نشست «بررسی جایگاه علم و فناوری در تحقق توسعه کشور» در جهاددانشگاهی کردستان برگزار شد

به گزارش ایکنا به نقل از روابط عمومی جهاددانشگاهی کردستان، اکبر اسدی، رئیس جهاددانشگاهی کردستان در نشست تخصصی «بررسی جایگاه علم و فناوری در تحقق برنامه‌های توسعه کشور و راهکارهای ارتقاء نقش و اثربخشی نظام علم و فناوری در برنامه هفتم توسعه» که امروز، 9 مرداد در جهاددانشگاهی استان کردستان برگزار شد، با اشاره به اینکه در بازنگری برنامه هفتم توسعه که به مجلس ارائه شده است، بر بهره‌گیری از نظرات کارشناسان و اساتید دانشگاه حوزه علم و فناوری و بررسی نقاط قوت و ضعف این برنامه تأکید شده است، افزود: در این لایحه به همکاری علمی و بین‌المللی دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی اشاره شده که در این راستا باید فرصت‌ها و تهدیدها مورد توجه نخبگان قرار گیرد.

وی ارزیابی نقاط قوت و تهدیدات جذب دانشجویان خارجی را از مباحث مهم برنامه هفتم توسعه ذکر کرد و افزود: حفظ و نگهداشت نخبگان از دیگر مباحث مهم این لایحه است، لذا ارائه راهکار برای حفظ دانشگاه ها و فرهیختگان به عنوان موتور محرکه جامعه و توسعه کشور باید مورد توجه قرار گیرد.

رئیس جهاددانشگاهی استان کردستان، مهارت‌آموزی را از دیگر مباحث مهم مطرح شده در برنامه هفتم توسعه ذکر و بیان کرد: مدرک‌گرایی و فارغ‌التحصیلی بدون مهارت دانشجویان از دانشگاه‌ها، از جمله انتقادات مطرح شده در این زمینه است که برای رفع مشکل باید، علاوه بر برنامه‌ریزی‌های درست و تقویت مهارت‌آموزی دانشجویان، باید پژوهش‌های مسئله محور را توسعه داد.

وی ادامه داد: این نشست تخصصی با هدف بررسی نقاط قوت و ضعف برنامه هفتم توسعه و کاهش ضریب خطای این برنامه به ویژه در بخش مربوط به مراکز آموزش عالی کشور با بهره‌گیری از نظر کارشناسان و اساتید این حوزه در استان کردستان همسو با سراسر کشور برگزار شده است.

اسدی در ادامه گفت: برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های مختلف دانشگاه‌ها برای رشد و پیشرفت جامعه، باید دانشگاه‌ها استقلال مالی داشته باشند و بتوانند نیازهای مالی خود را از طریق ارتباط با بخش های مختلف جامعه تأمین کنند. پیشنهاد می‌شود در بخش‌های مختلف جامعه به ویژه بخش صنعت فضای رقابتی به وجود آید تا این بخش برای ارتقای کیفیت محصولات به دانشگاه‌ها مراجعه کنند.

پارک‌های علم و فناوری؛ نیاز اصلی جامعه برای ایجاد داشتغال

بابک سوری، رئیس پارک علم و فناوری استان کردستان، در ادامه این نشست تخصصی، گفت: تغییر بنیادی و ذهنی در هرم جمعیتی کشورها به ویژه کشور ایران، منجر به کم عرض شدن قاعده این هرم و افزایش بخش میانسالی در رأس هرم جمعیتی شده است؛ ایران در حال گذر از این دوره است و به افزایش تعداد جامعه جمعیتی در بخش میانسالی که بیشتر پیگیر مسائل مربوط به اشتغال هستند، نزدیک می‌شود. لذا دگردیسی آموزش عالی در حال اتفاق افتادن است و نیاز اصلی ما از دانشگاه‌ها به سمت پارک‌های علم و فناوری با هدف ایجاد اشتغال سوق داده می‌شود.

وی اظهار کرد: پارک علم و فناوری بر اساس رسالت خود، باید به جامعه جوان دارای دانش برای ایجاد اشتغال، با تأمین تسهیلات و برخی نیازهای اولیه تولید ثروت از دانش کمک کند که این امر موجب افزایش اشتغال مجموعه جوان، کاهش سوداگری در بازار، تولید انبوه و ثروت و افزایش تولید ناخالص ملی در جامعه می‌شود.

رئیس پارک علم و فناوری استان کردستان، با بیان اینکه بر اساس قانون تولید جهش دانش بنیان، اختیارات زیادی از جمله تأمین نهاده‌های اولیه برای واحدهای فناور و تأمین اراضی برای استقرار این واحدها برای تولید انبوه، معافیت از پرداخت مالیات و گمرک داده شده است، افزود: به واسطه  برخی بانک‌ها در راستای پرداخت این تسهیلات به واحدهای فناور، موانعی ایجاد شده که در حال مرتفع شدن است، همچنین سعی می‌شود از منابع اعتباری دیگری نیز برای تأمین تسهیلات پارک‌های علم و فناوری به واحدهای فناور بهره گرفت.

وی در ادامه مباحث اقتصادی مطرح شده در ۴ فصل اول برنامه هفتم توسعه را بسیار کلیدی ذکر و عنوان کرد: اصلاح نظام بانکی از جمله نکات کلیدی مطرح شده است؛ اگرچه بانک‌ها از فعالیت‌های سوداگرانه منع شده‌اند اما واحدهای فناور که نوپا محسوب می‌شوند هنوز برای اخذ تسهیلات از بانک‌ها با مشکلات و موانعی روبه رو می‌شوند و معمولا از عهده تأمین مضامین سنگین بانکی بر نمی‌آیند. بر همین اساس پارک‌های علم و فناوری باید با رایزنی در این حوزه بتوانند مشکلات موجود را تسهیل کنند.

به گفته سوری، در برنامه هفتم توسعه، هر نوع پرداخت مالیاتی ممنوع شده است، که این امر به نفع واحدهای فناور در راستای توسعه اقتصاد دانش بنیان محسوب می‌شود.

وی به طرح‌های کلان پیشران و زنجیره ارزش و ارتباط نزدیک آن با واحدهای فناور در برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: یکی از مشکلات اساسی کشور ما خام فروشی است که این امر موجب شده ارزش افزوده زیادی را از دست بدهیم. در حالی که اگر این مواد خام فرآوری شود و به زنجیره‌هایی با ارزش افزوده بیشتر این محصول وارد شود، می‌واند درآمدهای بیشتری داشته باشد، در این زمینه در حوزه دانش بنیان اقدامات خوبی صورت گرفته و امید است که با تحقق این اقدامات از خام فروشی جلوگیری شود.

سوری ارتقای نظام علمی، فرآوری و پژوهش را از دیگر مباحث مهم مطرح شده در برنامه هفتم توسعه ذکر کرد و ادامه داد: نظام آموزش عالی ما نیازمند تحول اساسی است و این امر در تمام دنیا طی شده و دانشگاه‌ها نوعی دگردیسی را برای تحول نظام آموزشی خود گذرانده‌اند.

وی با تأکید بر اینکه سرفصل ها و تنوع رشته ها نیازمند یک تحول و بازنگری اساسی است، بیان کرد: در دانشگاه‌ها گروه‌های متعدد آموزشی با عناوین مختلفی وجود دارد اما، در حوزه اقتصاد و تقسیم بندی شرکت‌های دانش بنیان دو خوشه بیشتر وجود ندارد، لذا این بازنگری کلی بسیار حائز اهمیت است.

تولید علم، ثروت و ایجاد اشتغال از رسالت‌های اصلی دانشگاه‌هاست

علی‌اکبر مظفری، معاون پژوهش دانشگاه کردستان در ادامه این نشست تخصصی اظهار کرد: تولید علم، ثروت، ایجاد اشتغال و رفاه از رسالت‌های اصلی دانشگاه است و دانشگاهی که چنین روالی نداشته باشد، ارزشی ندارد.

وی دانشگاه کردستان را جزو نسل سوم دانشگاه‌های کشور اعلام کرد و افزود: دانشگاه‌های نسل سوم به جز آموزش و پژوهش یکسری مشکلات جامعه را نیز حل می‌کنند.

معاون پژوهش دانشگاه کردستان، با بیان اینکه دانشگاه کردستان با ۵۱ سال سن جزو دانشگاه های جو ان محسوب می‌شود، بیان کرد: این دانشگاه ۱۱ هزار دانشجو، ۸۰۰ نفر دانشجوی خارجی در سطح ۷ کشور عراق، سوریه، افغانستان، مالزی، مصر ساحل عاج در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری داریم.

وی ضمن ابراز نارضایتی از دانشجویان خارجی مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد دوره‌های گذشته دانشگاه کردستان، بیان کرد: دانشجویان خارجی دوره های گذشته دانشگاه کردستان به لحاظ علمی در سطح پایینی بودند‌

به گفته مظفری، یکی از مشکلات ما این است که اساتید جوان به دنبال فرصتی هستند که تحت عنوان مرخصی بدون حقوق و یا فرصت مطالعاتی به خارج رفته و دیگر بر نمی گردند، که برای این امر باید سازکاری تعریف شود.

وی اظهار کرد: دانشگاه کردستان در حال حاضر در حوزه بین‌المللی با بیش از ۳۰ دانشگاه خارجی همکاری روزانه داشته و طرح مشترک اجرا می کند.

معاون پژوهش دانشگاه کردستان، با انتقاد از ضعیف بودن درس‌های کارآموزی در رشته‌های مهارت‌آموزی و کارآفرینی در دانشگاه بیان کرد: رشته‌های کارورزی و کارآموزی باهدف مهارت‌آموزی  دانشجویان باید تقویت شود.

معاون پژوهش دانشگاه کردستان، با تاکید بر اینکه پژوهش کاربردی در دانشگاه کردستان در اولویت قرار دارد افزود: در این راستا دانشگاه، وارد قراردادهای اجرایی با دستگاه های دولتی استان شده و سالانه بالغ بر ۱۰ میلیارد تومان قرارداد می گیرد.

وی، از حضور ۴۰۰ استاد و ۱۵ استاد در جمع یک درصد دانشمندان مرجع جهان،  در دانشگاه کردستان خبر داد و اظهار کرد: رنکینگ جهانی دانشگاه کردستان بین ۶۰۰ تا ۸۰۰ است و دانشکده کشاورزی ما نیز بر اساس رتبه‌بندی شانگ‌های چین رتبه ۱۱ آسیا را دارد.

مقالات پژوهشی باید به سمت تکنولوژی سوق داده شود

زاهد شمی، مدیر توسعه کارآفرینی دانشگاه کردستان، در ادامه این نشست تخصصی با نگاه به مثلث علم، فناوری و نوآوری در سایر کشورهای جهان اظهار کرد: مقالات معتبر، اختراعات و مجوزهای اخذ شده، تعداد اساتید و دانشمندهای فعال در حوزه فناوری از جمله شاخص های مهم دانشگاه ها برای موفقیت و ارتباط با توسعه پایدار است.

وی افزود: در کشورهای مطرح در بخش تکنولوژی، دانشگاه ها دو رویکرد فشاور فناوری و بازار را مد نظر قرار داده و در صدد تجاری سازی و کاربردی کردن پژوهش‌های بنیادی هستند، از طرفی فشار بازار به گونه‌ای است که علم و فناوری را وادار به ورود در این عرصه می‌کنند.

وی در ادامه با بیان اینکه ما از مقاله، دانشجو و اساتید زیادی برخوردار هستیم اما نتوانسته‌ایم ایده و عناوین مقالات را وارد عمل و تکنولوژی کنیم، بیان کرد: به نظر می‌رسد که با بررسی وضعیت موجود در برنامه ششم و رسیدن به جایگاه مطلوب در برنامه هفتم خلاء‌هایی وجود دارد که باید با دید علمی تری نگریسته و پر شود.

به گفته شمی، شاخص‌هایی برای توسعه و فناوری در نظر گرفته می‌شود که باید این شاخص‌ها بر اساس مراکز پژوهش و توسعه دانشگاه‌ها باشد تا بتوانند به عنوان یک فناوری پیشرفته مشکلات جامعه را حل کند.

وی، با انتقاد از اینکه در حال حاضر مراکز زیادی با عناوین مختلفی در حوزه دانش بنیان وجود دارد که این امر موجب شده مسیر را گم کرده و خروجی مناسبی نداشته باشیم، گفت: برای رسیدن به اهداف باید با بررسی جایگاه و مشکلات کنونی، استراتژی واحد و جامعی را ارائه داد و موازی‌کاری‌ها را به حداقل رساند.

۸ درصد برنامه هفتم توسعه به دانش بنیان‌ها اختصاص دارد

جاهده تکیه‌خواه، مدیر مرکز GIS جهاددانشگاهی استان کردستان در ادامه گریزی به مشکلات و انتقادات وارده بر برنامه هفتم توسعه زد و اظهار کرد: ضعیف بودن و توجه نداشتن کافی به جایگاه فناوری و دانشگاهیان با وجود تأکید فراوان بر دانش بنیان کردن اقتصاد کشور، از جمله ضعف‌های برنامه هفتم توسعه به شمار می‌رود، لذا لازم است که اصلاحتی صورت گیرد تا درخت برنامه هفتم توسعه بار دانش‌بنیانی بودن را به خود بگیرد.

وی، پای کار دانش بنیان نبودن دستگاه‌های دولتی را از دیگر انتقادات وارده برنامه هفتم توسعه ذکر کرد و افزود: متأسفانه فقط ۸ درصد برنامه هفتم توسعه به دانش بنیان شدن و فناوری اختصاص یافته است که این امر باید بررسی و رفع شود.

مدیر مرکز GIS جهاددانشگاهی استان کردستان، مقاله محور بودن را از مشکلات دیگر برنامه هفتم توسعه ذکر کرد و ادامه داد: توجه نکردن به ارتقا و تولید کیفیت علمی و در مقابل توجه به کمیت تولید علم، نقدی اساسی در این برنامه به شمار می‌رود و این امر نتیجه توسعه علم، بدون توجه به مسائل و نیاز کشور است.

تکیه‌خواه، ماموریت‌گرا و نیاز محور نبودن پژوهش های دانشگاهی را از دیگر مشکلات برنامه هفتم توسعه ذکر و اظهار کرد: کاربردی نبودن پژوهش ها از مسائل مهم است که باید  در این برنامه مطرح و به سمت حل مشکلات کشور سوق داده شود.

به گفته وی، مشخص نبودن ارتباط بین دانشگاه و جامعه نیز از انتقادات وارده به این برنامه محسوب می شود که در این زمینه می بایست به نهادهای واسطه‌ای برای برقراری ارتباط مؤثر بین دانشگاه و جامعه اشاره شود.

مدیر مرکز GIS جهاددانشگاهی استان کردستان، نامشخص بودن ارتباط آموزش و پژوهش و فناوری در برنامه هفتم توسعه آسیبی بزرگ برای خروجی مؤثر شرکت‌های دانش بنیان است.

وی در ادامه به نکات قوت برنامه هفتم توسعه گریزی زد و عنوان کرد: مسئله محور بودن از جمله نقاط قوت این برنامه است؛ در این بحث مشکلات کشور اولویت بندی شده و بر همین اساس سایر حوزه‌ها نیز برای حل مشکلات وارد کار می‌شوند.

تکیه‌خواه، به نقش کلیدی جهاددانشگاهی در برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: فناوری مولد سازی معادن، فناوری ژن‌درمانی، فناوری قطار، آب شیرین‌کن، چهار مأموریت مهم جهاددانشگاهی در این برنامه است که باید به سرانجام برساند. در این زمینه دولت موظف است که از جهاددانشگاهی بهره گرفته و دستگاه‌های اجرایی نیز موظف به حمایت و کمک این نهاد هستند.

وی، به اهمیت جایگاه جهاددانشگاهی کردستان در برنامه هفتم توسعه و نقش این نهاد در توسعه استان اشاره کرد و گفت: جهاددانشگاهی کردستان با اجرای برنامه‌های مأموریت محور و با هدف کاهش دغدغه‌های استان، توانسته اقدامات مهمی را در سطح کردستان به انجام برساند که از جمله می‌توان به مأموریت‌های مهم این نهاد در حوزه پژوهشی اشاره کرد.

تکیه‌خواه بیان کرد: فراهم کردن زیرساخت لازم برای اجرای طرح حفظ و تجاری‌سازی گونه‌های در حال انقراض در حوزه گیاهان دارویی به وسیله کشت بافت، راه‌اندازی سامانه‌های جامع اطلاعات مکانی به عنوان دانش فنی، ایجاد دو مرکز سنجش از دور و GIS جهاددانشگاهی برای پایش نقاط کشاورزی استان از جمله اقدامات پژوهشی جهاددانشگاهی کردستان است که زیر ساخت کافی دارد و اکنون برای اثربخش بودن نیازمند حمایت مسئولان است.

وی در پایان تأکید کرد که جهاددانشگاهی می‌تواند نهاد واسطه‌ای مناسبی برای برقراری ارتباط مؤثر بین دانشگاه و جامعه باشد.