گفتمان را به فرزندانمان یاد دهیم / مطیع بودن صرف؛ معضلی برای تربیت کودکان
یک روانشناس و کارشناس خانواده گفت: فرهنگ غلط ما این است که گفتمان را بلد نیستیم؛ بلکه تنها جیغ و داد را آموخته‌ایم؛ گفتمان را از کودکی به ما نیاموخته‌اند؛ وقتی کودک آرام شد ما باید از او بپرسیم که چه امری باعث ناراحتی او شده تا فرزند ما گفتمان را یاد بگیرد و در بزرگسالی هم آن را انجام دهد، اما ما اجازه گفتمان را به کودک خود نمی‌دهیم بنابراین او یاد نمی‌گیرد که باید گفتمان انجام دهد.
عفت آی، یک روانشناس و کارشناس خانواده در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی، اظهار کرد: آسان‌ترین راه دفع کردن خشم پرخاشگری است؛ برای مثال شما زمانی که عصبی هستید یک لیوان که بکوبید به دیوار آرام می‌شوید، اما تبعات بعد آن است که باعث پشیمانی می‌شود.
وی افزود: چند راهکاری که باعث می‌شوند خشم ما در لحظه آرام شود نوشیدن آب، مچاله کردن کاغذ و یا ترک محیط است، چراکه به هنگام خشم در مرحله اول هیجانات بر ما چیره می‌شود و بعد از چند ثانیه هیجانات ما فروکش می‌کند و منطق ما شروع به فعالیت خواهد کرد؛ بنابراین ما باید زمانی را در هنگام خشم به خود دهیم تا هیجانات ما فروکش کند و سپس منطق روی کار آید.
این روانشناس بیان کرد: زمانی که فردی تلویزیون را می‌شکند و یا کسی را می‌زند خشم خود را آزاد کرده که نباید این پرخاشگری در خانواده تقویت شود که این امر به رفتار پدر و مادر با فرزندان بستگی دارد؛ برای مثال اگر کودکی موهای خواهر خود را بکشد و پدر مادر بگویند اشکالی ندارد، او تقویت خواهد شد تا هر بار این کار را با شدت بیشتری انجام دهد و این امر در بزرگسالی نیز نمود پیدا می‌کند.
آی ادامه داد: اگر پدر و مادر دست فرزند خود را بگیرند و به او بگویند که کار او بسیار اشتباه بوده و دیگر حق ندارد آن را انجام بدهد و یا اگر دوباره کار خود را تکرار کنی از گوشی محروم می‌شوی، آن کودک مجازات و مقررات را می‌آموزد و به مرور زمان آن رفتار پرخاشگرانه‌اش شروع به خاموش شدن می‌کند؛ بنابراین تمامی اینها به رفتار‌های تربیتی ما مربوط می‌شود؛ به همین دلیل در مشاوره پیش از ازدواج نکته‌ای که روانشناسان بسیار به آن اهمیت می‌دهند، خانواده طرف مقابل است، چراکه آن فرد در آن خانواده رشد پیدا کرده و الگوی او افراد خانوادهاش بوده‌اند.
برای گفت‌وگو زمان نمی‌گذاریم
وی با بیان اینکه بعضی از افراد بر این باور غلط هستند که خود آن فرد مهم است و خانوادهاش مهم نیستند، تصریح کرد: این خانواده آن آدم بوده که همه چیز را به او آموخته‌اند و این اشتباهی است که زوج‌های جوان اکثراً مرتکب می‌شوند؛ معضل دیگر این است که ما برای گفت‌وگو زمان نمی‌گذاریم و زمانی که عصبانی می‌شویم، می‌گوییم که ما را به حال خود رها کنید و دیگر در موردش صحبت نکنید؛ بنابراین در خانواده باید در مورد مسئله پیش آمده گفتمان صورت گیرد تا حل شود.
وی اظهار کرد: فرهنگ غلط ما این است که گفتمان را بلد نیستیم؛ بلکه تنها جیغ و داد را آموخته‌ایم؛ گفتمان را از کودکی به ما نیاموخته‌اند؛ وقتی کودک آرام شد ما باید از او بپرسیم که چه امری باعث ناراحتی او شده تا فرزند ما گفتمان را یاد بگیرد و در بزرگسالی هم آن را انجام دهد، اما ما اجازه گفتمان را به کودک خود نمی‌دهیم، بنابراین او یاد نمی‌گیرد که باید گفتمان انجام دهد.
آی با اشاره به اینکه دو نوع خشونت کلامی و خشونت فیزیکی داریم، افزود: خشونت کلامی بهتر از خشونت فیزیکی است، چراکه آن فرد تا این اندازه آموخته است که به هنگام خشم برخورد فیزیکی نداشته و گفت‌وگو کند و می‌خواهیم به او بیاموزیم که کلام بد خود را تبدیل به یک کلام خوب کند و امری که ما در مدارس به آن نپرداخته‌ایم، بحث آموزش رفتار کودکان است؛ برای مثال اینکه اگر دانش‌آموزی در مدرسه انتقادی از معلم خود داشته باشد آن را سرکوب می‌کنند؛ در صورتی که آن دانش‌آموز قصد بی‌احترامی ندارد و تنها دوست دارد در مورد نقیصه‌ها حرف بزند؛ حتی در محیط خانواده این رفتار را نشانه تربیت بد می‌دانند.
شکایت را به جای انتقاد بیاموزیم
آی تصریح کرد: ما باید مواردی را در مدارس آموزش دهیم؛ یکی از این موارد شکایت به جای انتقاد کردن است؛ به این معنی که اگر شما از همسرتان ناراحت هستید می‌‌توانید از وی شکایت کنید چراکه شکایت با «من» آغاز می‌شود و انتقاد با «تو»؛ ما باید در مدرسه به فرد آموزش رفتار جرئت‌مندانه را دهیم که این امر دیده نمی‌شود؛ ما به دانش‌آموز باید بگوییم حرف درست را بزن اما با احترام، اما در مدارس و خانواده‌ها یک انسان بله قربان گو و مطیع تربیت می‌کنیم و همین باعث ایجاد خشم در کودک می‌شود.
آی ادامه داد: اگر یک فرصت به دانش‌آموز برای کنترل خشم داده شود و هنگامی که دانش‌آموز عصبانی است به جای اینکه معلم با دانش‌آموز برخورد بدی کند و آن را از کلاس بیرون کند، به او بگوید که می‌توانی صورتت را بشویی، قطعا آن کودک بعد از بازگشتش قطعاً بسیار آرام‌‌تر شده است.
این روانشناس بیان کرد: معلمان در محیط مدرسه باید به دانش‌آموز احترام بگذارند و به جای پرخاشگری او را دعوت به گفتمان کنند؛ این‌گونه محیط برای دانش‌آموز یک محیط شاد و جذاب می‌شود تا میزان رضایت و قبولی بین دانش‌آموزان بالا رود.
آی با اشاره به اینکه مورد دیگری که می‌تواند تأثیر زیادی بر روی خشونت خانگی بگذارد قوانین حمایت از کودک و نوجوان و زنان است که متأسفانه قانون ناقص است، تصریح کرد: یادگیری مشاهده‌ای در دوران کودکی بسیار مهم است؛ زمانی که کسی رفتاری را انجام دهد شما آن رفتار را مشاهده می‌کنید و سپس آن را یاد می‌گیرید، به این معنا که زمانی که من در خانه رفتار محبت‌آمیزی با فرزندان و همسرم داشته باشم آنها محبت کردن را یاد می‌گیرند و اگر رفتار پرخاشگرانه‌ای در محیط خانواده داشته باشیم فرزند ما نیز یاد می‌گیرد که به هنگام خشم کتک بزند و از این طریق خشم خود را بروز بدهد؛ این یادگیری مشاهده‌ای بندورا است که در خانواده‌‌های ما به شدت تأثیرگذار است.
این مشاور خانواده بیان کرد: اینترنت به دو دلیل باعث بروز خشم می‌شود؛ کودکان زمانی که خشمگین می‌شوند در گوشی و لپ‌تاپ خود به تماشای فیلم‌های خشن می‌پردازند و این فیلم‌های پرخاشگری طبق نظر بندورا به شدت رفتار پرخاشگرانه را آموزش می‌دهد و در این فیلم قوانین اخلاقی رعایت نمی‌شود و کودکان طبق نظریه یادگیری مشاهده‌ای اینها را یاد می‌گیرند.
آی اظهار کرد: فردی که تماماً درگیر گوشی باشد از گفتمان غافل می‌ماند و زمانی که گفتمان در محیط خانواده در جریان نباشد و در خصوص ناراحتی‌های خود صحبت نکنند خشونت‌ها به‌روی کار می‌آیند. باید با کمک مشاور خانواده بر روی رفتار کودکان از کودکی کار کرد تا در بزرگسالی با معضلات اجتماعی مواجه نشویم.
انتهای پیام
