هم‌آوایی تاریخ و فرهنگ در سایه‌سار «کَرَفتو»

به گزارش ایکنا از کردستان، جشن مهرگان در دیواندره، مسیری پاییزی را از سنندج آغاز کرد و در محوطه غار «کرفتو» (Karaftu) به اوج خود رسید؛ جایی که تمدن چند هزار ساله با شور زندگی امروز درهم آمیخت. این جشن، تجلی‌گاه پیوند عمیق مردم ایران، به ویژه کُردها، با میراث فرهنگی و باورهای کهن بود.

کرفتو؛ نگین تاریخ در آغوش پاییزی

غار کرفتو، با سابقه‌ای که سکونت انسان را در چهار دوره پیش از تاریخ، اشکانی، ساسانی و اسلامی تأیید می‌کند، خود بستر اصلی این رویداد بود. بازدیدکنندگان پس از طی کردن ۱۸۰ پله، به دالان‌های طبیعی ۶۰۰ متری رسیدند؛ غاری با ارتفاع بیش از ۱۰۰ متر که نه تنها معماری دست‌ساز بشر را در دل خود پنهان کرده، بلکه با اقلیم متعادلش (گرم در زمستان و خنک در تابستان) و چشمه‌های دائمی، فضایی معنوی و رازآلود خلق کرده است. نقوش باستانی حیوانات و سوارکاران بر دیواره‌های این غار، داستان‌هایی ناگفته از حضور کهن انسان را زمزمه می‌کرد و یادآور شهرت آن به عنوان «خانه هراکلس» بود.

پیش از آغاز برنامه‌های اصلی، نمایشگاه صنایع دستی روستاهای بخش کرفتو، پنجره‌ای رو به توانمندی‌های مردمان منطقه گشود. از فرش‌ها و گلیم‌های دستباف گرفته تا محصولات کشاورزی و خشکبار، هر غرفه گواهی بود بر اصالت هنری که نسل به نسل منتقل شده است.

استقبال مردم از این رویداد، حضوری بی‌سابقه و چشمگیر داشت، به‌گونه‌ای که تعداد شرکت‌کنندگان بین هفت تا هشت هزار نفر تخمین زده شد. این حضور پرشور، مهر تأییدی بر فرهنگ‌دوستی و تعهد جامعه محلی به حفظ میراث خود بود.

غار کرفتو؛ میراثی ۴۷۰۰ ساله در مسیر جهانی شدن

ناصح محمدخانی، فرماندار دیواندره، در سخنان خود ضمن خیرمقدم به مهمانان، بر نقش مدیریت شهرستان در پیگیری اقدامات فرهنگی مرتبط با ثبت جهانی غار کرفتو تأکید کرد و افتخار میزبانی نخستین سالگرد ثبت جهانی این اثر ارزشمند و آیین مهرگان را ابراز داشت.

وی غار تاریخی کرفتو را با قدمتی بیش از ۴۷۰۰ سال، نه تنها گنجینه‌ای برای کردستان، بلکه میراثی ملی و جهانی خواند که ظرفیت‌های فرهنگی و هویتی عظیمی برای کردستان به همراه دارد.

فرماندار شهرستان دیواندره با اشاره به همدلی و حمایت ویژه مسئولان از ثبت جهانی غار کرفت اشاره کرد و افزود: ۲۵ میلیارد تومان برای ثبت جهانی کرفتو کمک شد که از این مبلغ، ۵ میلیارد تومان توسط فرمانداری، ۵ میلیارد تومان از طرف رئیس فراکسیون گردشگری مجلس، ۵ میلیارد توسط مرادی نماینده مردم دیواندره در مجلس شورای اسلامی و ۱۰ میلیارد تومان توسط استانداری کردستان تأمین شده است.

محمدخانی با اشاره به اینکه که این میزان بودجه، بالاترین اعتباری است که پس از حدود یک دهه به غار کرفتو اختصاص یافته است، یادآور شد: پیش از این، تنها ۵۰ میلیون تومان به این مجموعه اختصاص یافته بود.

وی ضمن قدردانی از تلاش‌های آغازین فرماندار پیشین در سال ۱۳۹۵ برای ثبت جهانی غار کرفتو، تأکید کرد که مسیر ثبت جهانی با جدیت دنبال می‌شود و فرآیند رسمی ثبت جهانی غار کرفتو از سال ۱۴۰۴ آغاز خواهد شد.

فرماندار شهرستان دیواندره با اشاره به تحقق مفهوم حکمرانی خوب شهری، افزود: در دیواندره، مردم و دولت به‌طور هم‌زمان برای توسعه و پیشرفت شهرستان تلاش می‌کنند و نمونه روشن این انسجام را در احداث ۱۴ مدرسه توسط خیرین در مدت پنج ماه دانست.

محسن فتحی، رئیس فراکسیون گردشگری مجلس، بر اهمیت ثبت جهانی غار کرفتو به‌عنوان نماد اصالت و هویت کُردها تأکید کرد و وعده حمایت کامل فراکسیون خود را برای توسعه گردشگری پایدار منطقه و ایجاد اشتغال، ضامن تحقق این مطالبه ملی دانست.

مهرگان از منظر اسطوره و هنر

دکتر قطب‌الدین صادقی، از نویسندگان و پژوهشگران فرهنگ و هنر با نگاهی پژوهشی، مهرگان را فراتر از یک جشن فصلی، ستونی از باورهای کهن ایرانی دانست که ریشه در اسطوره تولد ایزد مهر و سپیده‌دم نخستین نور خورشید دارد. 

وی به تأثیرات گسترده آیین مهر، از معماری زورخانه‌ها تا گسترش آن در امپراتوری روم و تأثیرش بر فرهنگ‌های غربی اشاره کرد و بر لزوم احیای نوین این جشن به‌عنوان جشن زندگی و دوستی تأکید ورزید.

در بخش هنری، اوج مراسم با تلاقی تاریخ و موسیقی رقم خورد. گرد هم آمدن بیش از ۱۰۰ تنبورنواز از کردستان، کرمانشاه و آذربایجان در دامنه کوه، زیر آسمان پاییزی و در روشنایی ماه، فضایی رؤیایی ایجاد کرد. اجرای موسیقی اصیل و روح‌نواز تنبور، مراسم رسمی را به یک جشن خودمانی تبدیل کرد و مردم در حلقه‌هایی آرام، غرق در شور و آواز شدند؛ پلی هنری میان گذشته و حال.

در مجموع، جشن مهرگان امسال دیواندره، با اجرای موفق برنامه‌ها، ترکیب هنرمندانه‌ تاریخ با موسیقی اصیل، و حمایت قاطع مدیریتی، نه تنها به پاسداشت یک آیین کهن پرداخت، بلکه نشان داد که چگونه می‌توان با هم‌افزایی مردم و مسئولان، پتانسیل‌های فرهنگی یک منطقه را به سکوی معرفی جهانی ارتقا داد.