اولویت‌های فوری مسابقات سراسری قرآن اوقاف

به گزارش ایکنا، حمید ایماندار، فعال قرآنی و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز در یادداشتی به تحلیل چهل و چهارمین دوره مسابقات سراسری قرآن کریم پرداخته و در آن به سه مقوله مهمی که در این مسابقات  هرچه سریع‌تر باید مورد توجه قرار گیرد، اشاره کرده است. مشروح این یادداشت در ادامه آمده است.

«مسابقات سراسری سازمان اوقاف در سال ۱۴۰۰ به خط پایان خود رسید و مانند هر مسابقه دیگری خاطراتی تلخ و شیرین برای متسابقان و دست‌اندرکاران مسابقات رقم زد.

نگارنده همچون دیگر منتسبان به جامعه قرآنی به سبب علاقه قلبی به سرنوشت قاریان و حافظان پرافتخار و تحلیل افق پیش روی ترویج کلام وحی در کشورمان فرایندهای قبل، حین و پس از مسابقات را دنبال کرده و نقطه نظرات خود را در قالب نکاتی تقدیم می‌کند چه بسا پاره‌ای از آنها مورد عنایت متولیان امر قرار گرفته و زمینه‌ساز گام‌های اثربخش آتی شود.

۱. تلاش مجموعه سازمان اوقاف و امور خیریه و به ویژه مهدی قره‌شیخلو، رئیس مرکز امور قرآنی این سازمان به عنوان مدیری خوشفکر و اهل تعامل و همکاران پر تلاش ایشان در پیشرفت کیفی و کمی مسابقات سراسری ستودنی و در قاب تلویزیون قابل رویت برای هر بیننده‌ای بود.

نظم و نسق قابل توجه، افزایش جوایز متسابقان و تبلیغات درخور توجه در شبکه‌های سراسری، توجه جدی به اقتضائات کرونایی، استفاده از هیئت داوری روزآمد و جوان که حاصل طرح پر زحمت ساماندهی داوران بوده از جمله ویژگی‌های مثبت مسابقات امسال به لحاظ اجرایی و فنی به شمار می‌آید.

۲. از آنجا که نگارنده همواره همگام با بخش قابل توجهی از جامعه قرآنی منتقد پر رنگ شدن مسابقات در فضای ترویج قرآن و گزینش قاریان و حافظان بوده و دست کم به اصلاح جدی مسابقات کنونی باور دارد و بر مبنای همین باور است که ادامه تحلیل حاضر به بازتاب این رویکرد در مسابقات امسال اختصاص یافته است.

۳. سه مقوله استرس‌زدایی، ضرورت افزایش خروجی مسابقات و تغییر آیین‌نامه به نفع قاریان مصری‌خوان و تاثیرگذار به عنوان سه اولویت فوری همچنان در سایه غفلت یا تغافل متولیان و اساتید، بزرگترین ضربه را به قاریان و حافظان و مقوله ترویج وارد می آورد و مسابقات اخیر نیز از این آسیب‌ها مبری نیست.

راقم سطور و بسیاری از صاحب نظران در نوشتارهایی تفصیلی راهکارهای سهل الوصول رفع کوتاه مدت آسیب های فوق را مطرح نموده‌اند، اما مع‌الاسف مورد توجه قرار نگرفته است، در عین حال مجدداً آمادگی جامعه قرآنی منتقد وضع موجود جهت ارائه مشفقانه و متواضعانه پیشنهادهای پیشین به متولیان امر اعلام می‌شود.

۴. برگزیده شدن جوانان گمنام و پرافتخار در بالاترین سطح مسابقات پیام های مهمی را به جامعه قرآنی مخابره می‌کند نخست اینکه به رغم فضاسازی ها و دین‌زدایی‌ها، جریان امیدبخش ترویج فرهنگ قرآنی در قالب جوانان دین باور و قرآن‌دوست همچنان در حال شکوفا شدن و انجام رسالت تاریخی خود می‌باشد، هر چند فضای عمومی جامعه و پاره ای سیاست های قرآنی ناکارآمد این روند را کند کرده باشد.

۵. درخشش جوانان گمنام مسابقات امسال بیش از هر چیز ناظر بیرونی را به اثربخشی طرح موفق اسوه شورای عالی قرآن و موسسات پرافتخار حفظ قرآن کریم در سطح کشور رهنمون می‌سازد، اما ای کاش معرفی این جوانان پر افتخار در قالبی غیر از مسابقات پر استرس، حذف‌گرا و کم‌بیننده کنونی نمود می‌یافت و این جوانان جوایز خود را در قالبی چون کرسی های تلاوت مردمی از خود مردم و سیل مخاطبان عام و خاص و از تحسین‌های برآمده از عشق به تلاوت و حفظ قرآن دریافت می‌کردند و این گونه افق روشن‌تری پیش روی رسالت ترویج قرآن کریم و جذب دل‌های مشتاق عموم برای متسابقان موفق این دوره تصویر می‌شد.

۶. برای هر ناظر منصف و دلسوزی شیرینی پیشگامی جوانان در مسابقات اخیر در یک آن با مرور لیست پر شمار متسابقان تکراری و اما اصیل پرسابقه مصری خوان و نجیب با تلاوت‌هایی تاثیرگذار در مسابقات فعلی رنگ می بازد هر چند شاید این صحنه های تکراری که هر ساله شاهد آن هستیم برای متولیان و داورانی که شاید به قضاوت منصفانه مطابق آیین نامه دلخوش نموده اند چندان دردناک به نظر نرسد اما تکرار هر ساله ظرفیت‌سوزی به گروگان گرفتن عمر و معیشت و سلامتی جسمی و روانی این قشر چیزی نیست که هیچ وجدان منصفی را به فکر چاره اندیشی و توقف این خسران عظیم نیندازد.

ظرفیت هایی که در صورت استفاده بهینه و هوشمندانه به تنهایی برای به دوش کشیدن رسالت ترویج قرآن کریم و ذائقه سازی فرهنگ تلاوت به‌مثابه هنری نه چندان آشنا با مسامع مخاطب ایرانی در سرتاسر ایران کافیست اما شاید در سایه پاره ای تنگ نظری ها و تابوهای بی وجه و تعارض منافع این اولویت اصیل به دست فراموشی سپرده شده است.

۷. نگارنده بر این باور است نقش ترویجی و سازنده مسابقات قرآن صرفاً در سطوحی خاص مقبول و کارگشاست. مسابقاتی همچون مسابقات نهادهای دولتی و نظامی در سطوح درون سازمانی با تأکید بر حفظ موضوعی و تفسیر و نه در سطوح استانی و کشوری چرا که تجربه نشان داده بخش بسیار عمده ای از متسابقان نهادها همان شرکت کنندگان حرفه ای تکراری هستند که باید ظرفیت شان در حوزه ترویج استفاده شود و نه درو کردن جوایز مسابقات این چنینی؛ کما اینکه نقش نه چندان مثبت مسابقات دانش آموزی در سطوح استانی و بالاتر در مولفه های ذیل قابل پی جویی است: افزایش رقابت های ناسالم، استرس های آسیب زا، اکتفا کردن متسابقان به مسابقه به جای مرافقه و تعامل معرفتی و قرآنی به جای مشاجرات غیر سازنده رقابتی و... در این حوزه نیز تاکید بر حوزه های معرفتی در قالب مسابقات درون مدرسه ای و شهرستانی مطلوب بوده و پرورش قاریان مستعد بایستی از رهگذر طرح موفق اسوه البته در گستره وسیع اقصی نقاط ایران توسط وزارت آموزش و پرورش و نهادهای متولی قرآنی دنبال گردد.

طرح اسوه در فضای سازنده به دور از فشارهای مسابقاتی و با منظور داشتن همزمان و متعادل مولفه های معرفتی اخلاقی و فنی و درونی سازی آن در شرکت کنندگان طرح می تواند جایگزین مسابقات پر آسیب دانش آموزی در سطوح بالا شود.

۸. به باور نگارنده پر رنگ کردن مسابقات بین المللی جمهوری اسلامی ایران به عنوان اهرمی کارساز در معرفی ظرفیت های قرآنی کشورمان به جهان باید مرکز ثقل توجهات و مساعی سازمان اوقاف قرار گیرد و در گزینش قاریان و حافظان سطح ملی روند اصلاح شده مسابقات پیگیری شده و به تدریج طرح های ارزیابی قاریان و حافظان جایگزین آن شود.

اگر قاریان و حافظان مطرح از وابستگی به کسب عناوین در مسابقات بین المللی ایران و دیگر کشورها آزاد شده و عنوان بین المللی در قالب طرح های ارزیابی به نسبت بیشتر به قاریان و حافظان اختصاص یابد کسی برای شرکت در مسابقات سر و دست نخواهد شکست و آسیب های پردامنه آن را به جان نخواهد خرید و شرکت و کسب رتبه در مسابقات بین المللی برای قاری و حافظ از یک سرنوشت محتوم و یک ضرورت حیاتی به سطحی متناسب تقلیل خواهد یافت.

با آرزوی توفیق روزافزون برای جامعه قرآنی کشور

والسلام علی من اتبع الهدی»