامت از بابت مهجور کردن قرآن می‌کند. پناه بر خدا این چند آیه چقدر پیام‌های بزرگی را به ما می‌رسانند!! و ما چقدر از آن‌ها غافلیم!! به راستی چند تا از این خلیل‌ها اطرافمان را احاطه کرده‌اند و نمی‌گذارند به قرآن و تدبر در آن بپردازیم؟!

خلیل یعنی همنشین مداوم و همراه همیشگی‌ای که از او متأثریم. چه بسیار از این همراهان انسانی و غیر انسانی که سارق وقت و فکر و دل ما شده‌اند. چون هم وقتی برای تدبر و مدارس قرآن برایمان نمی‌گذارند و هم گاهی مانع پیمودن مسیر رسول و پیام آور خدا شده‌اند. همین گوشی‌ای که در دستمان است چقدر مانع شده است؟!

چه زیبا با قرآن بودن را در کنار با رسول بودن آورده است. از حسرت بابت با رسول نبودن آغاز کرده و به بیان دلیلش از زبان رسول که ترک قرآن بوده، خاتمه داده است یعنی هر کس با قرآن نباشد با رسول طی مسیر نکرده و سبب گمراهی خود گشته است و عامل مهم این نبودن با قرآن را اتخاذ دوستان و همنشینانی می‌داند که با تأثیرپذیری از آن‌ها از قرآن دور مانده است!

به هوش باشیم و آگاه از این فرمول هدایت و ضلالتی که در این چهار آیه به ما می‌دهد. دوست قرآنی سبب با قرآن بودن و به تبع آن معیت رسول و هدایت می‌شود. دوست غیر قرآنی یا هر دوستی که دورکننده از قرآن است سبب ترک معیت رسول و گمراهی می‌شود.

حال سبک زندگی‌مان را بازنگری کنیم و ببینیم چند خلیل و دوست این چنینی که مانع بودن با قرآن‌اند در دنیا داریم که می‌توانند سبب دور شدنمان از قرآن بوده و باعث حسرت قیامتمان بابت عدم تبعیت از رسالت پیامبر(ص) شوند؟!! خدا را شاکریم بابت تذکر و یادآوری این پیام‌های نغز و زیبا و کاربردی کلام مبارکش.