عوامل چالش‌ساز در مسیر وحدت مسلمانان

محسن رجبی، معاون آموزشی دانشکده علوم قرآنی مشهد، درخصوص وحدت مسلمانان در جهان اسلام در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان رضوی، اظهار کرد: موضوع وحدت که توسط امام خمینی(ره) و پیش از آن توسط اندیشمندانی همچون سیدجمال‌الدین اسدآبادی مطرح شد، به دلیل واگرایی اجتماعات مسلمانان در سراسر جهان بود که به خاطر مذاهب و دیدگاه‌های مختلف به گروه‌هایی ضد هم تبدیل شده بودند و دشمنان اسلام از این موقعیت سوء استفاده کرده و هر روز بر طبل اختلاف و درگیری می‌کوبیدند.

وی با بیان اینکه هدف دشمنان از اختلاف مسلمانان به یغما بردن داشته‌های جهان اسلام و نشان دادن چهره زشت‌ از اسلام و مسلمانان است، افزود: وحدت به این معنی است که هر مذهب و هر فرقه‌ای دیدگاه‌هایش برای خودش محترم است، اما بر سر اصول و حل مسائل و مشکلات جهان اسلام با يکديگر وحدت داشته و در برابر دشمنان ید واحده باشیم.

رجبی ادامه داد: قرآن به موضوع وحدت توجه ویژه دارد و سیره پیامبر(ص)، ائمه طاهرین(ع) و همچنین سرتاسر قرآن این مفهوم را می‌رساند که همه چیز براساس‌ اجتماع و جماعت شکل می‌گیرد. قرآن همیشه مردم را به همراهی، مشارکت، تعاون و همفکری دعوت می‌کند و حتی موضوع را فراتر از این می‌برد و پیامش این است که تمام اهل کتاب باید بر سر مشترکات همراهی داشته باشند.

وی اظهار کرد: بعد از آیات مباهله، خداوند در قرآن می‌فرماید: «قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَى كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا بَعْضًا أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ»؛ یعنی حتی قرآن همه ابناء بشر و پیروان ادیان الهی را به‌سمت مشترکات دعوت می‌کند و از واگرایی پرهيز می‌دهد، پس می‌توان گفت وحدت یک امر کاملاً قرآنی است.

از مسلک دشمنان اهل‌بیت(ع) فاصله بگیریم

معاون آموزشی دانشکده علوم قرآنی مشهد بیان کرد: «تولی» و «تبری» باید در عمل مسلمانان دیده شود، آنان باید رفتاری که دشمنان پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) داشتند را ترک کنند و راه و روش پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) را در پیش گیرند، تبری به حرف نیست و در عمل باید از مسلک دشمنان اهل‌بیت(ع) فاصله و شیوه پیامبر(ص) را در پیش بگیریم.

رجبی گفت: هدف از این تفاوت پیشی‏ گرفتن در خیرات، رشد و شناخت هرچه بهتر رحمت و نعمت‌های الهی و استفاده بهینه از آن است؛ در آیه 67 سوره حج خداوند فرموده است: «لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنا مَنْسَكاً هُمْ ناسِكُوهُ فَلا يُنازِعُنَّكَ فِي الْأَمْرِ وَ ادْعُ إِلى‌ رَبِّكَ إِنَّكَ لَعَلى‌ هُدىً مُسْتَقِيمٍ»، اینکه همه مثل هم فکر نمی‌کنند یک امر کاملاً طبیعی است، چنانکه میان علمای ما و همچنین علمای اهل سنت در مباحث فقهی اختلاف نظر وجود دارد و میان متکلمان ما و اهل‌سنت هم اختلاف است و خداوند در قرآن می‌فرماید حقیقت باید با شرایط خود بیان شود، اما این حقیقت نباید پتکی بر سر دیگران باشد و بر سر آن منازعه کرد.

این مدرس دانشگاه تصریح کرد: شعار قرآن این است که تفرّق نداشته باشید، قرآن اختلاف عقاید را تا زمانی‌که به‌صورت طبیعی وجود دارد، می‌پذیرد، اما اگر مسلمانان این اختلافات را وسیله‌ای برای تفرقه قرار دهند و به یکدیگر بگويند چون شما اینگونه فکر می‌کنید ما باید با شما دشمن باشیم، این مورد تأیید قرآن نیست، هيچ گریزی از اختلافات نیست، اما قرآن ایجاد جدایی در صفوف مسلمانان را نمی‌پذیرد.

هیجان جاهلانه؛ عاملی برای تفرقه مسلمانان

رجبی با تشریح عوامل استمرار چالش‌ها در مسیر وحدت امت اسلام افزود: چندعامل در مسیر وحدت چالش ایجاد می‌کند، عامل اول جهل و نفهمیدن مفهوم قرآن و سیره پیامبر اسلام(ص) و ائمه(ع) است، آنها که بر طبل تفرقه می‌کوبند سیره پیامبر(ص) و اهل‌بیت(ع) را نفهمیدند، هرچند خود را طرفدار داغ اهل‌بیت(ع) می‌دانند.

معاون آموزشی دانشکده علوم قرآنی مشهد با اشاره به حدیثی از امام حسن عسکری(ع) تصریح کرد: توصیه امام عسکری(ع) این است که با ادب و اخلاق با طرفداران مذاهب مختلف اهل‌سنت رفتار کنیم، به عیادت بيماران آن‌ها برویم، همچنین به مساجد آنها برویم و این یعنی همدلی و همراهی که مورد نظر اهل‌بیت(ع) است.

رجبی در پایان با تأکید بر اهمیت مدیریت اختلافات در جوامع اسلامی گفت: ناقص بودن اطلاعات و برداشت‌های ناصحیح از اصطلاحات قرآنی و حدیثی دیگر عاملی است که اختلاف مذاهب را به‌سمت تفرقه می‌کشاند و بسیاری با این برداشت‌های ناصحیح گمان می‌کنند به دین عمل کرده‌اند، اما در حقیقت این ضد فلسفه و روح دین است. عامل دیگر حمایت دشمنان از انسان‌های جاهل و متعصب است که هم در میان شیعیان و هم در بین اهل‌سنت وجود دارد و حیاتشان وابسته به همین تفرقه ایجاد کردن‌ها و انگشت گذاشتن بر مسائلی است که باعث جدایی صفوف مسلمانان می‌شود.