تقليد قاريان از سبك مرحوم رفعت مستمر نيست
گروه بين‌الملل: در حال حاضر، تعداد اندكی از قاريان مصری همچون «محمد شرقاوی» و «محمد علاء الدين» از سبك قرائت شيخ «محمد رفعت» تقليد میكنند كه اين تقليد نيز مستمر نيست و آنان تنها در تلاوت برخی آيات قرآن از تلاوت آن مرحوم تقليد میكنند.
«حسين حمدان» قاری لبنانی و داور بين‌المللی قرآن كريم در گفت‌وگوی تلفنی با خبرگزاری قرآنی ايران(ايكنا) با اعلام اين مطلب و در پاسخ به پرسشی مبنی بر اين‌كه چرا امر تقليد از قرائت شيخ رفعت دشوار است، گفت: سبك قرائت شيخ رفعت از جمله سبك‌های قرآنی كم‌نظير است كه تقليد از آن بسيار دشوار است، زيرا مرحوم رفعت دارای حنجره‌ای منحصر به فرد بود كه هيچ‌كس چنين حنجره‌ای نداشت و احساس روحانی و معنوی كه شيخ محمد رفعت در هنگام قرائت قرآن به وی دست می‌داد، نيز بسيار كم‌نظير است و اندك كسانی هستند كه اين چنين قرائت میكنند و آيات قرآن را آن‌گونه كه محمد رفعت احساس می‌كرد، احساس میكنند.
وی افزود: تغيير در تلاوت قاری به‌هنگام تقليد از صوت قرآنی استاد رفعت به‌‌خوبی ملاحظه می‌شود و در لبنان نيز «حاج علی منعم» از قاريان لبنانی كه حدود 20 سال است، قرآن تلاوت می‌كند از نوع تلاوت شيخ محمد رفعت تقليد می‌كند كه وی فقط برخی آيات قرآن را به تقليد از محمد رفعت در محافل عزاء تلاوت می‌كند.
حسين حمدان در ادامه اين گفت‌وگو، در پاسخ به پرسشی درباره علت ملقب‌شدن شيخ «محمد رفعت» به امير القراء و قاری معجزه، گيتار آسمانی، ربانی و روحانی، تاج راديو و دارنده صوت ملائكی گفت: سخن گفتن از قاری معجزه، شيخ محمد رفعت، صحبت‌كردن از مكتب قرآنی بزرگی است و تاكنون اين سؤال برای شمار زيادی از صاحبان صوت‌های زيبا و قاريان بين‌المللی پيش‌آمده كه چرا محمد رفعت به اين القاب مشهور شده است كه «محمد جويدی» از شاعران معاصر عرب درباره اين قاری پرآوازه مصری می‌گويد: «محمد رفعت قاری است كه تكرار نمی‌شود، وی صاحب صدای زيبا و ممتازی است و تنها قاری بود كه گوش‌ها درباره صوت او اشتباه نمی‌كردند و صدای وی را به خوبی تشخيص می‌دادند».
وی خاطر نشان كرد: محمد جويدی همچنين، محمد رفعت را دارای صوتی با صدق تلاوت و صداقت احساس می‌داند كه مفهوم و مضمون آيات قرآن را از طريق مقامات جذاب كه از روح و قلب وی نشأت می‌گرفت، به تصوير می‌كشيد و به قرائت هر آيه‌ای از قرآن كريم كه می‌پرداخت، آن را احساس و با آن زندگی می‌كرد.
حسين حمدان، صدای محمد رفعت را صدايی آسمانی توصيف كرد و گفت: برخی نويسندگانی كه به بررسی زندگانی اين قاری نامدار مصری پرداخته‌اند، صدای وی را با خشوع عميق و تأثيرگذار در قلب و جان معرفی كرده‌اند و هنگامی كه مسلمانان و غيرمسلمان صدای قرائت قرآن محمد رفعت را می‌شنيدند، تصور می‌كردند كه صدای ملائكه و صوتی آسمانی است.
اين قاری لبنانی تصريح كرد: مرحوم استاد رفعت، از ستارگان پرفروغ علم قرائت و از نوابغ كم‌نظير تلاوت قرآن كريم بود كه در اصوات زيبای قرآنی بسيار مبتكر بود و به واسطه نبوغ ذاتی‌اش در خلق و آفرينش اصوات و تسلط به تجويد و قدرت ادای حروف و مهارت در وقوف آيات الهی همواره در بين مشاهير قراء قرآن ممتاز و بی‌نظير بوده است، به‌گونه‌ای كه در صوت قرآنی وی اندوه خاصی احساس می‌شود و در هنگام تلاوت آيات قرآن كريم، گويی صدای وی در قلب شنونده نفوذ پيدا می‌كرد، زيرا صوت اين قاری پرآوازه مصری از قلب وی خارج می‌شد و صوت قرآنی وی شنونده را به سوی آسمان هدايت می‌كرد.
اين داور بين‌المللی قرآن كريم در پاسخ به پرسشی مبنی بر اين‌كه آيا شيخ محمد رفعت دارای مكتب و سبك خاصی در قرائت قرآن بود يا گونه‌ای از مكاتب پيشين و متأثر از قاريان قبلی بود، گفت: محمد رفعت از نوابغ قرائت بود، و قبل از وی مرحوم استاد «احمد النداء» از قاريان مشهور مصری بوده كه مرحوم رفعت تاحدی متأثر از اين قاری بوده است، با وجود اين‌كه احمد النداء نوارهای صوتی نداشت، اما خوشبختانه در زمان محمد رفعت نوارهای صوتی اندكی بوده كه گزيده‌هايی از صدای وی ضبط شده و به دست ما رسيده است.
حسين حمدان با اشاره به اين‌كه مرحوم رفعت از سبك قرائت قرآن احمد النداء تأثير پذيرفته، گفت: شيخ محمد رفعت نيز همچون تمامی قاريان كه در ابتدای قرائت از يك سبك خاص قرآنی تقليد میكنند، تحت تأثير قرائت محمود النداء قرار گرفت و همچنين، مورخان احمد النداء، اين قاری شهير مصر را از قاريان مبدعی می‌دانند كه دارای صوتی آسمانی بود.
اين قاری لبنانی اضافه كرد: زمانی كه امت اسلام فهميدند كه صوت شيخ محمد رفعت به علت سرطان حنجره گرفته است، كمك‌های زيادی اعطا كرده و تلاش‌های زيادی برای بهبود بيماری وی انجام دادند، زيرا وی قاری برتر آن زمان بود، و حنجره و صدای منحصر به فرد وی باعث شد كه كسی نتواند از صدايش تقليد كند، هر آيه‌ای را كه قرائت می‌كرد، در آن تدبر می‌كرد، و با روح و حنجره و صوت و قلب خود با آيات زندگی می‌كرد.
اين داور بين‌المللی لبنانی درباره علت اهتمام ويژه محمد رفعت به مخارج حروف و مبادرت وی در تأسيس مدرسه تجويد «الفرقانی» در مصر، گفت: تجويد حروف باعث زيبايی و زينت صدای قاری می‌شود، و قاريان مصری پيوسته احكام تجويد را بسيار تأثيرگذار در امر تلاوت می‌دانند و آن را تبيين‌كننده مفاهيم آيات می‌دانند و شيخ رفعت قبل از اين‌كه با موسيقی قرآنی آشنا شود و اقدام به حفظ قرآن كند، احكام تجويد را آموخت تا صدای وی با اين فن كامل شود و در تلاوت وی عيب و اشكال وجود نداشته باشد.
حسين حمدان در بخش ديگری از اين گفت‌وگو خاطر نشان كرد: من تلاش می‌كنم كه آياتی از قرآن كريم را به سبك و شيوه مرحوم رفعت تلاوت كنم، اما تقليد من مطلوب نيست، زيرا محمد رفعت آيات قرآن كريم را به سبكی خاص و با حزن و اندوه تلاوت می‌كند و آيات را برای شنونده به تصوير می‌كشد و معنويت موجود در قلب و صدای شيخ محمد رفعت كم‌نظير است، بنابراين تنها تعداد كمی به سبك وی می‌توانند آياتی از قرآن كريم را تلاوت كنند.
حسين حمدان در پايان اين گفت‌وگو از قاريان جهان اسلام خواست كه به خط و مكتب قرآنی شيخ محمد رفعت پايبند باشند، زيرا سبك قرآنی مرحوم رفعت كم‌نظير و قرائت وی خاضعانه و با خشوع است و اين قاری در گفتار و رفتار با قرآن زندگی و در مفاهيم و آموزه‌های اين كتاب مقدس تدبر می‌كرد.
وی افزود: تغيير در تلاوت قاری به‌هنگام تقليد از صوت قرآنی استاد رفعت به‌‌خوبی ملاحظه می‌شود و در لبنان نيز «حاج علی منعم» از قاريان لبنانی كه حدود 20 سال است، قرآن تلاوت می‌كند از نوع تلاوت شيخ محمد رفعت تقليد می‌كند كه وی فقط برخی آيات قرآن را به تقليد از محمد رفعت در محافل عزاء تلاوت می‌كند.
حسين حمدان در ادامه اين گفت‌وگو، در پاسخ به پرسشی درباره علت ملقب‌شدن شيخ «محمد رفعت» به امير القراء و قاری معجزه، گيتار آسمانی، ربانی و روحانی، تاج راديو و دارنده صوت ملائكی گفت: سخن گفتن از قاری معجزه، شيخ محمد رفعت، صحبت‌كردن از مكتب قرآنی بزرگی است و تاكنون اين سؤال برای شمار زيادی از صاحبان صوت‌های زيبا و قاريان بين‌المللی پيش‌آمده كه چرا محمد رفعت به اين القاب مشهور شده است كه «محمد جويدی» از شاعران معاصر عرب درباره اين قاری پرآوازه مصری می‌گويد: «محمد رفعت قاری است كه تكرار نمی‌شود، وی صاحب صدای زيبا و ممتازی است و تنها قاری بود كه گوش‌ها درباره صوت او اشتباه نمی‌كردند و صدای وی را به خوبی تشخيص می‌دادند».
وی خاطر نشان كرد: محمد جويدی همچنين، محمد رفعت را دارای صوتی با صدق تلاوت و صداقت احساس می‌داند كه مفهوم و مضمون آيات قرآن را از طريق مقامات جذاب كه از روح و قلب وی نشأت می‌گرفت، به تصوير می‌كشيد و به قرائت هر آيه‌ای از قرآن كريم كه می‌پرداخت، آن را احساس و با آن زندگی می‌كرد.
حسين حمدان، صدای محمد رفعت را صدايی آسمانی توصيف كرد و گفت: برخی نويسندگانی كه به بررسی زندگانی اين قاری نامدار مصری پرداخته‌اند، صدای وی را با خشوع عميق و تأثيرگذار در قلب و جان معرفی كرده‌اند و هنگامی كه مسلمانان و غيرمسلمان صدای قرائت قرآن محمد رفعت را می‌شنيدند، تصور می‌كردند كه صدای ملائكه و صوتی آسمانی است.
اين قاری لبنانی تصريح كرد: مرحوم استاد رفعت، از ستارگان پرفروغ علم قرائت و از نوابغ كم‌نظير تلاوت قرآن كريم بود كه در اصوات زيبای قرآنی بسيار مبتكر بود و به واسطه نبوغ ذاتی‌اش در خلق و آفرينش اصوات و تسلط به تجويد و قدرت ادای حروف و مهارت در وقوف آيات الهی همواره در بين مشاهير قراء قرآن ممتاز و بی‌نظير بوده است، به‌گونه‌ای كه در صوت قرآنی وی اندوه خاصی احساس می‌شود و در هنگام تلاوت آيات قرآن كريم، گويی صدای وی در قلب شنونده نفوذ پيدا می‌كرد، زيرا صوت اين قاری پرآوازه مصری از قلب وی خارج می‌شد و صوت قرآنی وی شنونده را به سوی آسمان هدايت می‌كرد.
اين داور بين‌المللی قرآن كريم در پاسخ به پرسشی مبنی بر اين‌كه آيا شيخ محمد رفعت دارای مكتب و سبك خاصی در قرائت قرآن بود يا گونه‌ای از مكاتب پيشين و متأثر از قاريان قبلی بود، گفت: محمد رفعت از نوابغ قرائت بود، و قبل از وی مرحوم استاد «احمد النداء» از قاريان مشهور مصری بوده كه مرحوم رفعت تاحدی متأثر از اين قاری بوده است، با وجود اين‌كه احمد النداء نوارهای صوتی نداشت، اما خوشبختانه در زمان محمد رفعت نوارهای صوتی اندكی بوده كه گزيده‌هايی از صدای وی ضبط شده و به دست ما رسيده است.
حسين حمدان با اشاره به اين‌كه مرحوم رفعت از سبك قرائت قرآن احمد النداء تأثير پذيرفته، گفت: شيخ محمد رفعت نيز همچون تمامی قاريان كه در ابتدای قرائت از يك سبك خاص قرآنی تقليد میكنند، تحت تأثير قرائت محمود النداء قرار گرفت و همچنين، مورخان احمد النداء، اين قاری شهير مصر را از قاريان مبدعی می‌دانند كه دارای صوتی آسمانی بود.
اين قاری لبنانی اضافه كرد: زمانی كه امت اسلام فهميدند كه صوت شيخ محمد رفعت به علت سرطان حنجره گرفته است، كمك‌های زيادی اعطا كرده و تلاش‌های زيادی برای بهبود بيماری وی انجام دادند، زيرا وی قاری برتر آن زمان بود، و حنجره و صدای منحصر به فرد وی باعث شد كه كسی نتواند از صدايش تقليد كند، هر آيه‌ای را كه قرائت می‌كرد، در آن تدبر می‌كرد، و با روح و حنجره و صوت و قلب خود با آيات زندگی می‌كرد.
اين داور بين‌المللی لبنانی درباره علت اهتمام ويژه محمد رفعت به مخارج حروف و مبادرت وی در تأسيس مدرسه تجويد «الفرقانی» در مصر، گفت: تجويد حروف باعث زيبايی و زينت صدای قاری می‌شود، و قاريان مصری پيوسته احكام تجويد را بسيار تأثيرگذار در امر تلاوت می‌دانند و آن را تبيين‌كننده مفاهيم آيات می‌دانند و شيخ رفعت قبل از اين‌كه با موسيقی قرآنی آشنا شود و اقدام به حفظ قرآن كند، احكام تجويد را آموخت تا صدای وی با اين فن كامل شود و در تلاوت وی عيب و اشكال وجود نداشته باشد.
حسين حمدان در بخش ديگری از اين گفت‌وگو خاطر نشان كرد: من تلاش می‌كنم كه آياتی از قرآن كريم را به سبك و شيوه مرحوم رفعت تلاوت كنم، اما تقليد من مطلوب نيست، زيرا محمد رفعت آيات قرآن كريم را به سبكی خاص و با حزن و اندوه تلاوت می‌كند و آيات را برای شنونده به تصوير می‌كشد و معنويت موجود در قلب و صدای شيخ محمد رفعت كم‌نظير است، بنابراين تنها تعداد كمی به سبك وی می‌توانند آياتی از قرآن كريم را تلاوت كنند.
حسين حمدان در پايان اين گفت‌وگو از قاريان جهان اسلام خواست كه به خط و مكتب قرآنی شيخ محمد رفعت پايبند باشند، زيرا سبك قرآنی مرحوم رفعت كم‌نظير و قرائت وی خاضعانه و با خشوع است و اين قاری در گفتار و رفتار با قرآن زندگی و در مفاهيم و آموزه‌های اين كتاب مقدس تدبر می‌كرد.
مطالب مرتبط
