یک دهه تلاش مدرسه علمیه ناصریه در شبهه‌زدایی از چهره اسلام

حجت‌الاسلام محمد زمانی، مسئول تبلیغ بین‌الملل معاونت تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان در گفت‌وگو با ایکنا از اصفهان در خصوص فعالیت مدرسه علمیه ناصریه در زمینه تبلیغ توریسم اظهار کرد: این مدرسه در ضلع شرقی مسجد امام واقع است و از حدود 25 سال پیش، مثل دیگر حوزه‌های علمیه فعالیت نمی‌کند و در آن، کار تبلیغی و فرهنگی انجام می‌شود. در حال حاضر، 10 سال است که یک مرکز تبلیغی ـ اسلامی در مدرسه ناصریه فعالیت می‌کند. نزدیک به 90 درصد گردشگران خارجی که به ایران می‌آیند، به اصفهان سفر می‌کنند و تقریباً همگی آنها از مسجد امام بازدید می‌کنند. از آنجایی که ما در مدرسه و داخل مسجد امام هستیم، این امکان وجود دارد تا با گردشگران خارجی در خصوص اسلام صحبت و شبهه‌های ذهنی آنها را برطرف کنیم.

وی افزود: در طی این سال‌ها، راهنمایان تورهای مختلف با فعالیت ما آشنا شده‌اند و از کار ما آگاهی دارند. اگر گردشگران علاقه‌مند به آشنایی با اسلام و تشیع باشند، به‌واسطه تبلیغات‌ در داخل مسجد و همین‌طور اطلاعات راهنمای تور، می‌توانند با ما ارتباط برقرار کنند.

مسئول تبلیغ بین‌الملل معاونت تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان در خصوص میزان استقبال گردشگران از فعالیت‌های تبلیغی مدرسه ناصریه گفت: با وجود اینکه تبلیغات سیاسی زیادی علیه ایران در رسانه‌های خارجی وجود دارد، باز هم گردشگران به کشور ما سفر می‌کنند. این یعنی اکثر گردشگرانی که به ایران می‌آیند، گردشگران فرهنگی‌اند و به دنبال یادگیری هستند. به همین دلیل، استقبال گردشگران از فعالیت‌های ما بسیار زیاد است. بیشتر گردشگران هنگامی که به ایران می‌آیند، متوجه می‌شوند اکثر اطلاعاتی که قبلا درباره این کشور به آنها داده شده، غلط است و با واقعیت مطابقت ندارد. وقتی این افراد متوجه غلط بودن افکارشان در خصوص ایران می‌شوند، با خود فکر می‌کنند که شاید عقاید آنها درباره اسلام هم صحیح نباشد. بنابراین، از فعالیت‌های مدرسه استقبال و از نو، سؤالات خود درباره اسلام را مطرح می‌کنند. در این شرایط، هم حرف ما گیراتر بوده و هم زمینه برای پذیرش عقاید اسلامی بیشتر فراهم است. این موضوع تا آنجا پیش رفته که برخی از راهنمایان می‌گویند بهترین مکانی که ما توانستیم حقایقی در خصوص اسلام به گردشگران بگوییم، همین مدرسه و گفت‌وگو با طلبه‌هاست.

برگزاری دوره‌های آموزشی تبلیغ توریسم

وی ادامه داد: یکی دیگر از فعالیت‌های مدرسه علمیه ناصریه، برگزاری دوره‌های آموزشی تبلیغ توریسم است. سالانه با توجه به فراخور نیازمان، این دوره‌ها برگزار می‌شود و افراد برتر جذب می‌شوند. طلبه‌هایی که در مدرسه جذب می‌کنیم، باید به‌ جز زبان عربی حداقل به یک زبان دیگر مسلط بوده و از فضای فرهنگی و اوضاع اسلام در کشورهای دیگر اطلاع داشته باشند. اگر این آگاهی وجود نداشته باشد، طی دوره‌هایی که برای طلبه‌ها برگزار می‌کنیم، این مطالب را به آنها انتقال می‌دهیم. نوع پرسش و پاسخ‌ها، بسته به کشور گردشگران، با هم تفاوت دارد و ما تلاش می‌کنیم سؤالات پرتکرار هر کشور را به طلبه‌ها آموزش دهیم.

زمانی تصریح کرد: بیشترین استقبال گردشگران از فعالیت‌های تبلیغی معمولاً از سمت کشورهایی است که نقدپذیر بوده و خودشان هم روحیه انتقادی داشته باشند. برای مثال، گردشگران کشورهای آلمان، اسپانیا و فرانسه به‌دلیل ویژگی‌های خاصی که دارند، بیشتر از دیگران می‌خواهند در خصوص اسلام و تفاوت آن با دیگر ادیان بدانند. همچنین کشورهای آمریکای جنوبی و قاره آفریقا که مانند ایرانیان زیر فشار استعمارگران بودند، به دانستن در خصوص اسلام علاقه دارند.

وی به تنوع سؤالات گردشگران اشاره کرد و گفت: این مورد با توجه به ملیت گردشگران متفاوت است. برای مثال، فرانسوی‌ها به‌دلیل اینکه به جدایی کامل دین از سیاست اعتقاد دارند، می‌پرسند که چگونه ما به یکی بودن دین و سیاست باور داریم. حقوق زنان، یکی دیگر از بحث‌هایی است که برای گردشگران اروپایی مطرح است. می‌توان گفت گردشگران کشورهایی که رابطه سیاسی بهتری با ما دارند، بیشتر در خصوص اسلام سؤال می‌پرسند و گردشگران کشورهایی که رابطه سیاسی خوبی با ما ندارند، بیشتر در خصوص مسائل سیاسی پرس‌وجو می‌کنند.

هدف از تبلیغ توریسم، تشرف به اسلام نیست

مسئول تبلیغ بین‌الملل معاونت تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان در پاسخ به این سؤال که آیا این گفت‌وگوها و ارتباطات به پذیرش اسلام از سوی گردشگران نیز منجر می‌شود یا خیر، بیان کرد: هدف ما از این گفت‌وگوها، تشرف گردشگران به اسلام نیست. اصلاً چنین امکانی وجود ندارد که فردی در یک ساعت به اسلام تشرف پیدا کند. به همین علت، ما زیاد به دنبال این مباحث نیستیم. البته بعضاً پیش آمده که از خلال این گفت‌وگوها کسانی به اسلام تشرف پیدا کنند. برای مثال، در یکی دو سال اخیر، حدود 6 نفر در مدرسه ناصریه به اسلام مشرف شده‌اند. در کل، هدف اصلی ما روشنگری و شبهه‌زدایی از اسلام است، اما بحث تشرف هم در حاشیه انجام می‌شود.

وی اظهار کرد: به‌دلیل کمبود امکانات نمی‌توانیم به ارتباط بیشتر با گردشگران بپردازیم و هدف ما حفظ ارتباط نیست، اما با توجه به علاقه گردشگر برای ادامه گفت‌وگو، مبلغان تلاش می‌کنند از طریق پیام‌رسان واتساپ یا ایمیل با گردشگر مرتبط باشند و گفت‌وگو را ادامه دهند. مثلاً، برخی از این گردشگران، اساتید دانشگاه هستند و به یک‌سری منابع نیاز دارند. برای دسترسی آنها به این منابع، باید ارتباط ما با آنها حفظ شود.

زمانی به تجربه خوب برگزاری دوره‌های اسلام‌شناسی اشاره کرد و گفت: تا به‌ حال، نزدیک به 15 دوره اسلام‌شناسی برای گردشگران برگزار کرده‌ایم. از آنجایی که گردشگران معمولاً بیشتر از سه روز در اصفهان توقف نمی‌کنند، تلاش می‌کنیم دوره‌های فشرده در خصوص مباحث مورد علاقه آنها برگزار کنیم؛ دوره‌هایی مانند زن در اسلام، اخلاق اسلامی، اصول اسلام و... . به‌دلیل اینکه دوره‌ها کوتاه‌مدت هستند و هزینه کمی برای آنها دریافت می‌کنیم، معمولاً استقبال خوبی صورت می‌گیرد، مشروط به اینکه مشکلی برای ورود گردشگر به داخل کشور نداشته باشیم.

ظرفیت راهنمایان تورهای گردشگری برای تبلیغ اسلام

وی یکی از خاطرات خود از ارتباط با گردشگران خارجی را این‌گونه تعریف کرد: روزی در مدرسه ناصریه در حال صحبت کردن برای یک گروه گردشگر بودم که دیدم یک گردشگر وارد شد و به سمت من آمد. شروع کرد از من عکاسی کند و همزمان به صحبت‌ها نیز گوش می‌داد. بعد از اینکه صحبت من به اتمام رسید، جلو آمد، سلام کرد و پرسید که او را می‌شناسم یا نه؟ چهره آن شخص برای من آشنا بود، ولی درست نمی‌شناختم، برای همین گفتم نمی‌دانم. آن گردشگر تعریف کرد که چند سال پیش در ماه رمضان به اصفهان آمده و در همین‌جا با من گفت‌وگو کرده بود. بعد از گفت‌وگو، وقتی به او شیرینی تعارف کردم، قبول نکرده و گفته بود اینجا کشور مسلمان است و در ماه رمضان نباید در فضای عمومی چیزی خورد. من گفتم چون او مسافر است، ایرادی ندارد که چیزی بخورد و مشکلی برایش پیش نمی‌آید. این رفتار روی او اثر گذاشته و تصمیم گرفته بود هر وقت به اصفهان می‌آید، من را هم ببیند. این خاطره برای خودم از این نظر جالب بود که برخوردم با این شخص چگونه روی او اثر گذاشته و او را به ایران و اسلام علاقه‌مند کرده بود.

مسئول تبلیغ بین‌الملل معاونت تهذیب و تبلیغ حوزه علمیه اصفهان به مفید بودن آموزش مبانی دینی برای راهنمایان تور پرداخت و گفت: چند سال پیش که فعالیتم را در مدرسه شروع کردم، تصور می‌کردم راهنماها به مباحث دینی کاری ندارند و صحبت‌های ما مورد پذیرش آنها نیست. راهنماها هم همین تصور را در خصوص ما داشتند. هر چه ارتباط ما با آنها بیشتر شد، فهمیدم که 60 درصد از راهنماها آدم‌های معمولی و خوبی هستند، 20 درصدشان در مسائل دینی تندروی می‌کنند و 10 درصد آنها طرز فکرشان با ما متفاوت است. در واقع، در خصوص استفاده از ظرفیت راهنمایان تورها برای تبلیغ اسلام، دچار غفلت شده‌ایم. اکثر راهنماها از روبنای دین اطلاع دارند و نمی‌توانند در خصوص مطالب زیربنایی دین با گردشگران گفت‌وگو کنند. آنها سفیران ما هستند و سؤالاتی که گردشگران در خصوص اسلام می‌پرسند، بسیار بنیادی است. اگر این افراد نتوانند مطلب را برای گردشگر توضیح دهند، آن گردشگر جواب سؤال خود را نمی‌گیرد. بنابراین، به نظر می‌رسد راهنماها به آموزش‌هایی در این خصوص احتیاج دارند، بیشتر آنها نیز برای چنین آموزش‌هایی مناسب‌اند و از آن استقبال می‌کنند.