یکی از مهمترین راههای پیشگیری از آسیبهای اجتماعی، تقویت باورهای دینی است. باور و ایمان تنها صرف آگاهی نیست. بلکه پیوند عمیق و ژرف میان علم و عمل است که انسان را به سمت و سوی هدف زندگی متعالی سوق و جهت میدهد.
ایمان میان علم و عمل هماهنگی ایجاد میکند و عمل را مطابق علم عیار میسازد. ایمان به زندگی انسان معنا و حیات میدهد. انسان بدون داشتن ایمان و باور آگاهانه مانند مردهایست که در میان جانداران دیگر.
حفظ ایمان نیازمند مراقبت و محافظت شدید است. ایمان خاصیت و ویژگی علم را دارد. اگر گرد و غبار غفلت و بیتوجهی برآن فرو نشیند. دچار ضعف و سستی میشود. بنابراین ایمان نیازمند مراقبت و محافظت، خویشتنداری و خودنگهداری، به تعبیر قرآن کریم تقوا و پرهیزگاری، تذکیه و محاسبه و تعلیم و تربیت است.
تقوا عامل پرهیز از کجروی اجتماعی
تقوا و پرهیزگاری، مهم ترین راهکاریست برای جلوگیری از هرگونه انحراف و کجروی اجتماعی و در قرآن کریم بیشترین اهمیت به همین عنصر داده شده است. تقوا در قرآن کریم به عنوان معیار سنجش برتری افراد، مایه نظم و آرامش زندگی، حصار و دژ محکم و نفوذناپذیر در مقابل طوفان و حوادث زندگی، لباس و زینت زندگی زناشویی، توشه گرانبها برای زندگی ابدی انسان مطرح است. داشتن تقوا؛ موجب فلاح و رستگاری، خروج از بن بستهای زندگی، هدایت و راهنمایی و حل مشکلات زندگی انسان میشود.
در آيات و روايات از دروغ، حسد، بخل، تهمت، تحقير ديگران و تمسخر آنها، اهانت مؤمنان، آزار و اذيت مردم، ترسانيدن و خودبيني و خودپسندي و تكبر نهی شده است. (حجرات/ 9 تا 12). رعايت مسائل اخلاقي، جامعه را سالم ميكند ولي وقتي اخلاق پشتوانه اي چون دین داشته باشد قوت ضمانت اجرايي آن بالا رفته و به مراتب از بروز و ظهور گناهان جلوگيري كرده و سهم بسزايي در كاهش جرائم دارد. در راستاي همگون بودن موضوع، شايد منكرات و محرمات ديني هم در رديف رذايل اخلاقي قرار گيرند.
عمل به وظایف اجتماعی
در دین مقدس اسلام، قوانيني وضع شده كه با رعايت آن، زمينه هاي شکل گیری جرم از بين ميرود چنانكه در رفع نيازهاي مادي قوانيني مربوط به مستمندان و فقرا و مساكين و وظيفه متمكنان نسبت به آنان، بيماران، نابينايان از پاافتادگان، زمينگيران، آوارگان، در راهماندگان، اسيران، مسافران، ميهمانان، ايتام، بچه هاي سرراهي، سالخوردگان، مقروضان، خسارت ديدهها، ديه مقتولاني كه قاتلان آنها شناخته نشده اند و يا توان پرداخت ديه ندارند، همسايگان، والدين، اقربا و افراد واجبالنفقه از جمله افراد و گروههايي هستند كه قوانين دینی براي هر كدام رهنمود خاصي دارد كه اجراي آنها طبعا در پيشگيري بسياري از جرمها نقش اساسي دارد.
اعطای وام قرضالحسنه، زکات؛ انفاق و احسان؛ امر به معروف و نهی از منکر؛ آسان گیری در امر ازدواج؛ تأمین شرایط و امکانات کار برای همه، از جمله این راهکارها است.
احكام و مقررات دين مبين اسلام به عنوان مجموعه اي منسجم و نظام مند متشكل از مسائل اعتقادي، اخلاقي، عبادي و حقوقي تنظيم يافته است از اين رو با آن كه براي جرمي مجازات مناسب با آن پيش بيني شده، ولي پيشاپيش مقرراتي به صورت «بهداشت جنايي» مقرر كرده، تا با رعايت آن، انگيزه و علل ارتكاب جرم تقليل يافته و ارتكاب به حداقل رسيده يا اصلاجرم نباشد .
آسیبهای اجتماعی، جرم و گناه و انحراف و کجروی معلول است نه عامل. علل و عوامل گوناگون فردی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و...، در پیدایش این گونه پدیدهها نقش دارد. در این میان نقش کاربرد آموزههای اخلاقی و حقوقی دین اسلام در خانواده به عنوان سلول تشکیل دهنده پیکره جامعه و محیط شکلگیری شخصیت انسان، بیش از دیگر عوامل مؤثر است. خانواده ناسالم و به تبع آن محیط تربیتی و شغلی ناسالم در بزهکاری افراد اثر میگذارد و رفتار نابهنجار را در فرد و جامعه تولید میکند. تقویت و سالمسازی افراد و اجتماع و به تعبیر قرآنی تقوای اجتماعی و فردی مهمترین راهکار برای پیشگیری از هرگونه آسیب و انحراف اجتماعی است.