اهتمام جدیتر به مباحث حقوقی بشردوستانه در حوزه
گروه حوزه‌های علمیه ــ استاد تفسیر حوزه علمیه با اشاره به تفاوت حقوق بشردوستانه با حقوق بشر گفت: حقوق بشردوستانه از مباحث جدید و مدرن در غرب است که سابقه آن در اسلام به دوره پیامبر(ص) باز می‌گردد و گرچه در این زمینه مطالعات و تحقیقاتی صورت گرفته، ولی باز هم لازم است مورد توجه جدیتر محققان حوزه قرار گیرد.
به گزارش ایکنا، آیت‌الله مهدی هادوی تهرانی 24 اردیبهشت‌ماه در ادامه مباحث تفسیری خود در مسجد اعظم قم که به سوره حشر اختصاص دارد، با بیان اینکه در آیه دوم این سوره به عهدشکنی یهودیان بنی‌نضیر اشاره کرده است، گفت: در مرحله بالاتر، همه انسان‌ها نوعی پیمان و تعهد در برابر خدا دارند و در عالم ذر این پیمان را داده‌اند، بنابراین هر فردی در هر حدی که حقی از خدا و یا بندگان او را پایمال کند، گرفتار مرتبه‌ای از نافرمانی از خدا و رسول او است و به همین تناسب دچار عقاب هم خواهد شد.
هادوی تهرانی با بیان اینکه هشدار شدید خداوند به یهودیان برای ما هم تذکر است، بیان کرد: عهدشکنی و عقوبت آن صرفا برای یهودیان نیست و بخشی از گرفتاری‌های ما در دنیا محصول اعمال و مخالفت‌های ما با خدا و پیامبر است؛ البته این بلاهای دنیوی هم فرصت است تا انسان با بار کمتر و یا بدون گناه از دنیا برود.
این استاد تفسیر حوزه علمیه با بیان اینکه ماه رمضان فرصت مناسبی برای بخشش گناهان است، اظهار کرد: البته برخی گرفتاری‌های مؤمنان هم برای آن است که خداوند می‌خواهد آن فرد رشد معنوی بیشتری داشته باشد و «البلاء للولاء» برای همین مسئله است.
هادوی تهرانی ادامه داد: براساس روایات تاریخی پیامبر(ص) در ماجرای جنگ با بنی نضیر دستور فرمودند که درختان خرما قطع شود و این مسئله سبب سوء استفاده آنان شد و پیامبر را متهم به فساد در زمین و قطع کردن درختان کردند، ولی آیه نازل شد و فرمود که این مسئله به دستور خداوند است و علت آن خذلان و خواری بنی نضیر است.
رئیس موسسه رواق حکمت با بیان اینکه بحث بریدن درختان در جنگ‌ها متاسفانه در کتب فقهی فقهای معاصر کمتر توجه شده، ولی در میان قدما بیشتر مورد توجه بوده است، بیان کرد: یکی از کتبی که به این مسئله پرداخته است کتاب ابوالصلاح حلبی از معاصرین شیخ طوسی است؛ بسیاری از فقها بعد از ابوالصلاح اشاره به بریدن درختان حرم یعنی مکه داشته‌اند، ولی برخی به بریدن درختان به صورت عام اشاره کرده و آورده سوزاندن درختان از سوی جنگجویان مسلمان جایز نیست و درختان میوه دار و قتل چهارپایان و ... هم جائز نیست.
این استاد تفسیر حوزه علمیه ادامه داد: در روایتی که گویا از ابوحمزه ثمالی از امام صادق نقل شده است ایشان فرمودند که پیامبر عادتشان و مشی ایشان این طور بود که وقتی گروهی را برای جنگ(سریه) می‌فرستاد به آنان تذکر می‌داد که مبادا درختان را قطع کنند و بسوزانند و اسرا را بکشند و ... مگر در جایی که مضطر باشند.
وی با بیان اینکه حضرت روی موضوع محیط زیست، زنان، کودکان و کهنسالان در جنگ‌ها تأکید فراوانی داشتند، اظهار کرد: 20 سال قبل برخی از مسئولان صلیب سرخ جهانی به قم آمدند و به بنده گفتند که ما همایشی در پاکستان گرفتیم و چیزی از اسلام در مورد حقوق بشردوستانه به دست نیامد که ما پیشنهاد دادیم در قم برگزار شود و این کار شد و صدها مقاله و ده‌ها کتاب تدوین شد.
وی با تأکید بر تفاوت حقوق بشردوستانه با حقوق بشر بیان کرد: بعد از پایان جنگ جهانی دوم بیانیه حقوق بشر توسط کشورهای پیروز در این جنگ تهیه شد و سال‌ها است که مفاهیم آن مورد نقد و بحث است، اما حقوق بشر دوستانه مجموعه‌ای از قراردادها و براساس تعهدات بین‌المللی شکل گرفته است؛ یعنی حقوق بشر حقوق طبیعی انسان‌ها فارغ از محیط زندگی و ... است، ولی حقوق بشردوستانه قراردادهای بین‌المللی و قوانین وضع شده است و مصدر آن کنوانسیون ژنو است.
هادوی تهرانی ادامه داد: اساس شکل‌گیری سازمان صلیب سرخ و هلال احمر کنوانسیون ژنو و حقوق بشردوستانه است، لذا این بحث که خود آنان بسیار پیشرفته و مدرن می‌دانند، 1400 سال قبل از سوی پیامبر(ص) و در توصیه‌های ایشان و در زمانی که اسلام قدرت آنچنانی نداشته است، بیان فرموده‌اند و مطالبی پیامبر توصیه فرموده‌اند که واقعاً عجیب است و خیلی بالاتر از چیزی است که در مباحث حقوق بشردوستانه غربی‌ها بیان شده است.
وی افزود: به این مباحث پرداخته شده است، ولی کمتر مورد بحث در قدیم و حتی در دوره معاصر بوده است، لذا خوب است طلاب و محققان در حوزه سراغ این مباحث بروند و تحقیقات بیشتری عرضه کنند.
این استاد حوزه علمیه همچنین با تأکید بر قرائت و انس و تدبر و فهم قرآن کریم به خصوص در ماه مبارک رمضان، تصریح کرد: برخلاف تصور برخی از ما تدبر به معنای تفکر صرف در قرآن نیست، بلکه مقصود تحلیل آیات قرآن در ارتباط با یکدیگر و به صورت سیستمی است که بنده آن را در اندیشه مدون مطرح کرده‌ام.
انتهای پیام
