جایگاه حجاب و عفاف در سیره و گفتار علوی
استادیار دانشگاه لرستان با بیان اینکه گزارش‌های تاریخی از عملکرد پیامبر اسلام(ص)، حضرت علی(ع) و ائمه معصومین(ع) نشان‌دهنده حساسیت ویژه آنها برای اقامه عملی حجاب و عفاف است، گفت: سیره عملی بانوان اهل بیت(ع) مانند حضرت زهرا(س) و حضرت زینب‌کبری(س) ارائه کامل‌ترین و بهترین الگوی عملی عفاف و حجاب و غیرتمندی بر این فضیلت اخلاقی است.
فاطمه احمدی، استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان با بیان اینکه در سیره و گفتار نبوی و علوی تأکیدات ویژه‌ای بر رعایت حجاب بانوان و لزوم حفظ عفت اجتماعی شده است، گفت: گزارش‌های تاریخی از عملکرد پیامبر اسلام(ص)، حضرت علی(ع) و ائمه معصومین(ع) در جامعه معاصرشان نشان‌دهنده حساسیت ویژه آنها برای اقامه عملی حجاب و زمینه‌سازی حکمرانی فضای عفت را در جامعه بازتاب می‌دهد. سیره عملی بانوان اهل بیت(ع) مانند حضرت زهرا(س) و حضرت زینب‌کبری(س) ارائه کامل‌ترین و بهترین الگوی عملی عفاف و حجاب و غیرتمندی بر این فضیلت اخلاقی است.
وی با اشاره به اینکه پدیده عفاف و حجاب در طول تاریخ، فراز و نشیب‌های زیادی طی کرده و گاهی تشدید و تخفیف یافته، ولی هیچ‌گاه به‌طور کامل از بین نرفته است، اضافه کرد: مورخان به ندرت از اقوام بدوی که زنان‌شان دارای پوشش مناسب نبوده یاد می‌کنند، این در حالی است که تمام ادیان آسمانی، حجاب و پوشش را بر زن واجب و لازم شمرده‌اند و جامعه بشری را به‌سوی آن فرا خوانده‌اند، زیرا حیا و لزوم پوشش به‌طور طبیعی در نهاد زنان به ودیعه نهاده شده و دست تدبیر و آفرینش، عفت و حیا را در باطن زن به‌طور فطری قرار داده است.
استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه لرستان با یادآوری اینکه عفاف و حجاب به‌عنوان دو ارزش در جامعه بشری و به ویژه جوامع اسلامی مطرح است و همواره این دو واژه در کنار هم به‌کار برده می‌شوند و در نگاه اول به نظر می‌آید هر دو به یک معنا باشند اما با جست‌وجو در متون دینی و فرهنگ‌نامه‌ها به تفاوت این دو واژه پی می‌بریم، گفت: عفاف حالتی درونی و نفسانی است که زمینه گرایش فرد به پوشش و حجاب را فراهم می‌کند، از آنجا که به نفس آدمی برمی‌گردد، اصل عفاف و حجاب و پوشش، جزو غریزه فطری انسان است، چون در نهاد او عامل بازدارنده نیرومندی به نام شرم و حیا وجود دارد که او را از برهنه شدن و همانند چهارپایان زندگی کردن دور می‌دارد.
عفاف و حجاب، یک حکم تحمیلی و مشقت‌زا نیست
وی با بیان اینکه اسلام نیز به زن و مرد مسلمان سفارش می‌کند که با حفظ عفاف و حجاب طرفینی، خود و جامعه را از افتادن در منجلاب تباهی و فساد، حفظ کنند، گفت: عفاف و حجاب، یک حکم تحمیلی و مشقت‌زا نیست، بلکه طرحی است عمیق و عالمانه جهت پیشگیری از بیماری‌های جسمی و روحی فرد، تا زنان و مردان در معرض تحریک مستمر و بیمارگونه قرار نگیرند و فرصت شکوفایی استعدادها و قابلیت‌ها در جامعه فراهم شود.
احمدی اظهار کرد: در توسعه فرهنگ عفاف و حجاب، لازم است به تحکیم ارزش‌ها و مفاهیم اخلاقی خاصی از قبیل تقوا، عفت، حیا، غیرت که با حجاب رابطه نزدیک و با واسطه دارند و از ثمرات ایمان محسوب می‌شوند، توجه ویژه کرد.
وی با اشاره به اینکه لزوم رعایت حجاب و پاسداری از مرزهای عفت و حیا، یکی از مسلمات و واجبات بلکه از ضروریات دین اسلام است، ادامه داد: در کنار آیات قرآن، احادیث به جا مانده از پیامبر اکرم(ص) و حضرت علی(ع) و ائمه معصومین و روایاتی که از سیره آن حضرات حکایت می‌کند، یکی از مهمترین منابع استنباط حکم حجاب از منابع اسلامیاند، چراکه این موضوع را از جنبه‌های مختلفی، مدنظر قرار داده‌اند.
احمدی با اشاره به احادیث و روایاتی در رابطه با ضرورت رعایت حجاب و حدود و اندازه آن اظهار کرد: احادیثی از معصومین(ع) به دست ما رسیده است که صراحتاً پوشش بانوان را مورد تأکید قرار می‌دهند چنان‌که در حدیثی از امام جعفرصادق(ع) آمده است: «دختر بایستی بعد از بلوغ خمار (روسری) بر سر نهد مگر اینکه قادر به تهیه آن نباشد.» همچنین از امام صادق نقل است: «بر دختری که به سن بلوغ می‌رسد، روزه و حجاب واجب است.»
استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه لرستان ادامه داد: در نهج‌البلاغه به موضوع بااهمیت عفاف و حجاب پرداخته شده است؛ امام علی(ع) در حکمت 474 نهج‌البلاغه درباره مقام والای انسان عفیف می‌فرمایند: «پاداش رزمنده شهید در راه خداوند، بالاتر از پاداش انسان پاکدامنی نیست که توان انجام گناه را دارد ولی خود را آلوده نمی‌کند، انسان پاکدامن، نزدیک است که فرشته‌ای از فرشتگان الهی گردد.» همچنین امام علی(ع) در حکمت 234 نهج‌البلاغه درباره روزنه‌های عفت‌ورزی بانوان فرمودند: «خصلت‌های نیک زنان، خصلت‌های بد مردان است این خصلت‌ها عبارتند از: تکبر، ترس و بخل زیرا هنگامی که زن متکبر باشد بیگانه را به خود راه نمی‌دهد و اگر بخیل باشد مال خود و همسرش را حفظ می‌کند مثلاً در مسیر بی‌عفتی و بی‌حیایی خرج نمی‌کند و اگر ترسو باشد از هر چیزی که ممکن است به آبرو و عفت او صدمه بزند می‌ترسد و از آن فاصله می‌گیرد.»
مدرس دانشگاه لرستان با بیان اینکه به قدری توجه به موضوع عفاف و حجاب مهم است که امام علی(ع) به امام حسن‌مجتبی(ع) می‌فرمایند: «اگر می‌توانی کاری کن که زنان، مردان دیگر را نشناسند.» که این عبارت اوج موضوع عفاف و حجاب در نهج‌البلاغه است، یعنی یک زن مسلمان باید به‌گونه‌ای پوشش و عفت را رعایت کند که نه او نامحرمی را ببیند و نه نامحرمی با چشم‌های هوس‌آلود او را تعقیب کند.
حجاب، پیوند تنگاتنگی با مقوله عفت و حیا دارد
وی با بیان اینکه با توجه به مباحث مطرح شده حجاب، پیوند تنگاتنگی با مقوله عفت و حیا دارد، چراکه با رعایت حجاب است که این گوهرهای اخلاقی به دست می‌آید، افزود: طبق فرمایش حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) «نیکوترین پوشش دین حیا است.» و پیامبر اسلام(ص) نیز تصریح می‌کنند که خداوند انسان باحیاىِ بردبارِ پاکدامنى را که پاکدامنى مى‌ورزد، دوست دارد.» و امام حسن‌مجتبی(ع) نیز در تأکید بر حفظ حیا، بی‌حیایی را برابر با بی‌دینی دانسته و فرموده است: «آن که حیا ندارد؛ دین هم ندارد.»
استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه لرستان گفت: از امام محمدباقر(ع) نیز وارد شده است که در ترسیم جایگاه عفاف فرمود: «هیچ عبادتی در پیشگاه خداوند برتر از عفت در برابر شکم و مسائل جنسی نیست.» ایشان در کلامی دیگر این‌گونه به آثار و برکات عفاف اشاره می‌کنند و می‌فرمایند: «هنگامی که خداوند خیر و خوبی برای بنده‌اش بخواهد به او توفیق می‌دهد که در برابر شکم و شهوت‌پرستی عفت پیدا کند.» و در بیانی دیگر با تعبیری بسیار گویا، این‌گونه عفاف را توصیف می‌کنند که: «کدام جهاد بهتر از عفت در شکم و در امور جنسی است.» کمااینکه عاقبت مواظبت و مداومت بر این مؤلفه تربیتی، این‌گونه از سوی امام علی(ع) بیان شده است: «کسى که پاکدامنى ورزد بار گناه او سبک شود و در پیشگاه خداوند قدر و منزلت او بزرگ گردد.»
احمدی با بیان اینکه حضرات معصومین(ع) در کنار بیانات و توصیه‌های لسانی، به‌صورت عملی نیز اقداماتی را برای اقامه حجاب در سطح اجتماع و رفع بی‌عفتی انجام می‌دادند، ادامه داد: از سیره پیامبر اسلام(ص) روایاتی نقل شده است که دلالت بر حساسیت ایشان بر وضع زنانی است که بعد از نزول آیات مربوط به حجاب، خودشان را با ضوابط جدید پوشش، تطبیق نداده بودند.
وی با یادآوری اینکه سیره اهل بیت(ع) شاهد همیشه زنده جایگاه عفاف و حجاب و قدر و منزلت والای آن در میان آموزه‌های اسلامی است، اظهار کرد: نگاهی اجمالی به زندگی حضرت فاطمه‌زهرا(س) ثابت می‌کند که ایشان هم در مقام صدور راهنمایی‌های لسانی راجع به این آموزه مهم و هم در سیره عملی خودشان، چه اندازه این حکم الهی را گرامی و محترم می‌داشته‌اند. توصیه تربیتی ماندگار ایشان به زنان این بود که «بهترین چیز برای زنان آن است که مردان را نبینند و مردان آنها را نبینند.»
احمدی در ادامه در بیان راهکارهای ترویج و استحکام‌بخشی عفاف و حجاب در جامعه بر محور نهج‌البلاغه به مواردی از جمله علم و آگاهی، غیرت‌ورزی مردان، عفت‌ورزی زنان، حیاورزی اجتماعی و امر به معروف و نهی از منکر اشاره کرد و گفت: با بهره‌گیری از کلام گهربار مولای متقیان حضرت علی(ع) میتوان به موارد مؤثر در ایجاد حیا و عفاف از جمله خانواده و لزوم تربیت از کودکی، ازدواج، نقش صبر در رعایت پاکدامنی، عقل، غیرت، تکبر در زنان و حیا اشاره کرد.
وی با بیان اینکه حیا و عفاف فوایدی را به‌دنبال خود دارد که از جمله آنها میتوان به مصونیت و امنیت، حفظ نسبت‌ها و پاکی نسل‌ها اشاره کرد، در بیان آفات و موانع حیا و عفاف‌ورزی هوای نفس، نگاه به نامحرم، چشم‌چرانی، دنیاپرستی را از جمله این آفات ذکر کرد و افزود: دوستی‌ها و معاشرت‌های مسموم، پوشش نامناسب، آرایش و جلوه‌گری زمینه‌های از بین برنده حیا و عفاف هستند.
این مدرس دانشگاه لرستان اظهار کرد: با تمام این نصایح متأسفانه شاهد آن هستیم که برخی افراد جامعه ما، به جای به کار بستن این دستورات در جهت تحکیم بنیاد خانواده، بیش از آنکه به همسرشان و خواسته‌های او بپردازند، با تبرج و خودنمایی زمینه فساد جوانان، اشاعه فحشا و بی‌بندوباری را در جامعه فراهم می‌کنند که امید است با رعایت هنجارهای الهی به‌منظور پاکسازی جان و روان انسان‌ها و تطهیر آنان از نابسامانی‌های اخلاقی، خانوادگی و اجتماعی جهت بالا بردن بهداشت روانی افراد جامعه بتوانیم با استمداد از کلام الهی، سخنان بزرگان دین و در رأس آن کلام گهربار مولای متقیان حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه، در راه مبرا شدن جامعه از آلودگی‌ها قدم برداریم.
احمدی اضافه کرد: جهاد تبیین در مسئله حجاب و عفاف یک ضرورت مهم فرهنگی است و فرهنگ‌سازی حجاب در جامعه با محوریت تشریح و تبیین آثار و مضرات بدحجابی از نگاه ادیان توحیدی با هدف مقابله با تهاجم فرهنگی دشمن باید در اولویت برنامه‌های فرهنگی نظام قرار گیرد، چراکه حجاب و عفاف به بانوان تشخیص می‌دهد و این از جمله نعمت‌های الهی است که اسلام به زنان مسلمان ارزانی داشته است.
وی با یادآوری اینکه حجاب نوعی پوشش بیرونی و عفاف به‌معنای پوشش درونی است که حفظ هر دو عامل می‌تواند سلامت جامعه و افراد آن را تضمین کند، ادامه داد: امروزه در جنگ نرم و تهاجم فرهنگی دشمنان علیه ما یکی از محورهای اصلی که در دستور کار مخالفان نظام اسلامی ایران قرار دارد، مقابله جدی با موضوع حجاب و عفاف است تا جایی که نظام سلطه غرب، عناصر خودفروخته ایرانی که مسئله حجاب و عفاف را زیر سؤال برده‌اند را مورد تقدیر قرار می‌دهد.
احمدی با تأکید بر اینکه باید تبیین شود که عفاف و حجاب وقار، متانت زن مسلمان و حافظ شأن بالای اوست، گفت: حجاب نه تنها محدودیت نبوده و محصوریتی ایجاد نمی‌کند بلکه زمینه‌ای را برای زن مسلمان ایجاد می‌کند که در آرامش و اطمینان خاطر بیشتر به فعالیت‌های خود در عرصه فرهنگی و اجتماعی بپردازد. در موضوع عفاف و حجاب اولین مبحث، موضوع عفاف است و حجاب یکی از زیرشاخه‌های عفاف محسوب می‌شود، عفاف شامل همه حوزه‌ها از جمله عفاف در رفتار، گفتار، کردار، پوشش، منش و عفت مالی می‌شود و عفاف در پوشش نیز گوشه‌ای از عفت و عفاف است که این موضوع نیز هم برای بانوان و هم آقایان مدنظر است.
انتهای پیام
