به گزارش خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) از آذربایجان غربی، فرمان جهاد در مدینه نازل شد، زیرا در مکه مسلمانها عده لازم را نداشتند ولی نخستین فرمان جهاد و دفاع از خود، در آیات سوره حج آمده است، بعضی از مفسران معتقدند آیه 39 سوره حج «أُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ ظُلِمُوا وَإِنَّ اللَّهَ عَلَى نَصْرِهِمْ لَقَدِیرٌ؛ به کسانى که جنگ بر آنان تحمیل شده رخصت [جهاد] داده شده است چرا که مورد ظلم قرارگرفتهاند و البته خدا بر پیروزى آنان سخت تواناست»؛ نخستین دستور جهاد است ولی برخی دیگر آیه سوره بقره را فرمان جهاد میدانند.
دفاع مظلوم در برابر ظالم، حق طبیعی و فطری و عقلی است و این یکی از فلسفههای جهاد است که مظلوم زیر بار ظلم نرود، شمشیر بکشد و از خود دفاع کند. آیه 39 سوره حج در مورد فلسفه جهاد است در این آیه مورد ستم واقعشدن مؤمنان، فلسفه جهاد و دفاع در برابر دشمن متجاوز بیان شده است و در ادامه آیه نیز به این اشاره شده که اگر دفاع در برابر دشمن متجاوز نباشد اماکن مذهبی توسط منکران توحید از بین میرود.
همچنین در آیات 39 سوره مبارکه انفال «وَ قاتِلُوهُمْ حَتَّى لا تَکُونَ فِتْنَةٌ؛ و با آنها پیکار کنید ، تا فتنه [ شرک و سلب آزادی ] برچیده شود» و191 و 192 سوره بقره به بر چیده شدن فتنه بهعنوان هدف و فلسفه جهاد اشاره شده است و در آیه 75 سوره نساء «وَ ما لَکُمْ لا تُقاتِلُونَ فی سَبیلِ اللَّهِ وَ الْمُسْتَضْعَفینَ مِنَ الرِّجالِ وَ النِّساءِ وَ الْوِلْدانِ؛ چرا در راه خدا و (در راه) مردان و زنان و کودکانی که (به دست ستمگران) تضعیف شدهاند، پیکار نمیکنید؟!» نیز تحت ستم واقعشدن انسانهای مظلوم بهعنوان عامل تحریککننده بر جهاد آمده است.
در قرآن کریم براى جهاد، بیشتر از واژه «قتال» استفاده شده است. این مبارزه داراى ابعاد مختلف عقیدتى، نظامى، اقتصادى و سیاسى است. قرآن کریم تنها جهاد فىسبیل الله و یا قتال فى سبیل الله را جنگ مشروع مىداند.
فلسفه و هدف جهاد در اسلام
جهاد در اسلام جنبه تدافعى دارد و خشونت مطلقى که به اسلام نسبت مىدهند واقعیت ندارد. خداوند دستور مىدهد که با حکمت و موعظه حسنه مردم را به حق فراخوانید همان طور که در آیه 125 سوره نحل میفرماید «ادْعُ إِلِى سَبِیلِ رَبِّکَ بِالْحِکْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ وَجَادِلْهُم بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّکَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِیلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ؛ با حکمت و اندرز نیکو به راه پروردگارت دعوت کن و با آنان به [شیوهاى] که نیکوتر است مجادله نماى در حقیقت پروردگار تو به [حال] کسى که از راه او منحرف شده داناتر و او به [حال] راهیافتگان [نیز] داناتر است».
از آنجا که اسلام دین و آئین اجتماعى و عقیدتى است؛ باید پیامهاى آسمانى خود را به گوش همه جهانیان رسانده شود خداوند از پیامبر اکرم(ص) خواسته است که «وَمَا أَرْسَلْنَاکَ إِلَّا کَافَّةً لِّلنَّاسِ بَشِیرًا وَنَذِیرًا وَلَکِنَّ أَکْثَرَ النَّاسِ لَا یَعْلَمُونَ؛ تو را بهعنوان پیامبر مژدهبخش و هشداردهنده تمام بشریت، رسالت دادیم». از جمله پیامهای دین اسلام عبارتست از تبلیغ جهانبینى توحید براساس آخرین وحى الهى و آسمانى، اعتقاد به پیامبر گرامى اسلام(ص) و امامان که جانشین به حق پس از ایشان هستند، اعتقاد به کرامت انسانی، انهدام و تخریب مبانى تفکر نژادپرستى و نژادگرایى و از بین بردن تبعیضات قومى و نژادى، نابودى هرگونه ظلم و ستم و برقرارى نظام عدل و قسط و برادرى و اخوت و تأسیس حکومت واحد جهانى بر مبناى شریعت و قوانین اجتماعى اسلام؛ بنابراین از آنجا که دین اسلام، دین اجتماعى و سیاسى است و قصد دفاع از حقوق انسانها را دارد، نمىتواند در مقابل ظلم و تعدى ساکت بنشینید.