ملا محمد کریم مشهور به قاضی کوثر مشروطه خواه سقزی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از کردستان، سقز شهری که در استان کردستان به فرهنگ و هنر معروف و زبانزد عام و خاص است و بی دلیل این نام را به خود اختصاص نداده است زیرا در طول تاریخ صدها عالم ، عارف واندیشمند در دل خودپرورانده و در گذر زمان همیشه این شهر نقش آفرین بوده است. یکی از شخصیت هایی که در شهرستان سقز صاحب نام و آوازه شد ملامحمد کریم مشهور به قاضی کوثر است. در ادامه مطلب با این شخصیت بیشتر آشنا می شویم.
از اوائل پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار، مشروطه خواه سقزی؛ قاضی ملا محمد کریم که شاهد ناخشنودی مردم از ظلم و ستم وابستگان حکومت بود و می دید مردم مظلوم چقدر به خاطر فشارهایی که بر آنها می رود در مضیقه و تنگنا هستند و هر روز نارضایتی شان رو به افزایش است، فعالیت های استبدادستیزی و دینی خود را آغاز کرد. در زمانی که نوشته های روشنفکرانی مثل زین العابدین مراغه ای، عبدالرحیم طالبوف، فتحعلی آخوندزاده و سید جمال الدین اسدآبادی زمینه های مشروطه خواهی را فراهم آوردند ملامحمد کریم در سقز به دنبال آرمان های مشروطیت بود.
بررسی نامه های وی به حکام وقت، آثار و دست نوشته ها، اشعار و نثرهایش که متاسفانه هنوز به زیور طبع آراسته نشده است در پیگیری امورات مردم نشان می دهد که چه میزان این فقید وارسته در گسترش آزادی خواهی و مخالفت با استبداد نقش مهمی ایفا نموده است.
تاریخ نویس سقزی در کتاب نظری به تاریخ و فرهنگ سقز کردستان در مورد وی نوشته است: او از دیـر باز در شـهـرهـا دارای عـنـوان شـیـخ الاسـلامـی و قـضاوت بـوده و در تـمـام امـور مـورد رجـوع مـردم دردمـنـد بـوده و چـون قـلـب تـپـنـده شـهـر آغـوشـش بـر روی مـسـتـمـنـدان و درمـانـدگـان باز بـوده است. عمر فاروقی در این کتاب از قاضی کوثر به عنوان رهبر مشروطه خواهان سقز یادکرده و آورده است: وی گزارش نامـلایـمـات مـردم را به ناصـرالـدیـن شـاه قاجار اعلام می کرده و در زمـان مـظـفـرالـدیـن شـاه هم که قـیام مـردم عـلـیـه اسـتـبـداد به اوج خـود رسـیـده قیام را رهبری می کرد.
این عالم در سـال 1263 هـجـری قـمـری در سـقـز مـتـولـد و در سال 1328 در سـن 65 سـالگـی در هـمـیـن دیار بـه سـرای آخـرت شـتـافـته اسـت.
آنچه درباره وی پیرامون تالیفات نوشته اند وجود آثـار زیادی از شـعـر و نـظـم و نـثـر است که با خـط خـوش خـود و فـرزنـدش حاج مـلا احـمـد قاضـی ثـبـت و ضـبـط شـده‌انـد.
نویسنده کتاب تاریخ مشاهیر کُرد در جلد دوم کتابش می‌آورد: این عالم، تحصیلات خود را در شهرهای سقز، بوکان و بانه نزد علمای دینی وقت ملا محمد، ملا عبدالاسلام، ملا محمد شریف و ملا محمد عبدالله پیره باب و ملا علی ترجانی زاده گذراند و پس از اتمام تحصیل به شغل قضاوت و تدریس مشغول گشت.
بابا مردوخ روحانی وی را از مریدان شیخ و طریقه نقشبندیه معرفی می کند و در خصوص طبع شعری وی نوشته است: در قالب غزل و قصیده اشعار بی شماری سروده است که بخشی از آن مناجات و الهی نامه می باشد. دیوان اشعار قاضی کوثر، اخیرا به همت نوادگان قاضی کوثر آماده شده و توسط انتشارات آرمان نگار تهران در ۳۵۰ صفحه در قطع وزیری چاپ شده است و بزودی این کتاب رونمایی می‌شود.