اهدای عضو؛ میراثی از عشق

در میان هیاهوی زندگی و بازی‌های کودکانه، فرشته‌ای کوچک با نام «رایان رحیمی» در دوسالگی، به دلیل بیماری، دچار مرگ مغزی شد. رایان، با چشمانی معصوم و لبخندی شیرین، دنیای کوچکی برای خانواده‌اش بود. خبر ناگوار، همچون صاعقه‌ای بر سرشان فرود آمد و تار و پود آرزوهایشان را در هم پیچید.

در این لحظات دردناک و طاقت‌فرسا، مادر رایان، که خود سال‌ها پیش کارت اهدای عضو دریافت کرده بود، با تصمیمی شجاعانه، بارقه‌ای از امید را در دل‌های ناامید روشن کرد. او با قلبی آکنده از غم و اندوه، رضایت داد تا اعضای بدن فرزند دلبندش، به کودکان دیگری که در انتظار یک زندگی دوباره هستند، هدیه شود.

تصمیم مادر رایان، دشوار و جانکاه بود، اما او می‌دانست که با این اقدام، فرزندش، اگرچه جسمش را از دست داده است، اما با اهدای اعضایش، در وجود کودکان دیگر، به زندگی خود ادامه خواهد داد. داستان این پسر کوچک، یادآور این حقیقت است که اهدای عضو، نه تنها یک عمل پزشکی، بلکه یک اقدام انسانی است و شنیدن نام رایان رحیمی و نام دیگر اهداکنندگان عضو، انگیزه‌ای شد تا خبرنگار ایکنای کردستان به‌مناسبت 31 اردیبهشت‌ماه «روز اهدای عضو، اهدای زندگی» با نهیه علی‌کرمی، مسئول فراهم‌آوری و پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی کردستان گفت‌وگویی داشته باشد که در ادامه می‌خوانید؛

ایکنا ـ درباره تاریخچه اهدای عضو در کردستان توضیح بدهید.

دانشگاه علوم پزشکی کردستان با هدف افزایش آگاهی عمومی در مورد اهدای عضو و تشویق افراد به ثبت‌نام در سامانه اهدای عضو فعالیت خود را طی چند سال گذشته در استان آغاز کرده است و اولین پیوند اهدای عضو در بیماران مرگ مغزی در سوم خردادماه 1389 از سوی خانواده یک بیمار مرگ مغزی ساکن یکی از روستاهای بیجار انجام شد و اکنون روند اهدای زندگی در استان نسبت به استان‌های همجوار قابل قبول است و در تلاشیم تا با این اقدام خداپسندانه، بتوانیم جان انسان‌های بیشتری را نجات دهیم و به آنها فرصت زندگی دوباره ببخشیم.

ایکنا ـ چه زمانی روند اهدای عضو در استان در حد مطلوب خواهد بود؟

زمانی ما در استان کردستان می‌توانیم اعلام کنیم که روند اهدای عضو مطلوب بوده است که آمار اهدای عضو با آمار بیماران مرگ مغزی شده تفاوت چندانی نداشته باشد و ما بتوانیم خانواده‌های بیماران مرگ مغزی را به انجام این کار خیرخواهانه و حسنه راضی کنیم که این امر مستلزم فرهنگ‌سازی لازم و ارتقای آگاهی افراد جامعه نسبت به اهدای عضو و نتایج مطلوب آن بر زندگی بیماران نیازمند محقق می‌شود.

این فرهنگ‌سازی زمانی نمود پیدا می‌کند که تبدیل به یک رفتار در سطح جامعه شود و خانواده‌های بیماران مرگ مغزی این حقیقت را به راحتی بپذیرند و در 24 ساعت اولیه که بهترین زمان برای اهدای عضو است، به این امر رضایت دهند. چراکه در صورت داشتن کارت اهدای عضو بیماران نیز اگر خانواده رضایت ندهد نمی‌توان نسبت به اهدای عضو فرد اقدام کرد که در این بخش فقط فرهنگ‌سازی می‌تواند اقدامی اثرگذار باشد.

ایکنا ـ چه زمانی فرآیند اهدای عضو برای بیماران اعلام می‌شود؟

کما و مرگ مغزی دو حالت کاملاً متفاوت هستند که هر دو با کاهش شدید سطح هوشیاری مشخص می‌شوند، اما در ماهیت و پیش‌آگهی آنها تفاوت‌های اساسی وجود دارد. کما حالت هوشیاری بسیار عمیق و طولانی‌مدت است که در آن فرد به‌طور کامل از محیط اطراف خود بی‌خبر است و واکنش‌های حرکتی یا پاسخ‌های حسی به محرک‌ها ندارد. در کما، فعالیت‌های مغزی هنوز وجود دارند و ممکن است با تست‌های خاص، فعالیت مغزی قابل تشخیص باشد، اگرچه به شدت کاهش یافته‌اند. کما می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی مانند آسیب‌های مغزی (تصادف، ضربه)، اختلالات متابولیکی، عفونت‌ها، داروها، یا بیماری‌های دیگر باشد. اما مرگ مغزی حالت غیرقابل برگشت از کارکرد تمام بخش‌های مغز است که شامل ساقه مغز نیز می‌شود. در مرگ مغزی، هیچ فعالیت مغزی وجود ندارد که بتواند به حیات ادامه دهد. مرگ مغزی غیرقابل برگشت است و هیچ درمانی برای بازگرداندن عملکرد مغز وجود ندارد و می‌تواند ناشی از آسیب‌های مغزی شدید، سکته‌های مغزی، عفونت‌های مغزی یا ضربه‌های شدید به سر باشد. تشخیص مرگ مغزی نیازمند انجام تست‌های خاص و دقیق پزشکی است که از سوی متخصصان آموزش‌دیده انجام می‌شود. این تست‌ها شامل بررسی‌های بالینی، EEG، و بررسی‌های دیگر است. فقط پزشکان متخصص می‌توانند تشخیص کما یا مرگ مغزی را بدهند. این تشخیص براساس معیارهای پزشکی دقیق و با بررسی‌های دقیق انجام می‌شود که در صورت اعلام مرگ مغزی ما فرایند رضایت‌گیری از خانواده‌های مرگ مغزی را شروع خواهیم کرد که می‌تواند زمانبر باشد. در استان کردستان دو عامل تصادف و مسمومیت بیشترین آمار بیماران مرگ مغزی را به خود اختصاص داده است.

ایکنا ـ درباره تعداد اهدای عضو در استان کردستان و بیماران نیازمند بگویید.

از سال 1389 تاکنون در سطح استان کردستان از بین بیماران مرگ مغزی شده در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی استان، خانواده 62 بیمار مرگ مغزی رضایت خود را برای اهدای عضو عزیزانشان اعلام کرده‌اند که به بیماران نیازمند بسیاری جان دوباره بخشیده‌اند در مورد آمار بیماران نیازمند اهدای عضو در استان آمار دقیقی نداریم اما در سطح کشور 18 هزار نفر منتظر پیوند عضو هستند که در صورت کسب رضایت از خانواده‌های بیماران مرگ مغزی می‌توانیم جان بیماران بیشتری را نجات دهیم و امید را به دل خانواده‌های آنان بازگردانیم.

   
ایکنا- برای فرهنگ‌سازی و ارتقای آگاهی جامعه نسبت به مقوله اهدای عضو پیشنهادی دارید، بگویید.

جامعه امروز به شدت نیاز به ارتقای فرهنگ اهدای عضو برای نجات جان بیماران نیازمند است در این راستا باید همه سازمان، ارگان‌ها و دستگاه‌های اجرایی پای کار بیایند تا بتوانیم این فرهنگ متعالی را برای نجات جان انسان‌های دیگر ارتقا بخشیم. ما در دانشگاه علوم پزشکی برای ارتقای فرهنگ اهدای عضو در بیمارستان‌های سطح استان بوستان «نام‌آوران زندگی» را راه‌اندازی کردیم و در روز درختکاری هر سال با نام افرادی که اهدای عضو کرده‌اند نهالی در این بوستان کاشته می‌شود.

دانشگاه علوم پزشکی استان از همه دستگاه‌های اجرایی و خدماتی استان خواستار این امر است که در راتقای فرهنگ اهدای عضو بیماران مرگ مغزی ما را یاری دهند که در این بخش هم پیشنهاداتی داریم که امیدواریم با حمایت‌های استاندار و مسئولان استان بتوانیم برای افزایش آمار اهدای عضو گامی اساسی در استان برداریم.

امیدواریم با همکاری شهرداری‌های استان در آرامگاه‌های شهرستان‌های مختلف بتوانیم یک قطعه را به‌نام «نام آوران زندگی» برای کسانی که اعضای بدن خود را اهدا کرده‌اند، اختصاص دهیم.

از بیمه‌های درمانی نیز این درخواست را داریم تا خانواده افراد مرگ مغزی شده را که اعضای بدنشان به بیماران نیازمند اهدا شده تحت پوشش خود قرار دهند تا از حمایت‌های لازم برخوردار شوند.

از مدیران و رؤسای ادارات و دستگاه‌های اجرایی استان نیز این درخواست را داریم که به عنوان «سفیران اهدای عضو» به ترویج این اقدام حسنه بپردازند و اگر در این بین نیازمند دوره‌های آموزشی و نشست‌های توجیهی نیز باشد دانشگاه علوم پزشکی آمادگی خود را برای همکاری بیشتر با ادارات اعلام می‌کند.

غم  از دست دادن، به‌جای آنکه زندگی را خاموش کند، در قلب بیماران اهدای عضو، شمعی از عشق و ایثار را روشن می‌کند. این شمع، با گرمای فداکاری، زندگی‌های دیگری را روشن می‌سازد و در میان ماتم و اندوه، روایت زیبایی از انسانیت را به تصویر می‌کشد. همین عشق و ایثار است که در غم از دست دادن، به ما یادآوری می‌کند که چگونه می‌توانیم در تاریکی، نور امید را به وجود آوریم.