دین‌گریزی و علل رخداد آن در نسل جوان
مسئول نهادنمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال‌و‌بختیاری علل دین‌گریزی را تشریح کرد و گفت: تحریف معنوی مفاهیم دین از عوامل اصلی دین‌گریزی محسوب می‌شود،.
حجت‌الاسلام والمسلمین اسماعیل رئیسی، مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور چهارمحال و بختیاری، در گفت‌و‌گو با ایکنا از چهارمحال‌و‌بختیاری، اظهار کرد: در حال حاضر در محیطی زندگی می‌کنیم که با انواع نابسامانی‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مواجه هستیم که یکی از نابسامانی‌ها و آشفتگی‌های فرهنگی، دین‌گریزی است.
دین‌گریزی، مهم‌ترین شاخصه فرهنگی
وی افزود: دین‌گریزی به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های فرهنگی بوده که به مسئله مهم در جامعه تبدیل شده است، برای نمونه میان آموزش در دانشگاه و نیاز جامعه فاصله وجود دارد، از طرفی دروس معارفی که در دانشگاه تدریس می‌شود، متأسفانه طی چهار دهه اخیر، نتوانسته در تقویت رفتارهای اخلاقی و پاسخگویی به نیازهای هویتی و دینی افراد مؤثر واقع شود.
رئیسی ادامه داد: در دهه‌های اخیر گرایش به ارزش‌های مادی در جامعه مشاهده می‌شود، به طوری که رعایت حجاب در جامعه به عنوان یک ایراد تلقی شده و اعتقاد به دین و ارتباط با متولیان دین و روحانیت کاهش یافته و استفاده از محصولات فرهنگی غربی در حال گسترش است که این عوامل می‌تواند در دین‌گریزی دخالت داشته باشد.
وی بیان کرد: نوعی تعارض فرهنگ رسمی و غیر رسمی و دین‌گریزی میان نسل جوان ایجاد شده است، به طوری که با رویکرد جامعه‌شناسانه دینی، تفاوت میان نسل‌ها از دین و گرایشات دینی به خوبی مشاهده می‌شود، به این معنی که ادبیات نسل انقلاب با نسل جدید کاملاً متفاوت است و ضرورت دارد که از روش‌های جدید برای آن‌ها استفاده کرد.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان در خصوص کارکرد دین، تصریح کرد: دینی که می‌تواند در زندگی اجتماعی انسان نظم و انضباط خوشایندی ایجاد کند و وحدت‌آفرین باشد، دینی که میراث اجتماعی مردم را احیا و ابقا کند، حقیقتاً دین‌گریزی نمی‌تواند در چنین چنین جامعه دینی نفوذ کند.
وی با اشاره به بیانات شهید مطهری در مورد دین که گفته شده «در ذات دین مشکلی وجود ندارد»، گفت: دین کارکردهای خاص خود را دارد، اگر مشاهده می‌شود در جامعه‌ای دین‌گریزی یا ضعف در آن وجود دارد، قطعاً مرتبط به سایر بخش‌های جامعه بوده و باید بر روی آن‌ها کار شود، به معنای اینکه باید ریشه آن در خارج از دین یعنی از سوی متولیان دینی، مجریان احکام دین، مفسران، عالمان دین و مدعیان دینداری جستجو شود.
رئیسی با بیان اینکه اکراه در دین نخستین عامل دین‌گریزی در نسل جوان است، یادآور شد: ایجاد باور دینی و ایمان را نمی‌توان با اکراه و تهدید، در نسل جوان ایجاد کرد زیرا باور دینی از سنخ دلدادگی و پیوند قلب انسان با دین، نشأت می‌گیرد.
وی برداشت ناصحیح دین با فطریات و ضروریات بشری را از دیگر عوامل دین‌گریزی برشمرد و افزود: اگر دین به گونه‌ای ارائه شود که با نیازهای وجودی، فطری، عقلی و احساسی بشر در تقابل باشد دین و دینداری دچار آسیب و موجب گسست رابطه میان انسان و دین می‌شود.
وظیفه عالمان در تبیین صحیح دین
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان بیان کرد: در صورتی که عالمان، مدرسان و معلمان دین مقتضیات زمان را درک نکنند و نتوانند مطالب را بنا به خواست مردم و به ویژه نسل جوان ارائه کنند، در نتیجه دین نمی‌تواند پاسخگو باشد.
وی خلاقیت و نوآوری، سرکوب بسیاری از فضایل اخلاقی، آزادگی و عملکرد نامناسب متولیان دین را از دیگر عوامل دین‌گریزی عنوان کرد و گفت: اساساً انسان پیش از تأثیرپذیری از گفتار متولیان دین، از رفتار، سلوک و عملکرد آن‌ها تحت تأثیر قرار می‌گیرد، متولیان دین تنها روحانیت نیست، بلکه هر کسی که گوشه‌ای از نظام اجتماعی را به نام دین مدیریت می‌کند وظیفه تبلیغ آن را دارد، از طرفی در قرآن آمده است که با غیر زبانتان با مردم رفتار نکنید، یعنی باید با عمل خود با مردم رفتار کنیم تا تأثیر مثبت آن احساس شود.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان ادامه داد: عملکرد عالمان و متولیان دین در تقویت، تضعیف جامعه و ترویج دین مؤثر است، از طرفی منفور کردن دین در میان مردم مسئله مهمی است.
رئیسی بیان کرد: اگر میان قول و عمل متولیان دین فاصله طولانی ایجاد شود، این امر می‌تواند یکی از بزرگترین عامل دین‌گریزی محسوب شود، به معنای دیگر در صورتی که ارزش‌ها و سلوک دین از سوی چنین افرادی زیر پا گذاشته شود حقیقتاً، باورهای دینی مردم متزلزل خواهد شد و تمایلی بر پایبندی به دین نشان نمی‌دهند.
وی تأکید کرد: خطر سست شدن باورهای دینی و کاهش پایبندی به شعائر دینی از سوی عالمان و متولیان دین، امر بسیار جدی است، بنابراین مردم به راحتی نمی‌توانند حساب دین و دینداری را از حساب عالمان و متولیان جدا کنند.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان اضافه کرد: لغزش و انحراف الگوهای دینی در جامعه عمده‌ترین عامل در آسیب رساندن به باورها و ارزش‌های دینی محسوب می‌شود.
وی قرار گرفتن دین در خدمت تمایلات سیاسی، حزبی و شخصی را از دیگر عوامل دین‌گریزی بیان و تصریح کرد: اگر دین نقش ابزاری پیدا کند، قطعاً به تمایلات گروهی و شخصی تبدیل خواهد شد و این امر موجب تنفر مردم از دین می‌شود، زمانی‌که دین از اصالت خود خارج و در خدمت تمایلات برخی از افراد مدعی دین قرار گیرد ارزش خود را از دست می‌دهد و دیگر نقش تربیتی و هدایتی نخواهد داشت.
دگرگون شدن مفاهیم دینی و تحریف معنوی
رئیسی با اشاره به اینکه تحریف معنوی مفاهیم دین از عوامل دین‌گریزی محسوب می‌شود، بیان کرد: مهم‌ترین مسئله در آسیب‌شناسی دین و دینداری، دگرگون شدن مفاهیم دینی است، تحریف در دین به معنای این است که لفظ را به گونه‌ای معنا کنند که خلاف نظر دین باشد، بنابراین برآورده شدن نیازها از سوی توقعات و انتظارات جامعه باید مطابق با ضروریات فطری باشد و دین در رفع نیازهای فطری، عقلی و احساسی جوان باشد.
وی افزود: حال باید آسیب‌شناسی در خصوص دستگاه تبلیغ دین انجام شود، از آنجایی که پایه‌های اخلاقی جامعه ایرانی اخلاق دینی است، از طرفی طی ۴۰ سال گذشته جامعه در حال گذار از سنت به مدرنیته است، یعنی طی این سال‌ها حاکمیت سیاسی کشور از غیردینی به دینی تغییر یافته است.
رئیسی ادامه داد: زمانی که تغییرات و تحولات در جامعه رخ دهد، عمده مطالبات مردم از نوع مطالبات فرهنگی خواهد بود، یعنی مردم انتظار دارند مطالبات‌شان تمام شئون زندگی فردی و جمعی را در ابعاد مختلف پوشش دهد، بنابراین اگر حاکمیت دینی نتواند به مطالبات متنوع مردم جامعه پاسخ دهد و ارزش‌های فرهنگی نظام در پاسخ به نیازهای جامعه به ویژه نسل جوان ضعیف نشان داده شود، موجب فاصله گرفتن از ارزش‌های رسمی و غیررسمی در جامعه و به تبع آن دین‌گریزی خواهد شد.
نبود پاسخگویی و ارتباط آن با دین‌گریزی
وی گفت: زمانی که جوان مشاهده می‌کند حاکمیت دینی در جایی پاسخگو و جایی دیگر پاسخگو نیست، خود به خود از دین فاصله می‌گیرد، زیرا جوان سطحی‌نگر است و پستی‌ها و بلندی‌های گذشته را نچشیده است و به دلیل نبود پاسخگویی از دین‌گریزان می‌شود.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان ادامه داد: مصادیق عدم پاسخگویی را می‌توان در انواع هنجارهای اجتماعی مشاهده کرد که ناشی از دریافت نکردن مطالبات نسل جوان از حاکمیت است.
وی استفاده از شیوه‌های سخت‌گیرانه و بی‌مورد، انتظارات افراطی، برخوردهای نامناسب با نسل جوان، ترساندن بیش از حد جوان از خدا و قیامت به جای علاقه‌مند کردن به مباحث دینی، تسلط نداشتن بر آموزه‌های دینی و ناتوان بودن در پاسخ به سؤالات را از جمله آسیب‌های تبلیغ دین بیان کرد.
رئیسی با اشاره به اینکه توجه به ظواهر و پیام‌های دینی و آمیخته کردن مباحث دین با خرافه‌‌گرایی از دیگر آسیب‌های دستگاه تبلیغ دین است، تأکید کرد: متأسفانه دستگاه تبلیغ نتوانسته وظایف کلیدی خود را انجام دهد، در حقیقت تکنیک‌های به کار رفته برای انتقال معارف دینی متناسب با مخاطبان نیست و جوان گفتار محبت‌آمیزی از سوی دستگاه تبلیغ مشاهده نمی‌کند که موجب می‌شود این قشر از جامعه، به سمت آموزه‌های دینی سوق پیدا نکند.
وظیفه دستگاه تبلیغ دین و لزوم اصلاح آن
وی با تأکید بر اینکه دستگاه تبلیغ دین دارای آسیب‌هایی بوده که نیازمند اصلاح است، اضافه کرد: تا زمانی که نوع تکنیک‌ها و روش‌ها از سوی دستگاه تبلیغ تغییر نکند، قشر جوان جامعه، از دین‌گریزان خواهد شد، بنابراین باید معارف دین به نسل جوان شناسانده شود و احکامی که این نسل با آن‌ها آشنایی دارد، در راستای اجرایی شدن در ساحت حکومت استفاده کرد.
مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه پیام‌نور استان بیان کرد: در کتاب «ره‌یافت» از آثار شهید مطهری، دو دلیل اعراض از دین همچون نامساعد بودن برخی از محیط‌های اجتماعی و آموزش‌های بی‌اساس و ناپایدار در تبیین مباحث دینی بیان شده است.
انتهای پیام
