رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی:
اخلاق سکولار غرب نمی‌تواند در جامعه علمی ما الگو باشد
گروه دانشگاه: محمد مخبردزفولی در نخستین اجلاس ملی کمیته‌های دستگاهی هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره اظهار کرد: اخلاق علمی سکولار در غرب نمی‌تواند در جامعه علمی ما الگو باشد. اخلاق علمی اسلامی برآمده از اخلاق متعالی اسلامی باید مبنای حرکت علمی کشور در نظریه‌پردازی باشد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به نقل از روابط عمومی شورای انقلاب فرهنگی، نخستین اجلاس ملی کمیته‌های دستگاهی هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و
مناظره شورای عالی انقلاب فرهنگی امروز دوشنبه ۱۳ دی‌ماه ۱۳۹۵ در دانشگاه علامه طباطبایی (ره) تهران برگزار شد.
این اجلاس که با حضور محمد مخبردزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، محمد فرهادی، وزیر علوم تحقیقات و فناوری، آیت الله علی‌اکبر رشاد، رئیس هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، روسای کرسی‌های علمی دبیرخانه هیات حمایت، و همچنین روسا و معاونین دانشگاه‌ها و مراکز علمی پژوهشی سراسر کشور و همچنین پژوهشگران و فرهیختگان حوزه علوم انسانی برگزار شد، فعالیت‌های چند ساله کمیته‌های دستگاهی سراسر کشور و عملکرد هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی در ایجاد نهضت تولید علم و جنبش نرم‌افزاری را مورد بررسی و آسیب‌شناسی قرار داد.
اخلاق علمی سکولار در غرب نمی‌تواند در جامعه علمی ما الگو باشد
محمد مخبردزفولی با تاکید بر نهادینه شدن قواعد نظریه‌پردازی و گفت‌وگوی علمی در دانشگاه‌ها گفت: از همان ابتدای طرح موضوع از جانب رهبر معظم انقلاب در شورای عالی انقلاب فرهنگی بحث در این مورد شکل گرفت. هر چند در ابتدا این حرکت در دانشگاه‌ها با عکس‌العمل مناسبی مواجه نشد، اما بعدا با برنامه‌ریزی هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی این موضوع جایگاه خوبی در دانشگاه‌ها پیدا کرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: سه پایه اصلی حرکت کشور و تمدن‌سازی نوین اسلامی علم به معنای اعم، اقتصاد مقاومتی و فرهنگ هستند. هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی در هر سه حوزه می‌تواند افق‌های جدید بگشاید. بدون داشتن نظریات نوین نمی‌توان این افق‌های جدید را باز کرد. همان‌گونه که تاریخ‌نگاری علم در غرب نشان داده، دانشگاه چند دوره تاریخی را طی کرده و به دانشگاه نظریه‌پرداز رسیده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اهمیت نقش دستگاه‌ها گفت: تحول معرفتی حتما و باید وارد میدان سخت نظریه‌پردازی شوند. قواعد نظریه‌پردازی و گفتگوی علمی باید در دانشگاه‌ها نهادینه شود. علی‌رغم همه این مشکلات که حتما باید با آن برخورد مناسب شود با جرات می‌گویم جامعه علمی کشور یک جامعه علمی پاک و منزه است. اخلاق علمی سکولار در غرب نمی‌تواند در جامعه علمی ما الگو باشد. اخلاق علمی اسلامی برآمده از اخلاق متعالی اسلامی باید مبنای حرکت علمی کشور در نظریه‌پردازی باشد.
مخبردزفولی در ادامه با تاکید بر اتحاد و هماهنگی حوزه و دانشگاه در نظریه‌پردازی گفت: این دو نهاد علمی به مانند دو بال پرواز جامعه علمی کشور می‌توانند با معاضدت و همکاری حرکت خود را پیش ببرند.
وی با اشاره به لزوم راه‌اندازی خانه ملی گفتگو افزود: همه فعالان جامعه علمی کشور باید بر موضوع خانه ملی گفتگو و زمینه‌سازی برای راه‌اندازی این نهاد علمی فعالیت خود را بیشتر کنند.
حل مشکلات فرهنگی در روند برگزاری کرسی های نظریه پردازی
در ادامه آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره گفت: در دوره اخیر فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه این شورا توجه خوب و مناسبی به موضوع نظریه پردازی شده است و جا دارد از این توجه سپاسگزاری شود. در ابتدای فعالیت‌های هیات حمایت از کرسی‌ها، تنها وظیفه نقد و ممیزی نظریات بر عهده این هیات بو، اما بعدا فعالیت‌های هیات گسترش یافت.
رشاد ادامه داد: با گذشت زمان و گسترش فعالیتها، موانعی مشاهده شد که این موانع بیشتر به حوزه ارتباط با دانشگاه‌ها و اطلاع‌رسانی از فعالیتها معطوف بود. بی‌رغبتی برخی از اساتید حوزه و دانشگاه به ارائه نظریات خود، که ریشه در تواضع علمی آنان دارد، یکی از مشکلات نظریه‌پردازی است.
وی افزود: شفاف نبودن روند اجرایی ارائه نظریات هم از مشکلات دیگری بود که سعی شد با اطلاع‌رسانی و تسهیل این روند مشکل حل شود. به همین منظور کمیته‌های دستگاهی در اکثر دانشگاه‌های بزرگ کشور تشکیل شده است.
آیت‌الله رشاد گفت: اختیاری بودن ارائه نظریه در کرسی‌های نظریه‌پردازی موجب شد، تا نظریه‌پردازان با اختیار و رغب کامل وارد این میدان شوند. اختیاری بودن ارائه نظریه در کرسی‌های نظریه‌پردازی موجب شد، تا نظریه‌پردازان با اختیار و رغب کامل وارد این میدان شوند.
وی افزود: از رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی درخواست دارم با توجه به بضاعت علمی مجموعه متبوع خود و به منظور تسهیل در برگزاری کرسی‌ها به تشکیل کمیته‌های دستگاهی اقدام کنند. ساز وکار تدریس مراحل عالی در حوزه علمیه موجد و موجب نظریه‌پردازی و نقد است.
رشاد گفت: اگر از 70 هزار عضو هیئت علمی دانشگاه کشور هر کدام از این اعضا، سالانه یک حرف جدید ارائه دهند، یک انقلاب علمی را مشاهده خواهیم کرد. چند صد مجله علمی پژوهشی که در کشور منتشر می‌شوند، یک ظرفیت مغفول در نوآوری و اجتهاد معرفتی هستند.
رئیس هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره با اشاره به لزوم حل مشکل فرهنگی نظریه‌پردازی گفت: این فرهنگ باید در جامعه علمی جاری شود که اگر یک استاد حوزه و دانشگاه بعد از 3 دهه فعالیت علمی نتواند یک نظریه علمی ارائه دهد، باید در حرکت خود تجدیدنظر کند.
جریان نظریه‌پردازی می‌تواند دانشگاه را به جایگاه اصلی خود نائل سازد
در ادامه حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی (ره) طی سخنانی گفت: توجه به نظریه‌پردازی، نقد و مناظره می‌تواند کارکردهای علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها را متحول کند. این حرکت در درجه اول منجر به بازاندیشی در مورد مفهوم، جایگاه و کارکرد دانشگاه می‌شود. دانشگاه در شکل جدید خود تنها محلی برای تربیت نیروی انسانی نیست، بلکه محلی برای تفکر در مورد انسان است.
سلیمی با اشاره به مفهوم دانشگاه در دوران پس از انقلاب صنعتی مبنی بر انحصار فعالیت دانشگاه در تربیت متخصص و نیروی انسانی برای فعالیت‌های اقتصادی، گفت: برخی معتقدند این مفهوم از دانشگاه جایگاه این نهاد علمی را متزلزل کرده است.
وی افزود: هرچند کارکرد تربیت نیروی انسانی متخصص دیگر امروز از دانشگاه غیرقابل تفکیک است، اما نباید نقش اساسی این نهاد به‌عنوان محل اصلی تفکر مغفول بماند. جریان نظریه‌پردازی، نقد و مناظره می‌تواند و باید دانشگاه را به جایگاه اصلی خود نائل سازد.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی (ره) با اشاره به نقش علوم انسانی در جامعه گفت: در کنار متخصصین علوم تجربی و پایه، این متخصص علوم انسانی است که به حرکت جامعه جهت می‌دهد. در کنار متخصصین علوم تجربی و پایه، این متخصص علوم انسانی است که به حرکت جامعه جهت می‌دهد. کارکرد اصلی علوم انسانی ایجاد زمینه برای طرح پرسش در همه ابعاد حیات اجتماعی و یافتن راه‌حل برای معضلات اجتماعی است.
سلیمی در ادامه با اشاره به فعالیت‌های دانشگاه علامه طباطبایی (ره) در این زمینه گفت: سیاست‌های اصلی این دانشگاه توجه ویژه‌ای به نظریه‌پردازی، نقد و مناظره دارد. دانشگاه علامه طباطبایی (ره) به‌عنوان تنها دانشگاه تخصصی علوم انسانی در چشم‌انداز حرکت‌ها و فعالیت‌های خود، همواره به نظریه‌پردازی جایگاه مناسبی داشته و دارد. حمایت از نظریه‌پردازی و دادن جرات نقد نظریات رایج رسالت اصلی مدیران دانشگاهی است.
این اجلاس که با حضور محمد مخبردزفولی، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، محمد فرهادی، وزیر علوم تحقیقات و فناوری، آیت الله علی‌اکبر رشاد، رئیس هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره، حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی (ره)، روسای کرسی‌های علمی دبیرخانه هیات حمایت، و همچنین روسا و معاونین دانشگاه‌ها و مراکز علمی پژوهشی سراسر کشور و همچنین پژوهشگران و فرهیختگان حوزه علوم انسانی برگزار شد، فعالیت‌های چند ساله کمیته‌های دستگاهی سراسر کشور و عملکرد هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی در ایجاد نهضت تولید علم و جنبش نرم‌افزاری را مورد بررسی و آسیب‌شناسی قرار داد.
اخلاق علمی سکولار در غرب نمی‌تواند در جامعه علمی ما الگو باشد
محمد مخبردزفولی با تاکید بر نهادینه شدن قواعد نظریه‌پردازی و گفت‌وگوی علمی در دانشگاه‌ها گفت: از همان ابتدای طرح موضوع از جانب رهبر معظم انقلاب در شورای عالی انقلاب فرهنگی بحث در این مورد شکل گرفت. هر چند در ابتدا این حرکت در دانشگاه‌ها با عکس‌العمل مناسبی مواجه نشد، اما بعدا با برنامه‌ریزی هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی این موضوع جایگاه خوبی در دانشگاه‌ها پیدا کرد.
دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: سه پایه اصلی حرکت کشور و تمدن‌سازی نوین اسلامی علم به معنای اعم، اقتصاد مقاومتی و فرهنگ هستند. هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی در هر سه حوزه می‌تواند افق‌های جدید بگشاید. بدون داشتن نظریات نوین نمی‌توان این افق‌های جدید را باز کرد. همان‌گونه که تاریخ‌نگاری علم در غرب نشان داده، دانشگاه چند دوره تاریخی را طی کرده و به دانشگاه نظریه‌پرداز رسیده است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران با اشاره به اهمیت نقش دستگاه‌ها گفت: تحول معرفتی حتما و باید وارد میدان سخت نظریه‌پردازی شوند. قواعد نظریه‌پردازی و گفتگوی علمی باید در دانشگاه‌ها نهادینه شود. علی‌رغم همه این مشکلات که حتما باید با آن برخورد مناسب شود با جرات می‌گویم جامعه علمی کشور یک جامعه علمی پاک و منزه است. اخلاق علمی سکولار در غرب نمی‌تواند در جامعه علمی ما الگو باشد. اخلاق علمی اسلامی برآمده از اخلاق متعالی اسلامی باید مبنای حرکت علمی کشور در نظریه‌پردازی باشد.
مخبردزفولی در ادامه با تاکید بر اتحاد و هماهنگی حوزه و دانشگاه در نظریه‌پردازی گفت: این دو نهاد علمی به مانند دو بال پرواز جامعه علمی کشور می‌توانند با معاضدت و همکاری حرکت خود را پیش ببرند.
وی با اشاره به لزوم راه‌اندازی خانه ملی گفتگو افزود: همه فعالان جامعه علمی کشور باید بر موضوع خانه ملی گفتگو و زمینه‌سازی برای راه‌اندازی این نهاد علمی فعالیت خود را بیشتر کنند.
حل مشکلات فرهنگی در روند برگزاری کرسی های نظریه پردازی
در ادامه آیت‌الله علی‌اکبر رشاد، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی و رئیس هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره گفت: در دوره اخیر فعالیت شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه این شورا توجه خوب و مناسبی به موضوع نظریه پردازی شده است و جا دارد از این توجه سپاسگزاری شود. در ابتدای فعالیت‌های هیات حمایت از کرسی‌ها، تنها وظیفه نقد و ممیزی نظریات بر عهده این هیات بو، اما بعدا فعالیت‌های هیات گسترش یافت.
رشاد ادامه داد: با گذشت زمان و گسترش فعالیتها، موانعی مشاهده شد که این موانع بیشتر به حوزه ارتباط با دانشگاه‌ها و اطلاع‌رسانی از فعالیتها معطوف بود. بی‌رغبتی برخی از اساتید حوزه و دانشگاه به ارائه نظریات خود، که ریشه در تواضع علمی آنان دارد، یکی از مشکلات نظریه‌پردازی است.
وی افزود: شفاف نبودن روند اجرایی ارائه نظریات هم از مشکلات دیگری بود که سعی شد با اطلاع‌رسانی و تسهیل این روند مشکل حل شود. به همین منظور کمیته‌های دستگاهی در اکثر دانشگاه‌های بزرگ کشور تشکیل شده است.
آیت‌الله رشاد گفت: اختیاری بودن ارائه نظریه در کرسی‌های نظریه‌پردازی موجب شد، تا نظریه‌پردازان با اختیار و رغب کامل وارد این میدان شوند. اختیاری بودن ارائه نظریه در کرسی‌های نظریه‌پردازی موجب شد، تا نظریه‌پردازان با اختیار و رغب کامل وارد این میدان شوند.
وی افزود: از رؤسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی و پژوهشی درخواست دارم با توجه به بضاعت علمی مجموعه متبوع خود و به منظور تسهیل در برگزاری کرسی‌ها به تشکیل کمیته‌های دستگاهی اقدام کنند. ساز وکار تدریس مراحل عالی در حوزه علمیه موجد و موجب نظریه‌پردازی و نقد است.
رشاد گفت: اگر از 70 هزار عضو هیئت علمی دانشگاه کشور هر کدام از این اعضا، سالانه یک حرف جدید ارائه دهند، یک انقلاب علمی را مشاهده خواهیم کرد. چند صد مجله علمی پژوهشی که در کشور منتشر می‌شوند، یک ظرفیت مغفول در نوآوری و اجتهاد معرفتی هستند.
رئیس هیات حمایت از کرسی‌های نظریه‌پردازی، نقد و مناظره با اشاره به لزوم حل مشکل فرهنگی نظریه‌پردازی گفت: این فرهنگ باید در جامعه علمی جاری شود که اگر یک استاد حوزه و دانشگاه بعد از 3 دهه فعالیت علمی نتواند یک نظریه علمی ارائه دهد، باید در حرکت خود تجدیدنظر کند.
جریان نظریه‌پردازی می‌تواند دانشگاه را به جایگاه اصلی خود نائل سازد
در ادامه حسین سلیمی، رئیس دانشگاه علامه طباطبایی (ره) طی سخنانی گفت: توجه به نظریه‌پردازی، نقد و مناظره می‌تواند کارکردهای علمی و پژوهشی دانشگاه‌ها را متحول کند. این حرکت در درجه اول منجر به بازاندیشی در مورد مفهوم، جایگاه و کارکرد دانشگاه می‌شود. دانشگاه در شکل جدید خود تنها محلی برای تربیت نیروی انسانی نیست، بلکه محلی برای تفکر در مورد انسان است.
سلیمی با اشاره به مفهوم دانشگاه در دوران پس از انقلاب صنعتی مبنی بر انحصار فعالیت دانشگاه در تربیت متخصص و نیروی انسانی برای فعالیت‌های اقتصادی، گفت: برخی معتقدند این مفهوم از دانشگاه جایگاه این نهاد علمی را متزلزل کرده است.
وی افزود: هرچند کارکرد تربیت نیروی انسانی متخصص دیگر امروز از دانشگاه غیرقابل تفکیک است، اما نباید نقش اساسی این نهاد به‌عنوان محل اصلی تفکر مغفول بماند. جریان نظریه‌پردازی، نقد و مناظره می‌تواند و باید دانشگاه را به جایگاه اصلی خود نائل سازد.
رئیس دانشگاه علامه طباطبایی (ره) با اشاره به نقش علوم انسانی در جامعه گفت: در کنار متخصصین علوم تجربی و پایه، این متخصص علوم انسانی است که به حرکت جامعه جهت می‌دهد. در کنار متخصصین علوم تجربی و پایه، این متخصص علوم انسانی است که به حرکت جامعه جهت می‌دهد. کارکرد اصلی علوم انسانی ایجاد زمینه برای طرح پرسش در همه ابعاد حیات اجتماعی و یافتن راه‌حل برای معضلات اجتماعی است.
سلیمی در ادامه با اشاره به فعالیت‌های دانشگاه علامه طباطبایی (ره) در این زمینه گفت: سیاست‌های اصلی این دانشگاه توجه ویژه‌ای به نظریه‌پردازی، نقد و مناظره دارد. دانشگاه علامه طباطبایی (ره) به‌عنوان تنها دانشگاه تخصصی علوم انسانی در چشم‌انداز حرکت‌ها و فعالیت‌های خود، همواره به نظریه‌پردازی جایگاه مناسبی داشته و دارد. حمایت از نظریه‌پردازی و دادن جرات نقد نظریات رایج رسالت اصلی مدیران دانشگاهی است.
یادآور می‌شود، در پایان این اجلاس نیز
با اهدای لوح یادبود از صاحبان نظریات ارائه شده در کرسی‌های نظریه‌پردازی،
تجلیل به عمل آمد.
مطالب مرتبط
