چراغ کم فروغ تازه‌های نشر حتی در هفته کتاب/ از کتابسوزی تا کتابگردی
گروه ادب ــ کاهش تازه‌های نشر و فروش کتاب با وجود اینکه هفته پرخبر کتاب را سپری کردیم، ارمغان روزهای ملتهب و همزمان با هفته کتاب بود.
به گزارش خبرنگار ایکنا؛ در نیمه دوم آبان روزهای پرخبر کتابی را پشت سر گذاشتیم، این ماه با نام کتاب و کتابخوانی عجین شده است و بسیاری از نهاد‌ها و سازمان‌ها برنامه‌های گوناگونی را در این روز‌ها برنامه‌ریزی کردند. اما با وجود این، گرانی کتاب همچنان بر بازار نشر و خرید و فروش کتاب سایه افکنده است و طبق ماه‌های گذشته تازه‌های نشر اندکی در حوزه دین و قرآن داشتیم. در روزهای پرخبر از نوع کتاب و کتابخوانی، گرانی بنزین هم بهانه‌ای شد تا عده‌ای در لباس اعتراض‌کنندگان به این گرانی، تازیانه‌های خود را بر جسم نحیف کتاب و کتابخانه فرود آورند و کتاب‌ها را بسوزانند. قطعاً که آن‌ها از مردم و اهل فکر و اندیشه نبودند، و گرنه می‌دانستند که دوران کتابسوزی و کتابخانه‌سوزی قرن‌هاست که گذشته است و با زبان گفتگو می‌توان به هدف رسید. پس از روزهای پرالتهاب در کشورمان که هفته کتاب را نیز تحت الشعاع خود قرار داد، در آخرین روز هفته کتاب که چند سالی است، روز کتابگردی نام گرفته است، اندکی نشاط را می‌شد در کتابفروشی‌ها دید، اما باز هم تازه‌های نشر کمی را در ویترین آن‌ها یافتیم. برحسب گزارش‌های پیشین تعدادی از این تازه‌ها از نگاه مخاطبان می‌گذرد؛چشم‌انتظاری
سیدمهدی شجاعی به تازگی کتابی را در همان گونه نثر‌های غبطه‌برانگیز قدیمی خود با عنوان «چشم‌انتظاری» روانه بازار کتاب کرده که مجموعه‌ای تازه از نثر‌های عاشقانه با موضوع انتظار است. نثر‌های این کتاب اغلب نثر‌هایی کوتاه و در عین حال بسیار شوق‌برانگیز است. شجاعی تمامی آنچه می‌توان در قالب کلام برای ایجاد حس‌برانگیزی و خلق احترام میان خود و مخاطب نسبت به امام غائب(عج) به کار برد را در جان این متن‌ها ریخته است.
بر همین اعتبار آنچه در این اثر با آن روبرو می‌شویم نه یک متن احساس‌برانگیز صرف است که نویسنده سعی کرده احساس و احترام و نیز بینش و آگاهی دینی نسبت به امام زمان(عج) را با هم تلفیق و با زیباترین شکل ممکن در متن بگنجاند. این همچنین با حجمی کوتاه و در فصولی متعدد ارائه شده است. راز این کوتاه بودن را می‌توان در تأثیر آنی آن‌ها جستجو کرد و وقت کمی که برای خوانش آن باید صرف کرد و البته فرصت مغتنمی که پس از این خوانش کوتاه مدت به شکلی بسیط در اختیار مخاطب قرار می‌گیرد تا بتواند درباره آنچه ار مقابل چشمانش گذشته است در ذهن خود به تفکر بپردازد و به آن بی‌اندیشد.
کتاب در کنار متن، با اتفاق گرافیکی ویژه‌ای نیز همراه شده است. فرزاد ادیبی که پیش از این در بسیاری از آثار منتشر شده در کتاب نیستان و آثار سید مهدی شجاعی شاهد هنرنمایی او بوده‌ایم، با قطعی متفاوت و بدیع و شمایلی که تلفیقی از هنر خطاطی و گرافیک به شمار می‌رود؛ این کتاب را طراحی و صفحه‌آرایی کرده است و بخشی از مهم‌ترین عبارات هر کدام از فصول کوتاه و متعدد کتاب را با هنر خود پیش چشم مخاطبان این کتاب چشم‌نوازتر کرده است.
پست طهران
کتاب «پست طهران» نوشته هادی حکیمیان با مشارکت مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) چاپ شده است. این کتاب داستان تردید درونی مردی است که به دنبال یافتن حقیقت است. آنچه او می‌داند با آنچه انجام می‌دهد، مغایر است. سرهنگی اخراجی که غرق در تفکرات و تردیدهایش روزگار می‌گذراند. دغدغه‌های زندگی از جمله فراهم آوردن شرایط ازدواج دخترش، و از طرفی شغل بی‌دردسرش در یکی از حجره‌های بازار، او را در تناقض و ترسی قرار می‌دهد که از تصمیم‌گیری فرار کند. در عین حال شرایط سیاسی سال ۴۲ تهران، هر لحظه به او نهیب می‌زند و به فکر وامی‌دارد که راه حق از ناحق کدام است؟ این اثر برشی از زندگی خانواده‌ای پرماجرا است. آنچه به فاصله ۵ ماه، ابتدا در دل سرهنگ رخ می‌دهد و بعدتر در صفحات پایانی کتاب به تصمیمی ختم می‌شود که از او قهرمان می‌سازد. قهرمانی که دوستان و خانواده‌اش را که زمانی از او انتقاد‌های مستمر داشتند، حالا به تعظیم وا می‌دارد.
تاریخ اسلام، رسول خدا(ص)
کتاب تاریخ اسلام؛ سیره رسول خدا(ص) تألیف حجت الاسلام والمسلمین رمضان محمدی، حجت الاسلام والمسلمین حسین حسینیان مقدم و منصور داداشنژاد به همت پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و مرکز تدوین متون درسی حوزه‌های علمیه منتشر شده است. بهره‌گیری از سنت و سیره رسول خدا(ص) به‌عنوان یکی از متقن‌ترین آموزه‌های وحیانی و از اساسی‌ترین مؤلفه فرهنگ اسلامی در گرو آگاهی دقیق و عمیق از تاریخ زندگانی آن حضرت است. طبیعی است که درک عظمت تلاش رسول خدا(ص) در گرو ترسیم چهره و سیمای صحیح سیره و تاریخ آن حضرت است. با اینکه نوشته‌های زیادی در تاریخ زندگانی رسول خدا(ص) قلمی شده است، اما هنوز این آثار نتوانسته‌اند جایگاه و عظمت رسول خدا(ص) را به شایستگی ترسیم کنند. این نوشته در حد بضاعت کم خود می‌کوشد با بررسی و بهره‌گیری از نخستین منابع مربوط به زندگانی آن حضرت و با نگاهی جامع‌تر، سطح مطالعات مربوط به تاریخ زندگانی آن حضرت را ارتقا و زمینه دستیابی طلاب و دانشجویان را به متنی جامع و مختصر در شرح حال زندگانی رسول خدا(ص) فراهم کند.
روان‌شناسی شناختی
کتاب «روان‌شناسی شناختی» اثر محمدحسین عبداللهی و حسین زارع از سوی انتشارات سمت منتشر شده است. مطالعه شناخت گذشته‌ای طولانی، اما تاریخچه‌ای کوتاه دارد. در روان‌شناسی شناختی نوین با بهره گیری از روش‌های علمی دقیق به بررسی شناخت و مؤلفه‌های آن پرداخته می‌شود. از دهه ۶۰ قرن بیستم موضوعاتی همچون توجه، ادراک، حافظه، استدلال، قضاوت، حل مسئله، تصمیم گیری، زبان و هوش مصنوعی به صورت دقیق و جامع مورد بحث بوده است.
این کتاب اولین اثر جامعی است که در این حوزه تألیف می‌شود. در این کتاب، علاوه بر استفاده از مهم‌ترین منابع معتبر خارجی، با نگاه بوم شناختی از آخرین یافته‌های پژوهشی محققان داخلی نیز استفاده زیادی شده است. مطالعه این کتاب به همه دانشجویان رشته‌های روان شناسی و دیگر حوزه‌های مرتبط در کلیه مقاطع تحصیلی توصیه می‌شود.
این کتاب در دوازده فصل تنظیم و ارائه شده است؛ بدین صورت که در فصل اول به مبانی کلی آن از جمله تاریخچه، تعریف موضوع و حوزه‌های تحقیقی آن، عوامل شکل گیری، الگوی پردازش اطلاعات و روش‌های تحقیق اشاره شده است. از آنجا که بخشی از مباحث و نتایج به دست آمده، حاصل تحقیقات انجام شده با رویکرد عصب-روان شناسی شناختی است، در فصل دوم سعی شده است کلیاتی در زمینه مبانی نظری آن روش‌های تحقیقی رایج در این حوزه ارائه شود. از فصل سوم تا پایان کتاب یعنی فصل دوازدهم، در هر فصل یکی از مبانی نظری فرایند‌های شناختی بررسی شده است؛ این مبانی به ترتیب شامل توجه، ادراک، حافظه، بازنمایی اطلاعات مبتنی بر تصویرسازی ذهنی، زبان و شناخت، حل مسئله، قضاوت، استدلال، تصمیم گیری و هوش هستند.
الگوی اخلاق توحیدی در قرآن کریم
کتاب «الگوی اخلاق توحیدی در قرآن کریم، از منظر علامه طباطبایی(ره)» نوشته محمد ابوطالبی از محققان پژوهشکده فرهنگ و معارف قرآن پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است. یکی از اساسی‌ترین نیاز‌های بشر پایبندی به آموزه‌های اخلاقی و دستیابی به شیوه‌های آراستگی به اخلاق کریمه و پیراستگی از اخلاق رذیله است. بدین منظور مکاتب اخلاقی برای ترغیب بشر به زیست اخلاق‌مدار، غایت‌های گوناگونی برای فعل اخلاقی در نظر گرفته اند. براساس آیات قرآن کریم، پیامبران الهی برای ترغیب مردم به زیست اخلاقی، آثار و نتایج اخروی را مطرح کرده‌اند که این روش، شیوه عام قرآنی و روش عموم پیامبران الهی بوده است.
به استناد این کتاب، علامه طباطبایی(ره) مدعی است قرآن کریم در زمینه اخلاق، افزون بر شیوه عموم پیامبران، مبتکر شیوه‌ای خاص است که غایت فعل اخلاقی را رسیدن به «وجه الله» و رضای الهی می‌داند و مبتنی است بر توحید خالص، عبودیت محض و حب عبودی. انسان بر اثر باور عمیق توحیدی تنها خدای متعال را مالک مطلق عالم و مؤثر حقیقی می‌داند و بر اثر عبودیت خالصانه پروردگار و اشتداد ایمان و معرفت به اسما و صفات الهی به محبت الهی دست می‌یابد؛ در نتیجه تنها در پی اموری است که محبوب پروردگار است و گریزان از کار‌هایی است که مبغوض خدای متعال است.
سبک‌شناسی تفصیلی نثر پارسی
کتاب «سبک‌شناسی تفصیلی نثر پارسی» به قلم محمد غلامرضایی و به همت انتشارات سمت منتشر شده است. محمد غلامرضایی استاد بازنشسته دانشگاه شهید بهشتی در مقدمه این کتاب نوشته است، «نثر فارسی از نظر وسعت و تنوع و جریان‌هایی که از سر گذرانده است از شعر فارسی هیچ کمتر نیست و در برخی جریان‌ها بر شعر تقدم تاریخی دارد و در بعضی ادوار –از جمله در عصر ما- اهمیت و کارایی آن از شعر بسی بیشتر است؛ به همین سبب نباید آن را دست کم گرفت. به این نکته نیز باید توجه داشت که در مطالعات سبک شناسی نمی‌توان به همه موضوعات متنوعی که در حوزه نثر است ورود کرد به همین سبب ما از نثر‌های علمی –چون کتاب‌های پزشکی و دارو شناسی و نجوم و جغرافیا و امثال این- چشم پوشیدیم و گزیده‌ای از مهم‌ترین کتاب‌هایی را در مطالعه گرفتیم که بتوان زبان آن‌ها را زبان ادبی به شمار آورد و در این انگاره البته تصور پیشینیان و ادیبان معاصر را در باب ادب و زبان ادبی لحاظ کردیم نه تعریفی را که غربیان از ادبیات به دست می‌دهند به همین سبب به آثاری توجه شده است که از دیدگاه بیشتر فارسی زبانان اثر ادبی به شمار می‌آید هرچند موضوع آن تاریخ یا سیاست یا عرفان یا مذهب و امثال این باشد.
این کتاب در ۷ بخش به رشته تحریر در آمده که بخش اول به مقدماتی از قبیل پیشینه زبان فارسی و ادوار نثر فارسی و ویژگی‌های زبانی دوره رشد و تکوین اختصاص دارد. بخش دوم نثر‌های قرن چهارم یعنی دوره سامانی را مورد بررسی قرار داده است و نثر‌های قرن پنجم و نثر‌های ساده قرن ششم یعنی دوره‌های غزنوی، سلجوقی و خوارزمشاهی در بخش هفتم به نگارش در آمده است. نثر‌های فنی قرن ششم نیز در بخشی جداگانه، مورد ارزیابی قرار گرفته است. نثر‌های قرن هفتم و هشتم یعنی دوره مغول در بخش پنجم، نثر‌های قرن نهم تا دوازدهم یعنی دوره تیموریان و بعد از آن در بخش ششم و نثر‌های قرن سیزدهم یعنی دوره قاجاریان در بخش هفتم مورد بررسی قرار گرفته است.
سنگرهای پرفروغ
رمضان دهقان استادیار گروه آموزشی حقوق قضایی و از رزمندگان دوران دفاع مقدس، مجموعه‌ای از خاطرات دوران دفاع مقدس خود را در کتابی به‌عنوان «سنگرهای پرفروغ» منتشر کرده است. این عضو هیئت علمی گروه حقوق قضایی دانشگاه آزاد اسلامی دامغان، اثر خود را در شش فصل نوشته است. تاریخ‌نگاری کتاب در فصل نخست از بازه زمانی آغاز انقلاب اسلامی شروع شده و در فصل دوم خاطرات جاده خندق و مهران آمده است. فصل سوم به سختی‌های حضور در شلمچه پرداخته و تصاویر درخشانی از کربلای ۴ و ۵ را به روشنی و با ذکر دقایق توضیح داده است.
نویسنده فصل چهارم را به عملیات نصر ۸ تخصیص داده و با بیان زیبایی، مرصاد را به عنوان آخرین مرحله از حضور در جبهه‌های نبرد حق علیه باطل ترسیم کرده است. از نقاط درخشان کتاب، فصل ششم است که نگارنده با ضمائم نوستالژیک، تلاش کرده مستندات تصویری و نوشتاری را درج کند و از طرفی با دقت از یادواره‌های شهدا گفته و به شهامت و شهادت‌طلبی مردم روستای خود، «طزره» در ۳۵ کیلومتری شرق دامغان هم اشاراتی داشته و تصاویر شهدای این منطقه را درج کرده است.
کانت و فرهنگ جهانی
نویسنده «کانت و فرهنگ جهانی» در این اثر به تشریح آراء کانت در مورد فرهنگ، الزامات، ویژگی‌ها و انواع آن می‌پردازد و لازمه تبیین فرهنگ و مظاهر آن را، ابتدا طبیعتی می‌داند که سازگار با فرهنگ باشد. یعنی طبیعت باید به‌گونه‌ای اندیشیده شود که بتواند آزاد از نظام ضروری علیت، در خدمت فرهنگ لحاظ شود. به همین دلیل به‌غایت در طبیعت توجه می‌کند که منظور از آن، فراروی از جهان مکانیکی و تجربه حسی و پذیرش جهانی عقلانی است که بستر مناسب ارتقای فرهنگ است. بر همین مبنا نویسنده در این اثر به نقل از کانت اعلام می‌دارد که غایت نهایی بودن انسان را نمی‌توان در طبیعت جستجو کرد. طبیعت بستری را برای انسان فراهم می‌کند تا بتواند غایتی نهایی باشد که این غایت مربوط به «پرورش انسان» است.
سعیدی در این کتاب به تقسیم‌بندی فرهنگ از منظر کانت می‌پردازد و تصریح می‌کند کانت دو نوع فرهنگ را از هم متمایز کرده که معطوف به سعادت و فضیلت انسان است. نوع اول آن، ناظر به جنبه درونی انسان یا فضیلت است که می‌توان از آن به فرهنگ درونی تعبیر کرد. فرهنگی که مانع انحراف آدمی از هدف غایی خود، یعنی انسانیت، می‌شود و سرکشی طبیعت آدمی را خنثی می‌کند. نوع دیگر، تعلیم یا فرهنگ مهارت است که ناظر به جنبۀ بیرونی فرهنگ یا سعادت است که می‌توان از آن به فرهنگ بیرونی تعبیر کرد. این بخش از فرهنگ نیز موجب رشد و گسترش استعداد‌ها و توانایی‌های انسان شده و فضایی مطلوب مهیا می‌کند تا بستر مناسبی برای رشد اخلاقی و ارتقای انسانیت باشد.
در این اثر با الهام از اندیشه‌های کانت تشکیل جامعه مدنی امری دوسویه دانسته شده که بستر ظهور فرهنگ و از سوی دیگر بستر نزاع، ستیزه و تعارض را فراهم می‌کند که عبور از همین نزاع و ستیزه به رشد و گسترش فرهنگ منجر شده و موجودیت فرهنگی انسان را بر موجودیت طبیعی او تفوق می‌دهد. نویسنده در پایان با استنتاج از آراء کانت اعلام می‌دارد که ابزار سترگی که آدمی برای رسیدن به غایت مطلوب خود در اختیار دارد، نظام آموزشی است که مهم‌ترین و محوری‌ترین وظیفه آن ارتقای انسانیت است.
ولایت در فرهنگ اسلام
آخرین اثر مرحوم حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسین اسکندری با عنوان «کتاب ولایت در فرهنگ اسلام» در روزهای پایانی آبان و در فقدان نویسنده منتشر شد. ولایت مهم‌ترین مفهومی است که به یک پدیده اجتماعی فراگیر اطلاق می‌شود و آثار و نتایج مثبت و یا منفی برجسته‌ای در همه ابعاد زندگی برای تک‌تک افراد و کلیت جامعه در پی می‌آورد. ولایت حقیقتی است پیچیده، دارای وجوه حقیقی و اعتباری و ابعاد روان‌شناختی و جامعه‌شناختی تا آنجا که به یک لحاظ جلوه عمیقی از محبت و نوع‌دوستی است به لحاظ دیگر تجلی عظیم قدرت و اقتدار اجتماعی؛ از یک جهت زیباترین چهره مصلحت‌سنجی است و از جهت دیگر والاترین مظهر عبادت و خداپرستی یا برجسته‌ترین نوع استکبار و قدرت‌پرستی.
ولایت در عمومی‌ترین مفهوم خود، دو چهره دارد؛ ولایت تکوینی که مبدأ هستی موجودات و منشأ اظهار قدرت به دست انبیا برای هدایت یافتن و باور معجزات و زمینه‌ساز معاد است برای نیکوکاران و گنهکاران به منظور اجرای عدالت و دادن پاداش‌ها و عقوبات. ولایت تشریعی نیز که در شکل ولایت‌های متعارض و ولایت‌های متقابل و ولایت‌های متوافق ظاهر می‌شود؛ تا هم ابعاد سیاسی ملی و بین‌المللی، تقنینی، اجرایی و قضایی را رهبری کند، به این امید که نظم، امنیّت، عدالت و آرامش همگانی را در پی داشته باشد و زمینه رشد به بالاترین حدّ کمال و برجسته‌ترین قله سعادت برای همه فراهم شود.
اسرار آیات به روایت ابن‌سینا
گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه حوزه و دانشگاه کتاب «اسرار آیات به روایت ابن‌سینا» را به قلم حجت الاسلام والمسلمین علی شیروانی عضو هیئت علمی گروه فلسفه و کلام منتشر کرد. این نوشـتار ترجمه، تبیین و تحلیلی است از نمـط دهم شـرح اشـارات خواجـه نصیرالدین طوسی ـ همراه با نکاتی انتقادی ـ که با هدف تسهیل خوانش یکی از متون اصلی حکمت اسلامی، برای نخستین بار، با شکل و شیوه حاضر به زبان فارسی نگاشته شده است.
جایگاه مهم شرح اشارات خواجه، تأثیر چشمگیر آن در فلسفه اسلامی و محور درس و بحث بودن آن در حوزه و دانشگاه، همراه با دشواری دستیابی به مقاصد آن در بسیاری از موارد، از جمله اموری بوده‌اند که انگیزه نگارش این اثر را پدید آورده‌اند.
مطالعات شیعه‌شناسی
مجموعه مقالات مطالعات شیعه شناسی در غرب به کوشش ابوالقاسم نقیبی و عباس احمدوند به همت انتشارات دانشگاه شهید مطهری منتشر شده است. گذری بر مطالعات شیعی در غرب در سده‌های گذشته از عباس احمدوند و سید کمال کشیک نویس رضوی، پژوهش‌های جدید در تاریخ تشیع متقدم از سعید طاووسی مسرور، دایرة المعارف قرآن لیدن و مطالعات شیعی در غرب، به همراه ترجمه و بررسی مدخل شیعه به کوشش عباس احمدوند و سید کمال کشیک نویس رضوی، رویکرد‌های شاخت در مطالعات فقهی و جایگاه فقه شیعه در آن تألیف سید ابوالقاسم نقیبی، تحولات دینی عصر صفویه در مطالعات صفویه پژوهان نوشته محمد کاظم رحمتی و بررسی استنادات مقالات شیعی دانشنامه جهان اسلام و دایره المعارف اسلام لیدن از سید احمد حسین‌زاده عناوین تعدادی از مقالات این اثر را شامل می‌شود.
مجموعه گفتمان‌شناسی
نشر لوگوس مجموعه کتابی با عنوان «مجموعه گفتمان‌شناسی» در دست انتشار دارد که این کتاب دهمین کتاب از آن مجموعه است. هدف از این مجموعه که شامل کتاب‌های تألیفی و ترجمه‌ای می‌شود معرفی حوزه‌های مطالعاتی جدید در گسترده گفتمان شناسی و روش‌های تحقیق به روزتر در این حوزه است. «تحلیل انتقادی استعاره» مبتنی بر بررسی مفهوم‌سازی‌های گوناگون به کمک استعاره‌های مفهومی در حوزه‌هایی مانند سیاست، ورزش، اقتصاد و به ویژه نصوص دینی است. علاوه بر معرفی چارچوبی جدید برای گفتمان‌شناسی انتقادی تحت عنوان «تحلیل انتقادی استعاره» کتاب نشان می‌دهند چگونه مفهوم سازی استعاری به مثابه روشی اقناعی برای فریب و اقناع افکار عمومی در حوزه سیاست، اقتصاد و ورزش به کار گرفته می‌شود.
به علاوه کتاب نگاه جالبی به کاربست استعاره در متون دینی دارد. در این راستا بعد از بررسی انواع استعاره در عهد عتیق و عهد جدید در فصلی مجزا به بررسی استعاره قرآن کریم می‌پردازد و سپس کاربست استعاره در این سه نوع متن مقدس را با هم مقایسه می‌کند. «چارتریس بلک» در این کتاب برای نخستین بار تحلیل انتقادی استعاره را معرفی کرده، آن را ابتدا برای تحلیل استعاره‌های سیاسی و سپس تحلیل استعاره در گفتمان دینی [قرآن و انجیل]و رسانه‌ای [ورزشی و اقتصادی] به کار می‌بندد. هدف، تشخیص مقاصد، ایدئولوژی‌ها و جهان‌بینی‌های نهفته در پس متن است. تحلیل انتقادی استعاره شامل سه مرحله تشخیص، تفسیر و تبیین استعاره است. «چارتریس بلک» معتقد است که استعاره را تنها می‌توان با در نظر گرفتن وابستگی متقابل ابعاد معناشناختی، کاربردشناختی و شناختی آن توضیح داد. وی مجموعه‌ای از معیار‌های زبان‌شناختی، کاربردشناختی و شناختی را در توصیف استعاره پیشنهاد می‌کند. این اثر یکتا می‌تواند الهام‌بخش پژوهش‌های بینارشته‌ای جدید در علوم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی، مطالعات فرهنگی، دینی و رسانه‌ای باشد.
جری و تطبیق
اصطلاح «جری و تطبیق» که مأخوذ از روایات است، یکی از قواعد علوم قرآنی است که دارای اصول، مبانی و معیار‌هایی است. از تفاسیری که این اصطلاح را بسیار در ذیل روایات تفسیری به‌کار برده، المیزان تألیف علامه طباطبایی است. علامه به صورت مستقل و شفاف از اصول، مبانی و معیار‌های این قاعده در المیزان سخن نگفته است، ولی از کلمات وی در المیزان می‌توان آن‌ها را استخراج کرد. در این پژوهش ضمن اشاره‌ای گذرا به اصول و مبانی جری و تطبیق از نگاه علامه طباطبایی، معیار‌های جری و تطبیق از نگاه وی استخراج شده و نمونه‌های روایی برای هر معیار ارائه شده است.
فصل نخست این کتاب با عنوان «مفاهیم و کلیات» دارای مباحثی چون: مفاهیم، مبانی جری و تطبیق، قلمرو قاعده جری و تطبیق و گستره آن در روایات، انواع روایات تعیین مصداق، نمونههایی از روایات جری و تطبیق و شنیده نشدن جری و تطبیق به غلو است و فصل دوم آن با عنوان «معیار‌های جری و تطبیق» به انواع روایات جری و تطبیق در المیزان و معیار‌ها پرداخته است. این تحقیق بر آن است که ضمن تبیین قاعده «جری و تطبیق» و بیان تفاوت آن با تفسیر، تأویل، بطن و تمثل و اشاره به مبانی آن، معیار‌های آن قاعده را همراه با نمونه عینی، از المیزان و دیگر آثار علامه طباطبایی استخراج کند. از جمله ویژگی‌های این پژوهش که به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده، تمرکز بر دیدگاه‌های علامه طباطبایی به عنوان نخستین اثر مستقل در موضوع معیار‌های قاعده «جری و تطبیق» و بیان موارد کاربرد این قاعده در آثار علامه طباطبایی به‌ویژه تفسیر المیزان است.
معنا، واقع و صدق؛ در گزاره‌های دینی
کتاب «معنا، واقع و صدق؛ در گزاره‌های دینی» به قلم محمدباقر سعیدی روشن به همت انتشارات حوزه و دانشگاه و انتشارات سمت منتشر شده است. تفسیر متون فلسفی، دینی، و حقوقی، پیوندی ژرف با ماهیت معنا دارد. گشودن اسرار معنای متونِ پیچیده مرهون ایضاح چیستی معنا و موطن آن است. معناداری و ملاک اثبات آن در دوره رواج پوزیتیویسم وارد این حوزه شد. نسبت زبان و معنا با واقعیت، زاویه دیگر مسئله معناست که حکایت زبان از واقع را بررسی می‌کند. صدق گزاره‌ها و مناط صدق آن نقطه مکمل این مسائل است. همه این مسائل متعلق به حوزه‌ی دانش‌های فلسفی زبانی است. اهمیت این حوزه معرفتی امروز علوم گوناگونی، چون زبان شناسی و فلسفه زبان، هرمنوتیک، نشانه شناسی، فلسفه، نقد ادبی، و حتی روان شناسی را معطوف خود ساخته است. سنخ این پژوهش و مسائل مطرح در آن از جنس فلسفه زبان یا زبان شناسی فلسفی است. این پژوهش البته بررسی زوایای گوناگون مسئله معنا، واقعیت و معرفت در گزاره‌ها و متون دینی را که در کلیت از جنس مسائل متافیزیکی است در نظر دارد.
این کتاب در نظر دارد زوایای گوناگون مسئله معنا، واقعیت و معرفت را با نظر به گزاره‌ها و متون دینی بررسی کند. اولاً بررسی موطن معنا و تلاش در به دست دادن دیدگاهی موجه در ماهیت همه جانبه آن؛ ثانیاً تبیین موطن معنا و ظرف وجودی آن و اثبات هستی معنا در نشانه‌های زبانی و بستر‌های فرازبانی؛ ثالثاً تبیین سازوکار معناداری جملات و گزاره‌های متافیزیکی و دینی و به ویژه عبارت‌های قرآن کریم، به مثابه متن وحیانی پروردگار متعال؛ رابعاً تبیین واقع گرایی و روش تحقیق در گزاره‌های متافیزیکی دینی و ارزیابی چالش‌های ناظر به حوزه معرفت بخشی این سنخ گزاره‌ها؛ خامساً بررسی چگونگی تحصیل یقین در گزاره‌های دینی و مناط صدق این نوع گزاره‌ها از اهداف این کتاب است.
