نگاهی به چالش‌های فعالیت‌ قرآنی در دانشگاه‌ها

عباس سلطانی، رئیس گروه فعاليت‌های قرآن و عترت دانشگاه قم در گفت‌وگو با ایکنا از قم، درباره چالش‌های مرتبط با فعالیت‌های قرآنی دانشجویی اظهار کرد: امروزه فعالیت‌های قرآنی با سه نوع چالش مواجه است. چالش‌ها و مسائل اجتماعی و بعضا اقتصادی که با تدبر در برنامه‌ریزی می‌تواند برطرف شود و اولین آن نگاه ضعیف به بودجه فعالیت‌های قرآنی است.

وی با اشاره به اینکه یکی از دغدغه‌های مهم علی‌رغم کمبود بودجه این است که برنامه‌ها به‌طور شایسته برگزار شود، ادامه داد: به هر حال بودجه جزء جدایی‌ناپذیر هر فعالیت و به‌خصوص فعالیت‌های فرهنگی و حتی قرآنی است.

رئیس گروه فعاليت‌های قرآن و عترت دانشگاه قم از ویروس منحوس کرونا به‌عنوان دومین چالش مرتبط با فعالیت‌های قرآنی نام برد و افزود: از آغاز بحران کرونا در سراسر کشور که در نهایت منجر به تعطیلی دانشگاه‌ها شد، فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی رویه خود را از عرصه حضوری به مجازی تغییر دادند و تمرکز فعالیت‌ها به مسیری دیگر و فضای غیرفیزیکال و مجازی سوق پیدا کرد.

وی اضافه کرد: مجازی شدن فعالیت‌ها و مسابقات قرآنی مشکلات و آسیب‌های بسیار جدی‌ به برنامه‌های قرآنی وارد کرد ولی تلاش شد تا با مدیریت این فضای ملتهب، اقدامات را به سمت جذب مخاطبان و ایفای نقش مسئولیت‌پذیری اجتماعی دانشجویان سمت و سو دهیم.

سلطانی ادامه داد: انتقال فعالیت‌های قرآنی به فضای مجازی این فرصت را به همراه داشت که زمینه‌های جدیدی را با محوریت قرآن فراهم کرد. از جمله این برنامه‌ها می‌توان به برگزاری دوره‌های تربیت معلم قرآن کریم و نشست ملی‌ «نیاز انسان به انس و تدبر در قرآن» با سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین محسن قرائتى و حضور 29 هزار مخاطب دانشگاهی اشاره کرد که تلاش ما بهره‌برداری بیشتر به نفع دانشجویان است.

رئیس گروه فعاليت‌های قرآن و عترت دانشگاه قم گفت: دانشجو نیاز دارد تا در این دنیای مدرن و عصر تکنولوژی، خود را به ظهور و بروز نزدیک و بارور کند و ما باید زمینه‌های آن را به‌دور از شعارزدگی ایجاد کنیم تا خودمان را و نسل جوان را به قله هدف و نهضت فعالیت‌های قرآنی برسانیم.

وی بیان کرد: سومین چالش مرتبط با فعالیت‌های قرآنی دانشگاهی این است که ذائقه فرهنگی دانشجویان با توجه به خلاقیت‌های درونی آنان، خواسته یا ناخواسته دستخوش تغییرات شده و انجام اقدامات و فعالیت‌های قرآنی مستلزم ظرافت، لطافت و زیبایی خاصی است تا بتواند به نحو مطلوب ثمربخش و خالی از رخوت باشد و در قدم دوم ترغیب و تشویق و استقبال دانشجویان را به همراه داشته باشد.

سلطانی یادآور شد: ما در فعالیت‌های قرآنی دانشگاه قم به‌دنبال این امر مهم هستیم تا با شناخت صحیح دانشجو و تجدید نظر در سیاست‌گذاری‌ها و تحول در نوع نگاه و تفکر خود در مسیر توسعه فعالیت‌های قرآنی، نتیجه، بازخورد و انعکاس خوبی را از سوی دانشجویان داشته باشیم.

این مسئول قرآنی دانشگاه قم با بیان این نکته که اثربخشی فعالیت‌های قرآنی در گرو مأنوس شدن مسئولان و فعالان قرآنی با دانشجویان است، تصریح کرد: گوش دادن به درد دل دیگران، همدلی و به عبارتی شنونده خوبی برای دیگران بودن یکی از روش‌های بسیار قدرتمند در برقراری ارتباط با دیگران است.

وی اظهار کرد: ما باید ابتدا بتوانیم احساس اهمیت، توجه، صمیمیت و احترام را بهبود ببخشیم، شرایط را برای شنیدن دغدغه‌های دانشجویان فراهم کنیم، بدون قضاوت آن‌ها را بشنویم.

سلطانی با اشاره به اینکه گفت‌وگو با دانشجویان باید با کاهش فشارهای روانی شکل بگیرد و به آنان نزدیک شویم، ادامه داد: باید به دانشجویان نشان دهیم که مسائل آنان برای ما مهم و به آن فکر می‌کنیم، سپس اقدامات دیگر از جمله جذب به فعالیت‌های قرآنی را رقم بزنیم.

وی گفت: وظیفه دارم این نکته را به خودم و سپس دیگر مسئولان قرآنی تذکر دهم که یک مسئول اگر خودش را خدمتگزار مردم نداند، پشت میزنشینی را رها نکند و در فضاهای دانشجویی اعم از مسجد، خوابگاه و یا حتی سلف آنان حاضر نشود، هرگز نمی‌تواند با جوانان دانشگاهی جامعه ارتباط برقرار کند.

رئیس گروه فعاليت‌های قرآن و عترت دانشگاه قم افزود: مسئولان یک کشور اسلامی و دیندار وظیفه دارند به مطالبات پاسخ دهند. تنها در صورتی این قضیه به‌خوبی شکل می‌گیرد که مسئول خود را همتراز مردم و حتی جوانان جامعه ببیند تا در مراحل بعدی با جوان در خصوص زیبایی‌های کتاب آسمانی قرآن و از جاذبه‌های موسیقیایی، هنری، ادبی و... صحبت کند.

سلطانی بیان کرد: سخن گفتن با جوانان امروز باید با زبان علم و عمل باشد، چراکه وقتی مطلبی مؤید تحقیقات است جوان به راحتی می‌پذیرد. جوانان طینت پاکی دارند و هنوز آلوده نشده‌اند و به راحتی می‌توان در آنان تأثیر گذاشت.

دوری از برنامه‌های قرآنی تکراری و ایجاد جذابیت برای دانشجویان

وی ادامه داد: البته که قرآن فقط حفظ، مفاهیم، تفسیر، قرائت و ترتیل نیست بلکه شیوه‌های اجرایی و عملیاتی آن نیز باید در نظر گرفته شود که در پس این اتفاقات آن جوانی که در مسیر و جریان ذهنی قرآن است قطعا جذب می‌شود؛ البته در این میان باید به دنبال قشر کمرنگ و خاکستری جامعه دانشگاهی نیز باشیم و برای آن دسته افراد که فرصت حضور در این جریانات را نداشته‌اند چاره‌ای اندیشید.

سلطانی با تأکید به منویات رهبر معظم انقلاب که قرآن باید در متن زندگی‌‎‌ها بیاید، تصریح کرد: قرآن کامل‌ترین کتاب است که به‌عنوان مهمترین مبنای عملکرد انسان‌ها مطرح است که بهترین اقدام و تلاش این است که از شکل و فرم برنامه‌های تکراری و کهنه فاصله بگیریم.

وی اضافه کرد: این امر به این معنا نیست که همه برنامه‌های گذشته تعطیل شود بلکه سزاوار است برای اثرگذاری و موضوعیت پیدا کردن سبک زیست قرآنی در زندگی و افزایش دانش دینی به دنبال برنامه‌های جوان‌پسند و جذاب قرآنی باشیم تا قرآن نه در حاشیه بلکه در متن زندگی جوان امروزی قرار گیرد. از هیچ تلاشی دریغ نکنیم و خوب کار کنیم که این مهم میسر نخواهد شد مگر اینکه اتاق فکر و ایده داشته باشیم.

رئیس گروه فعاليت‌های قرآن و عترت دانشگاه قم گفت: یکی از چشم‌اندازهای قرآنی ما در دانشگاه قم آن است که هر دانشجو به‌عنوان یک روانخوان قرآن فارغ‌التحصیل شود چه به لحاظ انس با کلام قرآن و چه به لحاظ خواندن صحیح کلمات قرآن که در مجموعه قرآنی دانشگاه تلاش می‌کنیم با دعوت از دانشجو، به استقبال و پیشواز فعالان قرآنی برویم. قابل درک است که جوانان به‌واسطه مشغله‌های ذهنی و سنی خود کمتر به دغدغه‌های مربوط به فعالیت‌های قرآنی توجه می‌کنند هر چند خیلی از دانشجویان هم به دنبال فعالیت‌های قرآنی، مسابقات و جشنواره‌ها و... هستند.

برنامه‌های دوازده‌گانه گروه فعاليت‌های قرآن و عترت دانشگاه قم

رئیس گروه فعاليت‌های قرآن و عترت دانشگاه قم در مورد برنامه‌ها، فعالیت‌ها و پیشنهادهای نیمسال اول سال تحصیلی 1401-1402 اظهار کرد: مجموعه برنامه‌های گروه فعالیت‌های قرآن و عترت دانشگاه قم تاکنون بر 12 موضوع استوار است که برگزاری آزمون یک واحد قرائت قرآن کریم اعم از روخوانی و روانخوانی طبق مصوبه شورای آموزشی دانشگاه ویژه دانشجویان ورودی 1398، 1399، 1400 و 1401 حدود چهار هزار نفر،  برگزاری پنجاهمین دوره تربیت معلم قرآن کریم به‌صورت حضوری و مجازی، برگزاری هشتمین دوره روخوانی و روانخوانی قرآن کریم، برگزاری مرحله دانشگاهی سی و هفتمین جشنواره ملی قرآن و عترت دانشجویان دانشگاه قم چهار برنامه از این برنامه‌های دوازده‌گانه است.

وی پنجمین برنامه را برگزاری محفل قرآنی جلوه‌های نور هر هفته با حضور اساتید ممتاز و بین‌المللی قرآن کریم بعد از نماز عصر در مسجد دانشگاه بیان کرد و افزود: برگزاری برنامه‌های هفته گرامیداشت قرآن و عترت دانشگاه‌ها 18 تا 24 آبان‌ماه همزمان با رحلت علامه طباطبایی(ره) مفسر بزرگ قرآن کریم، برگزاری نهضت روانخوانی قرآن کریم با عنوان طرح «تذکره 2» ویژه کارکنان دانشگاه با ارائه مدرک ضمن خدمت، برگزاری محفل انس با قرآن کریم با عنوان ساعتی با کلام ربانی، انتشار نشریه قرآنی فصل وصل، برگزاری نهضت روانخوانی قرآن کریم با عنوان طرح «تذکره 3» ویژه دانشجویان دانشگاه قم، برگزاری کلاس‌های حفظ قرآن کریم با حضور اساتید ممتاز و مجرب و مسابقات حفظ سور قرآن کریم در سطح دانشگاهیان دانشگاه قم از دیگر برنامه‌های دوازده‌گانه نیمسال اول سال تحصیلی دانشگاه قم است.

گفت‌وگو از هدی‌سادات چاوشی