«آب از آتش»؛ فیلمی برای اصفهان

به گزارش ایکنا، سومین نشست از سلسله‌نشست‌های فیلم‌خانه حوزه هنری استان اصفهان به‌مناسبت هفته هنر انقلاب اسلامی، با نمایش و نقد و بررسی فیلم نیمه‌بلند «آب از آتش»، برشی از زندگی شهید علی صیاد شیرازی در دوران قبل از انقلاب، روز گذشته، 22 فروردین‌ماه در عمارت سعدی اصفهان برگزار شد.

جمال احمدی، کارگردان فیلم در این نشست اظهار کرد: فیلم «آب از آتش» کاملا خارج از روال‌‌های اجرایی ساخته شده است و سختی روال‌های اداری و اجرایی باعث شد تا ما از راه دیگری به ساخت فیلم بپردازیم. اگر می‌خواستیم درباره شخصیت شهید صیاد شیرازی مسیر عادی را طی کنیم، این فیلم هنوز ساخته نشده بود؛ زیرا ارتش سیستم امنیتی خاص خودش را دارد و همکاری با این نهاد بسیار دشوار است.

وی افزود: تمام تصویربرداری فیلم در توپخانه ارتش واقع در خیابان حکیم نظامی اصفهان انجام شد. ضبط فیلم نیز در همین مکان صورت گرفت و یکی از مشکلات ما، سیستم امنیتی خاص ارتش بود که باعث شد بسیاری از صحنه‌های مربوط به شب را در طول روز ضبط کنیم. تبدیل روز به شب یکی از سخت‌ترین کارهایی است که در سینما انجام می‌شود؛ ما مجبور شدیم دور تا دور محوطه را خیمه بزنیم و تاریک کنیم تا بتوان تصویربرداری کرد.  

کارگردان فیلم «آب از آتش» بیان کرد: برای نقش اصلی فیلم، با چند بازیگر نامدار صحبت کردیم، ولی از یک نظر مایل به بازیگری با آوازه کمتر بودیم؛ زیرا چهره شخصیت‌های نامدار در عرصه بازیگری باعث تبادر ذهن مخاطب به شخصیت‌هایی در فیلم‌های دیگر می‌شود. همچنین گریم چهره بازیگر نقش شهید صیاد شیرازی در قبل از انقلاب، دشواری خاص خودش را داشت.

وی ادامه داد: در ابتدا قرار بود این فیلم برای پخش در تلویزیون ساخته شود، ولی بعد از ساخت فیلم، تصمیم گرفته شد ابتدا در سینما به نمایش دربیاید و بعد در تلویزیون پخش شود. «آب از آتش» را با نگاه دیگری باید دید؛ این فیلم از اصفهان و برای اصفهان ساخته شده، به هیچ جشنواره‌ای ارسال نشده و می‌خواهیم خود فیلم راهش را در میان مردم باز کند.

اهمیت باورپذیری مخاطب در پرتره‌های سینمایی

در ادامه فرزان معظم، کارشناس و منتقد سینما بیان کرد: درباره بسیاری از شخصیت‌های برجسته مثل شهید علی صیاد شیرازی که نام آنها را زیاد شنیده‌ایم، لازم است کنکاش بیشتری انجام دهیم تا بیشتر مورد توجه نسل جدید و آیندگان قرار بگیرند. ما یک برش از زندگی ایشان را در فیلم دیدیم و آنچه باعث ارتباط بیشتر مخاطب با فیلم می‌شود، نقل خود از خود شهید صیاد شیرازی در قالب راوی است.

وی افزود: آنچه باعث دشوار شدن ارتباط مخاطب با شخصیت اصلی می‌شود، بازیگری‌ست که نقش اصلی فیلم را بازی می‌کند؛ از نظر گریم، نوع بازی و راحت بودن مقابل دوربین که بر میزان ارتباط مخاطب با فیلم تأثیر دارد. به نظر می‌رسد شخصیت‌های فرعی حاضر در فیلم، بازی روان‌تر و راحت‌تری در مقایسه با بازیگر اصلی دارند. نکته دیگر اینکه کارگردان موفق شده تمام اتفاقات و رویدادها را در فضاها و لوکیشن‌های محدود به خوبی مدیریت کند. این فضای محدود باعث سختی فیلم‌برداری شده است، ولی فیلم همچنان توانایی تبدیل شدن به اثری ماندگار را دارد.

این کارشناس و منتقد سینما گفت: آب از آتش، گونه‌ای از پرتره سینمایی است، ولی به جای مصاحبه با افراد گوناگون، برشی از زندگی یک شخصیت را نمایش می‌دهد. از جمله نقاط قوت فیلم، استفاده از تصاویر آرشیوی است، مخصوصا نقطه پایانی که تصویر واقعی شهید را در صحنه‌های بعد از پیروزی انقلاب نشان می‌دهد. نسل جدید، شهید صیاد شیرازی را با نقش پررنگ ایشان در عملیات مرصاد می‌شناسد، ولی این فیلم حضور شهید در فعالیت‌های قبل از انقلاب را نیز به تصویر می‌کشد.

وی با بیان اینکه مشکلات پشت صحنه به مخاطب ربطی ندارد و فرایندی باید طی شود تا محصول نهایی به حد مطلوب برسد، اظهار کرد: در مدیوم سینما، تماشاگران در سالن نشسته‌اند و همه با هم یک احساس را تجربه می‌کنند، ولی در مدیوم تلویزیون، همه افراد همزمان با هم یک احساس را تجربه نمی‌کنند و هر کس در خانه مشغول به کاری است. مقایسه مدیوم سینما با مدیوم تلویزیون، کار صحیحی نیست و باید خود فیلم توانایی نگه‌ داشتن بیننده را تا لحظه‌ آخر پای تلویزیون داشته باشد.

معظم تصریح کرد: باورپذیری مخاطب اهمیت ویژه‌ای دارد؛ برای مثال در فیلم «آب از آتش»، بیننده باید بپذیرد کسی که نقش اصلی را ایفا می‌کند، یک رزمنده است، در حالی که چنین احساسی در مخاطب ایجاد نمی‌شود. ساخت پرتره سینمایی باید به‌گونه‌ای باشد که بعد از تماشای فیلم افسوس بخوریم که چرا تاکنون این شخصیت را نمی‌شناختیم. متأسفانه گاهی پرتره به حدی ضعیف ساخته می‌شود که بعد از تماشای فیلم، از خودمان می‌پرسیم آیا این همان کسی است که درباره‌اش شنیده بودیم؟

وی تأکید کرد: اگر بتوانیم قهرمان‌های انقلاب و دفاع مقدس را به درستی به مردم و به‌ویژه نسل جوان بشناسانیم، آنها جذب این شخصیت‌ها خواهند شد. ساخت اثری مثل «آب از آتش» به پژوهشی مفصل درباره شخصیتی همچون علی صیاد شیرازی نیاز دارد تا بتوان در آینده به آن استناد کرد. به عوامل سازنده فیلم، خسته نباشید می‌گویم؛ می‌دانم که بروکراسی‌های تلخ و حلزون‌های دورکم‌کنی که حتی برای ساخت یک اثر کوتاه در سازمان‌های ما ایجاد می‌شود، طاقت‌فرساست و ساخت این آثار در چنین شرایطی، خدا قوت ویژه‌ای دارد.

زهراسادات مرتضوی