بیانات امام حسین(ع) درباره مهدویت و ظهور

در یکی از فرازهای زیارت عاشورای امام حسین(ع) می‌خوانیم: وَ اَسیَلهُ اَن یبَلِّغَنِی المَقامَ المَحمُودَ لَکُم عِندَالله وَ اَن یرزُقَنِی طَلَبَ ثارِکُم مَعَ اِمامٍ هُدَی ظاهِرٍ ناطِقٍ بِالحَقّ مِنکُم؛ من از خداوند درخواست می‌کنم که مرا به مقام شایسته و ستوده‌ای که برای شما در نزد پروردگار است برساند و خون‌خواهی در رکاب امام هدایت از خاندان شما که ظهور کرده و به حق نطق می کند - حضرت مهدی موعود(عج) - را نصیب من فرماید تا انتقام خون به ناحق ریخته شما را بگیرم.

با بررسی بیانات امام حسین(ع) درباره مهدویت و امر ظهور می‌توان به پیوند عمیق و ناگسستنی این دو قیام مهم و سرنوشت‌ساز واقف شد. آنچه حسین(ع) می‌دانست و آن را به اصحاب بزرگوارش انتقال داد، هدفی بزرگ بود که آینده جهان را رقم می‌زند و صد البته ارزش چنین جانفشانی‌ها را داشته و دارد.

عاشورا زمینه‌ساز قیام و انقلاب منجی بشریت بوده، چرا که این واقعه موجب ایجاد یک اندیشه بنیادین در شیعه شده که مرگ بهتر از زندگی تحت حکومت ستمگران و قدرت‌های کافر است. این اندیشه در طول تاریخ با شیعه همراه بوده و چنین عاملی باعث شکل‌گیری انقلاب‌هایی مانند انقلاب اسلامی ایران شد.

ادامه همین تفکر است که به یاری خدا به انقلاب جهانی مهدی(عج) منجر خواهد شد. شیعه معتقد است مهدی می‌آید که ماموریت حسین (ع) را تکمیل کند و به سرانجام برساند تا ظلم و ستمی در جهان باقی نماند و عدل و داد سراسر جهان را فراگیرد.

امام حسین(ع) در موارد متعددی به امر ظهور و مباحث مهدویت پرداخته است.

توصیف مهدی (عج) از زبان حسین (ع)

امام حسین (ع) در مواردی با بیان ویژگی‌های امام مهدی (عج) دل‌ها را به سوی ایشان ترغیب می‌فرمود و بدین‌وسیله زمینه ظهور آن بزرگوار را در قرن‌های آینده آماده می‌ساخت.

امام(ع) در پاسخ به مردی که از آن وجود مقدس سراغ می‌گرفت، امام زمان (عج) را این‌طور توصیف فرمود: مِنْ بَنِی هَاشِمٍ مِنْ ذِرْوَهِ طَوْدِ الْعَرَبِ وَ بحْرِ مغِیضِهَا اِذَا وَرَدَتْ وَ مَخْفِرِ اَهْلِهَا اِذَا اُتِیَتْ وَ مَعْدِنِ صَفْوَتِهَا اِذَا اکْتَدَرَتْ لَا یَجْبُنُ اِذَا الْمَنَایَا هَکَعَتْ وَ لَا یَخُورُ اِذَا الْمَنُونُ اکتَنَعَتْ وَ لَا ینْکُلُ اِذَا الْکمَاهُ اصْطَرَعَتْ مُشَمِّرٌ مُغْلَوْلِبٌ ظَفِرٌ ضِرْغَامَهٌ حَصِدٌ مُخْدِشٌ ذِکْرٌ سَیْفٌ مِنْ سُیُوفِ اللَّهِ رَاْسٌ قثَمُ نشُوَ رَاْسُهُ فِی بَاذِخِ السُّوْدَدِ وَ عَارِزٌ [غَارِزٌ مَجْدَهُ فِی اَکْرَمِ الْمَحْتِدِ فَلَا یَصْرِفَنَّکَ عنْ بیْعَتِهِ صارِفٌ عَارِضٌ یَنُوصُ اِلَی الْفِتْنَهِ کُلَّ مَنَاصٍ اِنْ قَالَ فَشَرُّ قَایِلٍ وَ اِنْ سَکَتَ فَذُو دَعَایِرَ ثُمَّ رَجعَ اِلَی صفَهِ الْمهدی(عج) فَقَالَ اَوْسَعُکُمْ کَهْفاً وَ اَکْثَرُکُمْ عِلْماً وَ اَوْصَلُکُمْ رَحِماً؛ از بنی‌هاشم، از قله بلند عرب، از جایگاه ژرف دریای آن او کار آمد، چیره‌دست، پیروز و سرافراز است. او شیر صحنه پیکار و دشمن‌شکن نام‌آور است. او از شمشیرهای خداست و در عین حال سالار بخشنده و بزرگوار است. اندیشه او از دنیا و اخرت رهیده و در عالی‌ترین جایگاه سیادت و منزلت و قرب خداوندی جای گرفته است. پس هشدار که شیطان از حق برگشته، در هر زمانی به فتنه‌ای برمی‌خیزد تا شما را از بیعت با او منصرف کند. سپس حضرت به اوصاف مهدی اشاره کرد و فرمود: پناه دهندگی‌اش از همه فراگیرتر، علم او از همه فزون‌تر و وصله رحمش از همه بهتر و بیشتر است.

ایشان محبوبیت و اهمیت وجود مقدس امام زمان(عج) را به گونه‌ای برای شیعیان ترسیم می‌کردند که همگان مشتاق دیدار و خدمت‌گزاری او می‌شدند.

روزی فردی درباره امام مهدی(عج) از ایشان سوال کرد که آیا ایشان هم‌اکنون متولد شده است؟ امام حسین(ع) فرمود: لا وَلَوْ اَدْرکتُهُ لَخَدَمْتُهُ اَیامَ حیاتی؛ نه، اگر او را می‌یافتم تا زنده بودم، خدمتش را می‌کردم.

امام حسین(ع) و امر ظهور

این مبحث به دو قسمت تقسیم می شود؛ قسمت اول سخنان ایشان درباره قبل از ظهور (غیبت کبرا) و نشانه‌های ظهور و قسمت دوم بیاناتی از آن بزرگوار درباره وقایع بعد از ظهور و ویژگی‌های حکومت جهانی امام زمان(عج) است.

از زمان امام حسین(ع) تا دوران غیبت کبرا و ظهور، زمان زیادی است، اما از بیانات ایشان مشخص می‌شود که از همان ابتدا با توجه به این هدف و چشم‌اندازی که برای آینده بشریت در نظر داشت، گام برداشت و تمامی اقدامات خود را با این رسالت عظیم هماهنگ می‌فرمود.

امام حسین(ع) در بیانات خود، اذهان جامعه را برای طولانی شدن غیبت امام مهدی(عج) آماده کرده و از آزمایش خطیر الهی در این دوران سخن می‌گوید: برای صاحب امر، دو غیبت است؛ یکی از آن دو چنان طولانی شود که گروهی از آنان بگویند: مرده است و جمعی بگویند: کشته شده است و جمعی بگویند: او رفته است و هیچ‌کس از جایگاه او اطلاعی نخواهد داشت، جز رهبری که به او امر کرده است.

همچنین در بیانی دیگر به صبر در زمان غیبت سفارش می‌کند و آن را امری لازم و ضروری برای مردم آن دوران به شمار می‌آورد: برای او غیبتی است که گروه‌هایی در آن از دین برمی‌گردند و گروه‌هایی دیگر بر آیین خود استوار می‌مانند و در این راه آزارها می‌بینند. به آنان گفته می‌شود: این وعده کی واقع خواهد شد اگر راستگو هستید؟ آنان که بر این آزارها و تکذیب‌ها صبر کنند، همانند کسی هستند که شمشیر به دست گرفته و در پیشاپیش رسول اکرم(ص) جهاد می‌کند.

امام حسین(ع) در بیانی دیگر، وضعیت جامعه و روابط بین مسلمانان را در زمان غیبت کبرا چنین ترسیم می‌فرماید: آنچه انتظارش را دارید تحقق نمی‌یابد، جز زمانی که انزجار و نفرت از یکدیگر بین شما رواج یابد، گروهی بر ضد گروه دیگر به کفر شهادت دهند و همدیگر را لعن و نفرین کنند.

همچنین فرمود: قیام کننده این امت، فرزند نهم من است که غیبتی طولانی دارد و هنگامی که تاریکی‌های غیبت، همه جا را فرا می‌گیرد؛ خفّاشان کورچشم و گرگان درنده به تقسیم اعتبارات و امتیازات او می‌نشینند.

به طور کلی آنچه از آیات قران کریم و احادیث نبوی و روایات متواتر و صحیح اهل بیت(ع) به دست می‌آید، این است که به هنگام ظهور حضرت بقیّه اللّه الاعظم مهدی موعود (عج) فساد اعتقادی و انحراف اخلاقی و ظلم و ستم سیاسی و اقتصادی تمامی جوامع بشری را فرا گرفته است و اکثر مردم حتی مسلمانان، بسیاری از ارزش‌های معنوی و الهی و دینی را به فراموشی سپرده‌اند، وضع عمومی جهان، چهره‌ای عبوس و مایوس‌کننده به خود گرفته است و مردم به انتظار یک معجزه برای نجات و خلاصی از این احوال و اوضاع شکننده هستند.

امام حسین (ع) و نشانه‌های ظهور

امام(ع) درباره نشانه‌های ظهور می‌فرماید: هرگاه در آسمان نشانه‌ای دیدید، آتش بزرگی که شب‌ها از سمت شرق طلوع می‌کند، بدانید که در آن هنگام فرج عمومی مردم نزدیک است و این نشانه پیش از ظهور مهدی (عج) پدید می‌آید.

و نیز در بیانی دیگر فرمود: هرگاه دیوار مسجد کوفه از آن سمت که نزدیک خانه عبدالله بن مسعود واقع شده ویران شد، در آن هنگام سلطنت این گروه ستمگر از بین می‌رود و مهدی ال محمد نیز ظهور می‌کند.

بیان نشانه‌های ظهور از زبان مبارک آن حضرت، بیش از آنکه برای شناخت شرایط موجود در جامعه پیش از این رخداد عظیم راهگشا باشد، برای آشنایی و ترویج فرهنگ مهدویت در بین افراد امت اسلامی، چه در زمان آن حضرت و چه بعد از آن، ثمربخش خواهد بود. در واقع امام حسین(ع) با بیان این نشانه‌ها به ترویج فرهنگ مهدویت می‌پرداخت.

از حضرت اباعبدالله(ع) سوال کردند: آیا صاحب الامر شما هستید؟ امام پاسخ داد: نه، صاحب الامر مخفی شده و در نهان است که به خونخواهی پدرش برخواهد خاست و با لقب عمویش خوانده شده و هشت ماه شمشیر به دوش خواهد گرفت. 

حضرت در جایی دیگر با اشاره بر این که دوستان و پیروان اهل ستم جزء آنان محسوب می‌شوند و مهدی(عج) همه آنان را به سزای اعمالشان می‌رساند، می‌فرماید: آگاه باشید، به خدا سوگند! دنیا تا زمانی باقی خواهد بود که خداوند از فرزندان من مردی را که از شما (بنی امیه) هزاران فرد را به هلاکت برساند. به حضرت عرض شد: آیا آنان (بنی امیه) تا زمان ظهور مهدی می‌رسند تا مهدی موعود آنان را به سزای عملشان برساند؟ امام در پاسخ فرمود: وای بر تو! در آن زمان از نسل هر مردی از بنی‌امیه چنین و چنان مردی پدید آید، چون دوستان آنها جزء خود آنان است.

بر اساس روایات و دلایل عقلی، حضرت مهدی(عج) با قدرت کاملاً برتر و بالاتر از همه قدرت‌های بشری ظهور خواهد نمود تا بتواند اهداف پیامبران الهی(ع) را در طول تاریخ تحقق بخشد و بشر طغیان‌گر را در مسیر کمال فطری‌شان قرار دهد.

باید توجه داشت اسلام نیز که دین رحمت و پیامبر اسلام(ص) رسول مهربانی است همانطور که قرآن کریم می‌فرماید: وَ ما اَرْسَلْناکَ اِلاَّ رَحمَهً لِلْعالَمینَ؛ ما تو را فقط به عنوان رحمت برای جهان فرستادیم.

همچنین حضرت مهدی(عج) در عین حال که مظهر اسم قهار، فاتح، حاکم و رافع است، مظهر کامل اسم رحمن، رحیم، حلیم، ریوف و مانند آن نیز هست و به همین دلیل امام رحمت و محبت است.

منابع:

کتب فرهنگ جامع سخنان امام حسین(ع)،  بحار الانوار و  معجم احادیث امام مهدی(عج) و hawzah.net