روستای نگل؛ فرصتی برای گردشگران در نوروز رمضانی

طبیعت بکر و زیبا، آب و هوای عالی، منظره‌های طبیعی منحصر به فرد و جاذبه‌های تاریخی با ارزش از جمله قرآن‌های تاریخی، قلعه‌ها و مساجد باعث شده که گردشگران داخلی و خارجی بسیاری برای تماشای اماکن دیدنی کردستان به این شهر سفر کنند. این استان در دامنه رشته کوه‌های زاگرس قرار گرفته و به‌طور میانگین یک هزار و ۴۸۰ متر از سطح دریا ارتفاع دارد؛ از این‌رو آب‌وهوای کردستان معتدل و کوهستانی است.

در روستاهای استان کردستان ۱۰ قرآن نفیس از دوره‌های مختلف تاریخی شناسایی شده که نفیس‌ترین آنها قرآن تاریخی روستای نگل است و ایام نوروز رمضانی 1402 فرصتی ارزشمند برای آشنایی گردشگران و مهمانان نوروزی با این قرآن تاریخی است.

«نگل» مرکز دهستانی به همین نام از توابع بخش کلاترزان سنندج و در مسیر جاده سنندج ـ مریوان قرار دارد که مسجد و قرآنی تاریخی را همچون نگینی، در خود جای داده است. این روستا یکی از پربازدیدترین مناطق گرشگری استان کردستان در ایام نوروز بوده است.

قرآن این روستا در داخل مسجدش جای گرفته که بنا به اعتقادات و باورهای مردم یکی از چهار قرآن خطی است که در زمان خلیفه سوم به رشته تحریر در‌آمده و به چهار اقلیم دنیا فرستاده شده است؛ براساس شواهد و شیوه‌ نگارش و اعراب‌گذاری آن احتمالاً این قرآن متعلق به سده‌ چهارم یا پنجم ه.ق است.

ویژگی‌های قرآن نگل

از زیبایی‌های این قرآن، مطلا بودن سر سوره‌ها و شماره‌های آیات و همچنین مزین بودن به نقوش گیاهی است، قطع این قرآن رحلی بزرگ، جلد آن از جنس چرم، رنگ آن قهوه‌ای تیره و کاغد صفحات آن ضخیم بوده که به‌دلیل تشابهی که به پوست دارد ‌بین مردم به «پوست آهو» شهرت یافته است.

جنس ورقه‌های قرآن نگل از کاغذ بسیار مرغوبی است که بعد از گذشت بیش از هزار سال از نگارش آن تاکنون دوام آورده و این مهم یکی از موارد حائز اهمیت در ارتباط با این قرآن ارزشمند است

طول خود قرآن ۳۸، عرض آن ۲۱ و قطر آن ۱۳ سانتی‌متر است و طی سالیان گذشته چندین بار نیز به سرقت رفته که به همین دلیل آسیب‌های فیزیکی و شیمیایی زیادی مانند پارگی، لکه‌های ناشی از اثر انگشت، امضای یابندگان و... در آن دیده می‌شود. همین موضوع باعث شده در سال ۸۳ ویترینی برای نگهداری و حفظ آن از سرقت ایجاد شود. این ویترین از لحاظ استحکام در آن دوره در کشور بی نظیر بوده و دارای آسانسوری است که قابلیت جابجایی سریع قرآن و قفل محفظه را دارد.

به مرور زمان قرآن نگل دچار آسیب‌های زیادی شده بود و مردم این روستا اجازه خروج این کلام الله از روستا را برای مرمت نمی‌دانند با توجه به این امر کارگاه مرمت قرآن با حضور حمید ملکیان یکی از مرمت کاران برجسته کشور در داخل مسجد روستای نگل ایجاد شد و با توجه به اهمیت قرآن این مرمت‌کار برجسته کشوری در روستا مستقر شد و به بهترین روش ممکن به مرمت قرآن نگل اقدام کرد.

در حال حاضر وجود ۳۲ دوربین امنیتی،۳ خادم و ۲ نگهبان که به صورت شبانه روزی از قرآن محافظت می‌کنند در کنار اهتمام ویژه مردم منطقه به محافظت از قرآن شرایط نسبتاً مناسبی را برای امنیت این قرآن متبرک به وجود آورده است.

پیشینه‌ تاریخی روستای نگل

در مورد پیشینه‌ تاریخی روستای نگل و قرآنش اطلاع دقیقی در دست نیست؛ تنها منبع موجود در دسترس، کتاب‌های تاریخی‌حدیقه ناصریه و تحفه ناصریه است که در آنها مطالبی به این شرح آمده است: «در یکی از روستاهای این بلوک که نگل نام دارد... در مسیر قدیمی که به مسجد عبدالله عمر یا عبدالله عمران مشهور است و قرآن‌ ‌بزرگی در این مسجد وجود دارد که به خط کوفی نوشته شده است».

اما با توجه به گفته‌ها و حکایات عامه، چوپانی در این منطقه مشغول چرای گوسفندان بوده که ناگهان گل بسیار زیبایی، توجه او را به خود جلب می‌کند. وقتی گل را از دل خاک بیرون می‌آورد، چاله‌ای پدید می‌آید و صندوقچه‌ای می‌بیند. چوپان که به تنهایی نمی‌تواند صندوقچه را بیرون آورد، اهالی روستا را خبر می‌کند. مردم، صندوقچه را بیرون می‌آورند و قرآن بزرگی در آن صندوقچه می‌یابند که گویا بر پوست آهو نوشته شده است. اهالی این امر را به فال نیک می‌گیرند و در همان مکان مسجدی می‌سازند و روستای نگل نیز که چند کیلومتر دورتر از مکان امروز آن است را به محل جدید انتقال می‌دهند. مردم معتقدند چون این قرآن در اثر توجه چوپان به گُلی زیبا، کشف شده بود، این محل به «نوگل» معروف شد و مردم، مسجدی به نام «مسجد نوگل» را بنا نهادند که به مرور زمان به «مسجد نگل» شهرت یافت.