دوفصلنامه‌ «اسلام و علوم اجتماعی» در پله 23

به گزارش ایکنا، در این شماره از دوفصلنامه‌ «اسلام و علوم اجتماعی»، مقالاتی با عناوین «الگوی حکمرانی گام اول انقلاب و دلالت‌های سیاستگذارانه «بیانیه گام دوم»»، «بررسی نقش و جایگاه دین در هویت فردی ایرانیان»، «تأثیر روابط خویشاوندی در همنوایی اجتماعی محبت‌بنیان از منظر قرآن»، «تحلیل فرهنگی نسبت میان زیارت و عرفی‎گرایی در جامعه معاصر ایران مطالعه مردم‎نگارانه زیارت امام رضا(ع) از منظر انسان‎شناسی»، «تأثیر فرهنگ بومی ‌اسلامی‌ بر پیشگیری از جرائم در شهر قم»، «بررسی مؤلفه‌های افزایش میزان شرکت‌کنندگان در نمازهای جماعت (مورد مطالعه بسیجیان شهر کرمانشاه)»، «بررسی عوامل مؤثر بر تاریخ اجتماعی شیعیان در شام تا قرن هفتم»، «عدالت توزیعی در عرصه سیاست: رویکردی دینی»، «دیدگاه نهج‌البلاغه درباره نابرابری و طبقات اجتماعی و مقایسه آن با نظریه کارل مارکس»، «چالش‌های نظری حجاب در ایران پساانقلاب: تحلیلی بر رویکردهای موجود از حجاب و عفاف»، «تحلیل گفتمان برابری و اشتغال از منظر دولت یازدهم» و «تحلیل محتوای کتاب‎های درسی دوره ابتدایی از نظر توجه به اهداف تربیت اجتماعی نظام آموزش و پرورش جمهوری اسلامی ایران» منتشر شده است.

بررسی نقش و جایگاه دین در هویت فردی ایرانیان

در چکیده مقاله «بررسی نقش و جایگاه دین در هویت فردی ایرانیان» آمده است: هویت مسئله‌ای پیچیده، چندبعدی و متکثر است و عناصر و عوامل مختلفی در ساخت و شکل‌دهی به آن نقش دارند. در فرایند شکل‌گیری هویت فردی دو عمل انجام می‌شود: شناخت خود و شناساندن خود به دیگران؛ این دو عمل باعث تمایز فرد از دیگران، تفاوت‌گذاری و دگرگونه‌سازی می‌شود. یکی از این عناصر دین است و هدف این پژوهش بررسی نقش و جایگاه دین در هویت فردی ایرانیان است. روش تحقیق روش پیمایش و جامعه آماری شامل افراد بالای 16 سال مراکز استانی کشور است. حجم نمونه برابر با 1300 نمونه است که با روش نمونه‌گیری چندمرحله‌ای و به صورت تصادفی سیستماتیک از مراکز استان‎های تهران، آذربایجان‎شرقی، خوزستان، گیلان، فارس، کردستان و خراسان رضوی انتخاب شده‌اند. یافته‌های به دست آمده نشان می‌دهد که دین در کنار عوامل مختلف جایگاه مهم و منحصر به فردی در هویت فردی ایرانیان دارد. به‌طوری این عنصر افزون ‌بر اینکه خود به صورت مستقیم نقش محوری در ساخت هویت فردی دارد از طریق دو چرخه بر هسته مرکزی هویت فردی یعنی تمایزیافتگی تأثیر می‎گذارد. در چرخه اول، بُعد دینی با تأثیرپذیری از بعد ملی به صورت مستقیم و از طریق تعامل با بعد قومی بر تمایزیافتگی تأثیر می‎گذارد. در چرخه دوم که از متغیر فضای مجازی آغاز می‎شود، این متغیر با تغییر و تحول نقش رسانه‎های جمعی بر بعد دینی تأثیر می‎گذارد. در ادامه بعد دینی به‌طور مستقیم و به صورت غیرمستقیم در تعامل با بعد قومی بر تمایزیافتگی فردی اثر گذاشته و آن را تحت تأثیر قرار می‎دهد.

الگوی حکمرانی گام اول انقلاب و دلالت‌های سیاستگذارانه «بیانیه گام دوم»

نویسنده مقاله «الگوی حکمرانی گام اول انقلاب و دلالت‌های سیاستگذارانه «بیانیه گام دوم»» در طلیعه نوشتار خود آورده است: مقاله می‌کوشد الگوی حکمرانی انقلاب در گام اول و نیز دلالت‌‎های سیاستگذارانه بیانیه گام دوم را تبیین و تشریح کند. برای این منظور ابتدا از تکنیک آشنایی‌زدایی بهره برده‌ایم. مهم‌ترین مؤلفه‌های الگوی حکمرانی گام نخست عبارتند از: 1. ادراک انقلاب اسلامی به‌عنوان یکی از انقلابات کبیر بشری که نویددهنده ظهور جهان جدیدی است‫. 2. تقدم‌بخشی به فرهنگ و معنویت که نشانگر تأثیر عوامل غیرمادی در پیشرفت‌های گام اول است. 3. پیگیری مفهوم برکت و عدم اتکای صرف بر منطق هزینه و فایده اقتصادی. 4. تمرکز بر جهاد علمی برای گذر از عقب‎ماندگی‌های تاریخی و ترسیم آتیه کشور. در مرحله بعد، پس‌کاوی بیانیه را مد نظر داشته‌ایم. خروجی این بخش، به‌واقع نوعی آسیب‌شناسی گام اول است.

بدین‌روی، اهم دلالت‌های سیاستگذارانه بیانیه گام دوم عبارتند از: 1. برخلاف تصور غالب، نه‌صرف واگذاری امور به جوانان بلکه ترسیم تکالیف آحاد ملت در گام دوم، هدف اصلی‌ بیانیه است. 2. اگرچه غایت علوم فنی و مهندسی دستیابی به سطوح بالاتر تکنولوژی و تولید ثروت است، اما اداره جامعه، تنها از طریق توسعه فناوری و خلق ارزش افزوده اقتصادی محقق نمی‌شود، بلکه روی دیگر تنزل علم به فناوری، تفکیک علم اقتصاد از ماهیت انسانی و اجتماعی جامعه و تقلیل آن به نوعی منطق محاسباتی درونی و مستقل است. 3. هر تلاشی برای تحقق گام دوم انقلاب، مستلزم توجه به مکانیسم‌ها و چگونگی تأثیرگذاری سیاستگذاری‌های پیشین علمی و اقتصادی کشور بر مقوله سبک زندگی است. بنابراین، مهمترین راهبرد فراهم‌سازی بستر تأسیس تمدن نوین اسلامی-ایرانی، تلاش برای ایجاد نظریه علمی اقتصادی با توجه به ابعاد سبک زندگی متناسب است.