شب قدر؛ شب تجلی میعاد انسان با خداوند

دکتر محمدباقر خادم عرفان، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان در گفت‎‌و‌گو با ایکنا از کردستان، اظهار کرد: شب قدر، شب تجلی میعاد انسان با خداوند و از خود جدا شدن و غرق در دریای رحمت و محبت و مهربانی خدا شدن است.

وی افزود: در روایات اهل بیت(ع) آمده است: فرشتگان در شب قدر فرود آمده و در زمین پخش می‌شوند، بر مجالس مؤمنین گذشته، بر آنان سلام کرده و برای دعای آنان آمین می‌گویند، تا آنگاه که سپیده دم طلوع کند و در این شب دعای کسی رد نمی‌شود، مگر دعای عاق والدین، قطع کننده رحم، کسی که شراب بنوشد و کسی که دشمنی مؤمنی در دلش باشد.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی استان کردستان بیان کرد: شب قدر به سبب نزول قرآن، شبی شکوهمند است، شبی که والاترین و پربرکت‌ترین شب‌های سال به شمار می‌رود، شبی که پیامبر خدا آن را ستوده و درباره آن فرموده است: «ماه رمضان، سرور ماه‌ها و شب قدر، سرور شب‌هاست».

وی به ویژگی‌های شب قدر اشاره و اظهار کرد: از ویژگی‌های مهم این شب احیا و نیایش به درگاه الهی است. امام موسی بن جعفر (علیه‌السّلام) در این‌باره می‌فرمایند: « کسی که در شب قدرغسل کند و تا طلوع صبح بیدار بماند و مشغول عبادت و نیایش الهی باشد از گناهانش پاک می‌شود».

خادم‌عرفان به دلیل نامگذاری شب قدر گفت: شب قدر به این جهت «قدر» نامیده شده که جمیع مقدرات بندگان در تمام سال در آن شب تعیین می‌شود. شاهد این معنی در آیات ۳ و ۴ سوره «دخان» است که می‌فرماید: «إِنّا أَنْزَلْناهُ فی لَیْلَة مُبارَکَة إِنّا کُنّا مُنْذِرینَ * فیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْر حَکیم؛ ما این کتاب مبین را در شبی پر برکت نازل کردیم، و ما همواره انذار کننده بوده‌ایم * در آن شب که هر امری بر طبق حکمت خداوند تنظیم و تعیین می‌گردد».

وی افزود: در روایات متعددی از بزرگان دین آمده است که: در آن شب مقدرات یک سال انسان‌ها تعیین می‌گردد و ارزاق و سرآمد عمرها و امور دیگر در آن لیله مبارکه تفریق و تبیین می‌شود. البته این امر هیچ گونه تضادی با آزادی اراده انسان و مسأله اختیار ندارد؛ چرا که تقدیر الهی به وسیله فرشتگان بر طبق شایستگی‌ها و لیاقت‌های افراد و میزان ایمان، تقوا، پاکی نیت و اعمال آنها است. یعنی برای هر کس آن مقدر می‌کنند که لایق آن است، یا به تعبیر دیگر زمینه‌هایش از ناحیه خود او فراهم شده، و این نه تنها منافاتی با اختیار ندارد که تأکیدی بر آن است.

معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه علوم پزشکی کردستان یادآور شد: در آیه ۷۴ سوره حج آمده است: «ما قَدَرُوا اللّه حَقَّ قَدْرِهِ»؛ آنها قدر خداوند را نشناختند و براین اساس گروهی آن شب را از این جهت شب قدر نامیده‌اند که دارای قدر و شرافت عظیمی است. گاه نیز گفته‌اند: به خاطر آن است که قرآن با تمام قدر و منزلتش بر رسول والا قدر و به وسیله فرشته صاحب قدر نازل گردید.

عظمت و فضیلت این شب را بر سایر شب‌ها از این امور می‌توان به دست آورد:

1. آمرزش گناهان: پیامبر خدا (ص) در تفسیر سوره «قدر» فرمودند: «هر کس شب قدر را احیا بدارد و مؤمن باشد و به روز جزا اعتقاد داشته باشد، تمامی گناهانش آمرزیده می‌شود.»

2. قلب رمضان: امام صادق (ع) فرمودند: «از کتاب خدا استفاده می‌شود که شماره ماه‌های سال نزد خداوند، دوازده ماه است و سرآمد ماه‌ها ماه رمضان است و قلب ماه رمضان لیلة القدر است».

3. بهتر از هزار ماه: در فرهنگ غنی اسلام، همه چیز را با معیارهای الهی می‌سنجند و بر همین اساس قرآن در مورد شب قدر می‌فرماید: «لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْر» در دعای ۴۴ صحیفه سجادیه نیز می‌خوانیم: «(عبادت و بندگی در) شبی از شب‌های آن، آن را برابر با (عبادت در) شب‌های هزار ماه قرار داد (چون خیرات و برکات و سودهای دینی و دنیوی در آن است) و آن را شب قدر نامید».

4. نزول قرآن: طبق روایات، مجموع قرآن در شب قدر نازل شده است. این نزول دفعی و یکباره قرآن است، اما نزول تدریجی قرآن طی ۲۳ سال دوران نبوت پیامبر گرامی (ص) به صورت الفاظ نازل شده است.

5. نزول ملائکه: نزول ملائکه و روح در شب قدر نشانه شرافت آن بر هزار ماه است. امام باقر (ع) فرمودند: «عمل صالح در شب قدر از قبیل نماز، زکات و کارهای نیک دیگر بهتر است از عمل در هزار ماهی که در آن شب قدر نباشد

6. عرضه اعمال بر حجت خدا: بنا بر روایات و ظاهر آیت سوره قدر، شب قدر منحصر به زمان رسول خدا (ص) نیست و فرشتگان در شب قدر مقدرات یک سال را نزد «ولی مطلق زمان» می‌آورند و بر او عرضه می‌کنند.