پایه‌های همگرایی شیعه با اهل سنت
یکی از مفاهیم دینی که به نظر می‌رسد می‌توان ضرورت همگرایی را به آن مستند ساخت، مقوله امت به عنوان یک مفهوم عمیق اجتماعی اسلامی است. جامعه‌ای هم که پیامبر(ص) با عنوان امت واحده تأسیس کرد، ضمن داشتن هویتی واحد، دارای انواع تکثرهای نژادی قومی و زبانی و سرزمینی و گرایش دینی بود.
به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام الویری عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم(ع) یادداشتی با عنوان «پایه‌های همگرایی با اهل سنت» به رشته تحریر درآورده است که متن آن از نظر می‌گذرد؛
«از بین واژگان مختلفی همچون وحدت، اتحاد، تقریب، همزیستی مسالمت‌آمیز و همگرایی که برای اشاره به مطلوب‌ترین نوع رابطه بین شیعیان و اهل سنت به کار می‌رود، واژه همگرایی به دلیل بار مفهومی و دلالت‌های آن دقیق‌تر به نظر می‌رسد. یکی از مهم‌ترین پرسش‌ها در باره همگرایی شیعی و سنی به خاستگاه آن برمی‌گردد. آیا این همگرایی یک تاکتیک است یا یک راهبرد و یا چیز دیگر؟ اگر یک تاکتیک باشد خاستگاه آن منافع زودگذری است که طبعاً با پایان یافتن این منفعت‌خواهی، تاکتیک همگرایی نیز موضوعیت خود را از دست خواهد داد و اگر یک راهبرد کلان باشد هر چند عمری دراز خواهد داشت ولی به هر حال خاستگاه آن باز هم منافع بلندمدت است و این همگرایی ذاتا موضوعیت ندارد.
در کنار این دو نگاه ـ صرف‌نظر از این که چه کسانی به آن باور دارند ـ نگاه دیگر این است که همگرایی با اهل سنت فراتر از یک تاکتیک یا راهبرد، یک دستور دینی و یک خواسته ائمه علیهم السلام از ماست و لذا تابع منافع برآمده از برآوردها و تشخیص‌های خُردِ خِرَد بشری نیست، بلکه یک وظیفه دینی است و لذا با گذشت زمان موضوعیت خود را از دست نخواهد داد. مثلا چه بسا با یک استدلال بشری بتوان این‌گونه گفت که شیعیان و اهل سنت به دلیل داشتن دشمنان مشترک باید همگرا باشند؛ ولی این استدلال، همگرایی را تنها تا زمان داشتن دشمن مشترک معتبر می‌شمرد ولی در صورت وظیفه دینی شمردن آن، مادام که آموزه‌های دینی پابرجاست، همگرایی هم به عنوان یکی از وظایف دینی پابرجا خواهد بود.
یکی از مفاهیم دینی که به نظر می‌رسد می‌توان ضرورت همگرایی را به آن مستند ساخت، مقوله امت به عنوان یک مفهوم عمیق اجتماعی اسلامی است که بر اساس آیات ۹۲ سوره مبارکه انبیاء و ۵۲ سوره مبارکه مؤمنون، و نیز با توجه به پیمان‌نامه عمومی پیامبر(ص) در مدینه برای یادکرد یک مجموعه متکثر و متنوع و آکنده از چندگانگی‌ها اما دارای روح واحد اسلامی به کار می‌رود.
وحدت هویت و کثرت اجزاء امری تکوینی در همه پدیده‌های طبیعی و انسانی است. جامعه‌ای هم که پیامبر با عنوان امت واحده تأسیس کرد، ضمن داشتن هویتی واحد، دارای انواع تکثرهای نژادی قومی و زبانی و سرزمینی و گرایش دینی بود. این امت واحده در کنار قرآن و سنت و اهل بیت یکی از مواریث گرانقدر به یادگار مانده از پیامبر اعظم(ص) بود و به همین دلیل ائمه شیعه علیهم السلام همواره به پاس‌داشت آن اهتمام داشتند و شواهد بسیاری در سخن و رفتار اهل بیت علیهم السلام برای آن می‌توان یافت.
همگرایی با عزیزان اهل سنت نیز در همین چارچوب ضرورت حفظ امت اسلامی که اکثریت آن را اهل سنت تشکیل می‌دهند قابل فهم و دفاع است. اکنون نیز همچون چهارده قرن و نیم تاریخ گذشته، چندگانگی گرایش‌های فکری و فقهی و قومی و نژادی و زبانی و اقلیمی و فرهنگی و سیاسی و ملیتی و مذهبی مسلمانان به مثابه یک واقعیت عینی نه نکوهیده است و نه گریزپذیر و سودای از بین بردن این تنوع شگفت و یا ادغام آن‌ها با یکدیگر اندیشه ناصوابی است که هیچگاه امکان تحقق ندارد. آن چه اهمیت دارد و وظیفه ماست همگرا کردن این تنوع‌ها در مسیر هدفی واحد و در مسیر سرنوشت مطلوب همه مسلمانان است. آن چه این کثرت را ذیل وحدت هویت اسلامی همساز و همگرا می‌کند ظرف و ظرفیتی به نام امت اسلامی است، همان طور که پیامبر هم تعددها و چندگانگی‌های جامعه تحت مدیریت خود را از بین نبردند بلکه آن‌ها در مسیر اهداف و مطابق ضوابط امت اسلامی مهار کردند و سامان دادند.»
انتهای پیام
