دنیای ذهنی گرایش به وحدت و تقدس دارد

به گزارش ایکنا از قزوین، مسعود جان‌بزرگی، استاد روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، در وبینار تحلیل روان‌شناختی دعای افتتاح که شب گذشته، چهارم اردیبهشت‌ماه به همت «دپارتمان درمان معنوی خداسو» در مرکز خدمات مشاوره و روان‌شناسی «طلیعه سلامت» برگزار شد، اظهار کرد: در شب‌های قدر از خدا می‌خواهیم ما را جزو سعادتمندان قرار دهد و کلماتی مانند سعادت، فلاح و فوز همگی هدف سرنوشتی انسان هستند. ممکن است هدف و سرنوشت با هم هماهنگ نباشند ولی الزاماً هدف تأمین‌کننده سرنوشت ما نیست و همواره از خدا می‌خواهیم ما را جزو سُعدا و نیکبختان قرار دهد.

وی با بیان اینکه اگر محبت در تلاش و خیر ضرب شود در مسیر سعادت خواهیم بود، ادامه داد: باید عشق‌، محبت و تلاش خود را مدیریت کنیم و خیرخواه و خیرگرا باشیم. در این شب‌ها تصمیم بگیریم تحت خداآگاهی حرکت کنیم، اگر خداآگاه باشیم فعالیت‌ها و تلاش‌های ما در جهت خیر خواهد بود.

این استاد روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان کرد: در صورتی موفق خواهیم بود که کار ما خیر و نیکو باشد، البته کار خیر آن است که نه تنها برای ما و دیگران ضرر نداشته باشد بلکه باید سود هم داشته باشد. بنابراین باید به‌ دنبال جهت‌دهی تلاش و فعالیت خود باشیم.

جان‌بزرگی خاطرنشان کرد: کسی که خدا را حمد می‌کند در دعایش بر پیامبر(ص) و آلش برترین، زیباترین، پاکیزه‌ترین، نمایان‌ترین و بلندترین درودها را می‌فرستد. همه این ویژگی‌ها نشان می‌دهد حاضریم خود، دارایی و آنچه که دوست داریم را برای یک لحظه زندگی با معصومین قربانی کنیم.

وی اشاره کرد: به لحاظ روان‌شناختی فدا کردن همه دارایی در راه خداوند و ائمه اطهار(ع) دو پیام دارد، اول آنکه مسیر سعادت چیست و نکته دیگر این است که از معصومین و کسانی که در مسیر درست حرکت می‌کنند جدا نشویم؛ خداوند متعال در قرآن می‌گوید که مراقب خودتان باشید چون مسیر رشد و سعادت خودتان هستید؛ به عبارت دیگر نفس و سیستم روانی ما طوری طراحی شده که جهت‌گیری آن سعادت‌مندانه و به سمت کمال است، این سیستم روانی از نقص بدش می‌آید و علت اینکه عشق پیامبران و ائمه (ع) در وجود ما قرار دارد این است که با سیستم ما هماهنگ هستند و ما می‌خواهیم پاک باشیم چراکه در سیستم روانی ما فضای قدسی حاکم است.

گرایش دنیای ذهنی

استاد پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار کرد: دنیای ذهنی گرایش به تقدس، پاکی، وحدت و یگانگی داشته و به دوگانگی و بیگانگی گرایش ندارد. به‌ دلیل اینکه دنیای ذهنی انسان‌ها به تقدس و پاکی گرایش دارد و از هرگونه آلودگی متنفر است علاقه دارد هرچه خوب است را برای خود جمع کند و هیچ‌گاه سیر نمی‌شود؛ برای همین ما به‌ دنبال پاکی و تقدس می‌گردیم چون پاکی و تقدس ماندگار است و ثبات دارد.

وی بیان کرد: سیستم معنوی در شب قدر آماده است تا ما را بپذیرد پس خودمان مانع خودمان نشویم، نفس ما مسیر حرکت ماست و در حقیقت آنچه در وجود خود ایجاد می‌کنیم مانع حرکت ما می‌شود.

جان‌بزرگی تصریح کرد: اگر تکلیف خود را با عشق‌ورزی و محبت مشخص و بقیه را از دل خود بیرون کنیم موانع برطرف خواهد شد، در دنیای ذهنی خودمان دوراهی را ایجاد می‌کنیم و دچار تشتت می‌شویم چون برخی از کارهایی که انجام می‌شود مانع شده و ما را از مسیر درست خارج می‌کند. زمانی که ما محبت را در مقابل تهدید و ترس بگذاریم می‌توانیم آن را درک کنیم. تهدید و ترس در دنیای ذهنی هیجانات منفی را به وجود می‌‎آورد و بر عکس آن محبت هیجان مثبت را به وجود می‌آورد.

تهدیدهای اصلی در دنیا

استاد روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه تشریح کرد: چه چیزی باعث رنج ما می‌شود و تهدیدهای اصلی در دنیا چیست؟ روانشناسان تا حدودی به این مقوله پرداختند که تمام رنج‌ها ناشی از دوست داشتن کسی یا شی، ترس از دست دادن فرد یا شی مورد علاقه و احساس بی‌ثباتی است. همه این‌ها یک نخ تسبیح دارد و آن نخ «تهدید محبت» است. به عبارت دیگر محبت یکی از ویژگی‌ها و گرایش‌های فطری ماست و تمایل محوری است که در همه ما قرار دارد بنابراین هر چیزی که آن را تهدید کند دچار اضطراب می‌شویم و اگر چیزی را در گذشته از دست داده باشیم دچار غم می‌شویم.

وی افزود: موانع سرمایه‌گذاری عاطفی، دنیای ذهنی ما را تهدید می‌کند و نمی‌گذارد سرمایه عاطفی ما استقرار پیدا کند. حال موضوعی که ما باید روی آن سرمایه‌گذاری کنیم را از کجا بیابیم؟ موضوع سرمایه‌گذاری نباید از بین رفتنی باشد چون امید به ثبات در ما آرامش و غیر از آن در ما تزلزل ایجاد می‌کند.

جان‌بزرگی خاطرنشان کرد: در این شب‌ها سرمایه خود را جایی خرج کنیم که هدر نرود؛ خداوند متعال می‌گوید وقتی با من نباشید ضرر می‌کنید و اگر ذکر من را از دست دهید بقیه اعمال شما باطل می‌شود. اگر می‌خواهید به فلاح برسید ذکر من را زیاد بگویید و «نماز» ذکر اکبر خداست.

وی اضافه کرد: خداوند در آیه ۱۴ سوره طه می‌گوید «منم خدای یکتا که هیچ خدایی جز من نیست، پس مرا بپرست و نماز مخصوصاً برای یاد من به پا دار». وقتی در محراب شهادت به حضرت علی(ع) ضربه زدند حضرت تنها یک جمله بر زبان آوردند و آن «فزت و رب الکعبه» بود، حضرت علی(ع) به پروردگار کعبه قسم خوردند که رستگار شدند چون درحال نماز بودند.

این استاد روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه با بیان این پرسش که نسبت ما با امام علی(ع) چیست؟ ادامه داد: داستان حضرت نوح(ع) با پسرش را به یاد بیاورید «وقتی پسرش غرق می‌شد دلش تکان خورد و به خداوند گفت خدایا می‌شود فرزند من را نجات دهی؟ که خداوند می‌گوید او اهل تو نیست و با تو نسبتی ندارد»؛ «نسبت» به رابطه خویشاوندی نیست بلکه به دنیای ذهنی بازمی‌گردد، هر چقدر دنیای ذهنی ما شبیه به هم باشد با هم نسبت داریم و بقیه نسبت‌ها اعتباری است. حال باید از خود بپرسیم که چه نسبتی با حضرت علی(ع) داریم.

وی خاطرنشان کرد: برای رسیدن به سعادت باید خداآگاه باشیم و چند بار در روز کار را تعطیل و با خداوند صحبت کنیم. در این ۱۰ شب آخر از خدا می‌خواهیم که ما را جزو سعادت‌مندان قرار دهد. امشب از خدا بخواهیم که عمر طولانی به ما دهد تا تولید عمل ما بیشتر شود و رزق ما را وسعت ببخشد، از خدا بخواهیم که ما را به غیرخودمان محتاج نکند تا کارهای خیری که برای رضایت اوست را انجام دهیم.

جهل مدرن

جان‌بزرگی گفت: امشب به خدا قول دهیم کارهایی که رضایت خدا را در پی دارد را انجام دهیم و از کاری که رضایت خدا را در پی ندارد پرهیز کنیم تا لذت فلاح و فوز را بچشیم. یکی از چیزهایی که در شب قدر باید از خداوند بخواهیم «تولی» و «تبری» است، خدایا ما را به کسانی نزدیک کن که سعادتمند راه تو هستند، ما را از افراد شقی دور کن چون می‌خواهیم جزو دوستان تو باشیم. خدایا ما را جزو سعادت‌مندان قرار بده. خدایا به هر چیزی که بخواهی ثبات می‌دهی، ما به‌دنبال ثبات هستیم چون سرمایه‌گذاری سودآور برای انسان خوشبختی می‌آورد.

وی بیان کرد: خدایا محبت اهل بیت(ع) را در دل ما قرار بده، خدایا در این شب‌ها کمک کن موانع را از دل خارج و محبت خود را صرف محبوبین تو کنیم، ما هم دلمان می‌خواهد زیر پرچم آنان باشیم چون آنان راه نجات هستند و می‌خواهیم با حضرت علی(ع) نسبت پیدا کنیم.

استاد روان‌شناسی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه اظهار کرد: خدایا مسیر سعادتمندان را به ما نشان دادی، سعادت و فلاح نعمت توست و ائمه(ع) زحمات بسیاری کشیدند تا ما نفس معنوی بکشیم؛ این روزها عده‌ای گمان می‌کنند که حرف‌های ۱۴۰۰ ساله ائمه قدیمی شده است اما باید بگوییم که در دنیای ذهنی کهنگی معنا ندارد و زمان بی‌معناست چون کهنگی برای کسی است که دید عینی دارد، برای مثال خاطرات بچگی ما در ذهن قدیمی نمی‌شود پس صداقت و کار خوب تا ابد مطلوب است و قدیمی نمی‌شود.

جان‌بزرگی در پایان گفت: جهل مدرن جهلی است که بخشی از وجود خود را انکار کنیم و به بخشی بپردازیم که تشتت است. در این شب‌ها از خدا می‌خواهیم سرنوشت و قدر ما به بهترین شکل رقم بخورد؛ به خدا می‌گوییم از آنچه تو خواستی بیشتر می‌خواهیم چراکه زیاده‌خواهی در درگاه تو از کرمت کم نمی‌کند.