هفته وحدت فرصت مناسبی برای تمرکز روی اشتراکات شیعه و اهل سنت و بررسی راهکارهای افزایش وحدت در میان مذاهب اسلامی است؛ چراکه دشمنان دین مبین اسلام همواره در صدد دامن زدن به تفرقه بین مسلمانان برای رسیدن به اهداف و منافع خودشان هستند.
برای بررسی بیشتر موضوع «تقریب مذاهب و راهکارهای آن» با شیخ خلیل افرا، عضو شورای برنامهریزی مدارس اهل سنت، رئیس هیئت افتای اهل سنت استان بوشهر و امام جمعه اهل سنت شهرستان کنگان به گفتوگو نشستیم که در ادامه میخوانید؛
ایکنا ـ ابتدا بفرمائید نگاه مردم و علمای اهل سنت به مقوله وحدت و تقریب مذاهب چگونه است؟
در ابتدا لازم است فرا رسیدن هفته وحدت و ایام ولادت با سعادت پیامبر اسلام(ص) و ولادت فرزند برومند ایشان امام جعفر صادق(ع) را خدمت همه مسلمانان جهان تبریک عرض کنم. از نگاه اهل سنت و جماعت، وحدت و اخوت میان مسلمانان، امری ضروری و بلکه واجب است و استناد ما هم به آیات قرآن و فرمایشات مطهره پیامبر گرامی اسلام است. خدای متعال در قرآن کریم در بیش از هشتاد آیه خطاب به مؤمنین میفرماید: «يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» یعنی ای کسانی که به خدا و پیامبر ایمان آوردهاید و آن دو را تصدیق کردهاید. منظور از مؤمنان کسانی هستند که اهل قبله هستند و شامل همه مذاهب اسلامی میشوند.
اما مسلمان چه کسی است، هر کسی که «لا إله إلا الله، محمد رسول الله» را بر زبان جاری کرد مسلمان است و نباید وی را تکفیر کرد. پیامبر اسلام(ص) میفرماید: «كُلُّ اَلْمُسْلِمِ عَلَى اَلْمُسْلِمِ حَرَامٌ دَمُهُ وَ مَالُهُ وَ عِرْضُهُ وَ اَلْغِيبَةُ تَنَاوُلُ اَلْعِرْضِ؛ تعرض به همه چیز مسلمان بر مسلمان حرام است، خون او و مال او، آبروى او، و غيبت تعرّض نسبت به آبرو است» آیات معروفی نیز در قرآن وجود دارد که همه مسلمانان جهان مخصوصاً فریقین شیعه و اهل سنت به آن استناد میکنند. در آیات 102 و 103 سوره مبارکه آل عمران آمده است: «يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنْتُمْ مُسْلِمُونَ وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِيعًا وَلَا تَفَرَّقُوا ۚ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ كُنْتُمْ أَعْدَاءً فَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِكُمْ فَأَصْبَحْتُمْ بِنِعْمَتِهِ إِخْوَانًا وَكُنْتُمْ عَلَىٰ شَفَا حُفْرَةٍ مِنَ النَّارِ فَأَنْقَذَكُمْ مِنْهَا ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ؛ ای اهل ایمان، از خدا بترسید چنانچه شایسته خدا ترس بودن است، و نمیرید جز به دین اسلام و همگی به رشته (دین) خدا چنگ زده و به راههای متفرّق نروید، و به یاد آرید این نعمت بزرگ خدا را که شما با هم دشمن بودید، خدا در دلهای شما الفت و مهربانی انداخت و به لطف و نعمت خدا همه برادر دینی یکدیگر شدید، و در پرتگاه آتش بودید، خدا شما را نجات داد. بدین گونه خدا آیاتش را برای (راهنمایی) شما بیان میکند، باشد که هدایت شوید».
اعتصمام در لغت به معنای چنگ زدن است اما در اصطلاح شرع، به معنای چنگ زدن به ریسمان الهی است. مفسران آرای مختلفی در مورد ریسمان الهی دارند و این ریسمان نیز مشترکات شیعه و اهل سنت است که بسیار هم زیادند. ما مسلمانان موظف هستیم به این آیات قرآن توجه جدی داشته و از وحدت خودمان محافظت کنیم.
ایکنا ـ به نظر شما مهمترین منادیان وحدت چه کسانی هستند؟
فرمایشات خداوند در قرآن کریم اولین منادی وحدت است. دومین منادی وحدت، پیامبر گرامی اسلام است. زمانیکه پیامبر اسلام از مکه به سوی مدینه هجرت کرد بین اصحاب، اهل بیت و مهاجران و انصار، اخوت و وحدت ایجاد کرد تا جاییکه یکی از یاران پیامبر به نام سعد بن ربیع، خطاب به عبدالرحمن بن عوف که شخص ثروتمندی است میفرمایند من بیشتر از همه مهاجران و انصار مال دارم اما این مال را بین آنها تقسیم میکنم. این نشانه اخوتی است که پیامبر(ص) بین مردم مسلمان ایجاد کرد.
بعد از اینکه پیامبر در مدینه وحدت ایجاد کرد جهاد واجب شد و همین که پیامبر میفرمود بشتابید به سوی جهاد همه لبیک میگفتند و در مسجد حاضر میشدند و کسی ممانعتی از اینکار نمیکرد. مؤذن که اذان میگفت همه به سمت نماز جماعت میآمدند و کسی در خانه نماز نمیخواند. همچنین پیامبر اسلام بر زکات تأکید میکردند و همه کسانیکه شرایط آن را داشتند بدون اینکه مخالفتی کنند زکات مال خود را پرداخت میکردند.
منادی وحدت معاصر و در این برهه حساس از زمان، امام راحل(ره) بود. ایشان هفته وحدت را تأسیس کردند که از دوازدهم تا هفدهم ربیعالاول را شامل میشود. در روایت اهل سنت و حتی برخی برادران شیعه همانند امام کلینی، روز تولد پیامبر اسلام(ص) دوازدهم ربیعالاول است و برادران شیعه و حتی برخی اهل سنت معتقدند این روز هفدهم ربیعالاول است لذا امام خمینی این هفته را هفته وحدت نامگذاری کردند تا ما مسلمانان، وحدت خود را در این هفته تقویت کنیم. هر چند که شیعه و سنی در تمام طول سال وحدت دارند اما در این ایام، فرصتی است که تذکر به وحدت بیشتر شود.
منادی وحدت بعد از امام راحل، حضرت آیتالله العظمی خامنهای هستند. ایشان مجتهدی بیبدیل و جامع الشرایط و خَلَف صالح امام راحل هستند. رهبر معظم انقلاب بارها فرمودهاند باید بین شیعه و اهل سنت وحدت باشد و مسلمانان را به وحدت ندا دادهاند. ایشان در فتوای خودشان فرمودهاند توهین به مقدسات مسلمین حرام و خط قرمز نظام و اسلام است یعنی نباید شیعه به اهل سنت یا اهل سنت به برادران شیعه توهین کنند چون از خصوصیات امت محمد مصطفی(ص) این است که امتی میانهرو و معتدل باشند و دنبال افراط یا تفریط نروند؛ این عقیده و فکر مردم و علمای اهل سنت هم هست.
ایکنا ـ با توجه به مواردی که گفتید فکر میکنید چه موانعی در زمینه وحدت اسلامی و تقریب مذاهب وجود دارد و احیاناً چه کسانی دنبال ایجاد تفرقه در میان مسلمانان هستند؟
این مسئلهای بسیار مهم است. در رأس همه کسانیکه دنبال تفرقه هستند ابرقدرتها قرار دارند به این دلیل که ایران اسلامی تنها کشوری است که وقتی آمریکا دستوری میدهد حکومت، دولت و مردم ایران، به این اوامر، نه میگویند و آن را رد میکنند. از نظر ایران اسلامی آنچه آمریکا میگوید مردود است. همه میدانند که اگر مسلمانان در قرآن، توحید، نبوت، معاد، اسلام و کعبه مشترک هستند دشمنان مشترک هم دارند.
آمریکا صرفاً دشمن ایران و نظام مقدس اسلامی نیست بلکه هر مسلمانی باید معتقد باشد که آمریکای جنایتکار و ابرقدرتها دشمن او هستند. رژیم صهیونیستی فقط دشمن فلسطینیان و غزه نیست بلکه دشمن همه مسلمانان جهان است. گاهی نیز موانع وحدت، خودِ مسلمانان هستند. گروههای تکفیری از مهمترین این گروهها هستند. پیامبر اسلام خطاب به مسلمانان میفرمایند: «اگر کسی برادر مسلمان خودش را کافر خطاب کند در حالی که او علامت کفر ندارد چنین حرفی به خودِ فاعل برمیگردد» بنابراین نه شیعه باید به اهل سنت نسبت کفر بدهد و نه اهل سنت به شیعه؛ چراکه این افراط است.
از سوی دیگر هر مسلمانی باید آنچه عقیده دیگر مذاهب اسلامی است را مورد احترام قرار دهد. گاهی اوقات عامل تفرقه خودمان هستیم و مثلاً یک اهل سنت برای تبلیغ وارد شهری میشود که تعدادی شیعه در آنجا هستند و در حین تبلیغ به گونهای حرف میزند که به برادران شیعه توهین میشود. گاهی نیز یک شیعه وارد شهری میشود که اهل سنت هستند و در حین تبلیغ به اهل سنت توهین میکند. اما این عمدتاً ناشی از کمتجربگی است. برخی از مبلغان حکمت ندارند و راه درستی را در پیش نمیگیرند در حالیکه یک مبلغ باید بر مسائل زیادی تسلط داشته باشد.
خدای متعال در قرآن کریم فرموده است: «ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ۖ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ ۖ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ؛ ای رسول ما خلق را به حکمت و برهان و موعظه نیکو به راه خدایت دعوت کن و با بهترین طریق با اهل جدل مناظره کن وظیفه تو بیش از این نیست که البته خدای تو (عاقبت حال) کسانی را که از راه او گمراه شده و آنان را که هدایت یافتهاند بهتر میداند» (نحل/ 125) خدای متعال بارها در قرآن بر دوری از افراط و تفریط تأکید کرده است. دشمنانی همانند آمریکا، رژیم صهیونیستی و اتباع و پیروان آنها میلیاردها دلار خرج میکنند که بین دو مسلمان شیعه و اهل سنت اختلاف بیاندازد. البته اختلافات جزیی در میان همه مذاهب ممکن است وجود داشته باشد اما دشمنان دین مبین اسلام در صدد هستند که این اختلافات را تبدیل به تخاصم کنند هرچند که گاهی خود اهل سنت و شیعه نیز بدون احتیاط، صحبتی میکنند که با وجود اینکه از روی قصد خاصی نیست اما سبب اختلاف، تفرقه و دشمنی میشود لذا باید به خوبی مراقب باشیم که چنین تفرقههایی در میان مسلمانان ایجاد نشود.
ایکنا ـ ارتباط مردم شیعه و اهل سنت در مناطق جنوبی ایران چگونه است؟
خوشبختانه در مناطق جنوبی ایران که ما در آن حضور داریم و مخصوصاً در استان بوشهر، شیعه و اهل سنت برادر هستند. امام جمعه بوشهر و نماینده محترم ولی فقیه در استان، حضرت آیت الله صفایی بوشهری تأکید بسیاری زیادی بر وحدت دارند و سایر علمای شیعه و اهل سنت نیز به گونهای عمل میکنند که وقتی یک نفر از جای دیگر وارد جمع آنها شوند نمیداند چه کسی شیعه و چه کسی سنی است.
البته در همه استانها وحدت وجود دارد اما در استان بوشهر این وحدت زبانزد خاص و عام است و موج میزند چون در مراسم یکدیگر شرکت میکنیم، با همدیگر ارتباط داریم و ازدواج و وصلت وجود دارد، این وحدت بسیار ارزشمند است که باید از آن مراقبت کنیم.
ایکنا ـ برای اینکه گستره این وحدت و تقریبی که اکنون در برخی مناطق کشور وجود دارد بیشتر شود چه باید کرد؟
باید عواملی که موجب وحدت میشود همانند شرکت در جلسات همدیگر، بحث و گفتوگوی بدون جدل و دلیل آوردن از قرآن و تحقیق و پژوهش را تقویت کنیم. ما دشمنان مشترک داریم اما الان در بین کشورهای اسلامی غیر از ایران، کسی از فلسطین و مستضعفین حمایت نمیکند. بنابراین علما باید هم عوامل وحدت و هم عوامل تفرقه را شناسایی کنند. خوشبختانه بعد از اینکه دبیرخانه شورای مدارس اهل سنت تشکیل شد و در استانهای مختلف هم شعبه دارد دیگر کسی جرئت ندارد از وجود اختلاف صحبت کند.
ایکنا ـ به شورای برنامهریزی مدارس اهل سنت اشاره کردید، مهمترین اقدامات این شورا در راستای تقویت وحدت چه بوده است؟
یکی از اقدامات این شورا و دبیرخانه آن، این است که مساجد و ائمه جمعه و طلاب اهل سنت را سازماندهی کردند. همچنین برای پیشرفت اهل سنت، مدرک رسمی به طلاب اهل سنت داده میشود. این فکر و اندیشه مقام معظم رهبری است لذا همان خدمتی که به شیعیان میشود به اهل سنت ارائه میشود. دبیرخانه این شورا پشتیبان مدارس اهل سنت در سراسر کشور است و وقتی طلاب بدانند که مدارک آنها رسمی است اشتیاق آنها بیشتر میشود.
در کشور 340 مدرسه دینی اهل سنت داریم که همگی زیر نظر دبیرخانه هستند و هر استانی مرکز اسلامی دارد و همه مساجد زیر نظر آن هستند و هزینه معیشتی نیز به مدارس داده میشود. این نشان میدهد اهتمام نظام فقط به شیعه نیست بلکه توجه زیادی هم به اهل سنت دارد. جناب آقای دکتر لطفیان؛ دبیر دبیرخانه شورای برنامهریزی مدارس اهل سنت، به اتفاق پرسنل مسافرتهای زیادی به استانها دارند و با ائمه جمعه و جماعت اهل سنت دیدار میکنند و این نشانه اهتمام به وضعیت اهل سنت است.
ایکنا ـ به نظر شما چقدر توانستهایم وحدت و همدلی شیعیان و اهل سنت ایران را برای جهانیان به نمایش بگذاریم و آیا در تبلیغ این مسئله موفق بودهایم؟
واقعیت این است که تبلیغات خارجی ما بسیار ضعیف است. در برخی شبکههای تلویزیونی به شیعه و سنی توهین میشود. بنده در سفری که به خارج از کشور داشتم اعلام کردم در ایران برخی مدارس اهل سنت تا دو هزار طلبه دارند یا اینکه ما نماز جمعههای بسیار پرجمعیت مخصوص اهل سنت داریم لذا آنها تعجب میکردند. برخی سوال میکردند آیا اهل سنت در ایران مسجد دارند که بنده گفتم هفده هزار و ششصد مسجد اهل سنت داریم.
بنابراین باید مبلغانی به خارج از کشور بفرستیم تا وضعیت مناسب اهل سنت در ایران را برای جهانیان روشن کنند. بنده به برخی که این وضعیت را انکار میکردند گفتم که اگر باور نمیکنید، بروید و از نزدیک ببینید. در تبلیغات منفی که علیه جمهوری اسلامی ایران وجود دارد دائما گفته میشود که اهل سنت در ایران از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند بنابراین ما باید به آنها اعلام کنیم در وضعیت بدی نیستیم بلکه عزت و شرافت ما حفظ شده است. هم شیعه و هم اهل سنت وظیفه دارند این تبلیغات را انجام دهند.
ایکنا ـ در پایان اگر صحبتی دارید بفرمائید.
خواسته مهم بنده توجه به فرمایش پیامبر اسلام است که فرمودند فتنهها که زیاد شد به قرآن چنگ بزنید. در قرآن کریم آمده است اگر انسان فاسقی خبری برای شما آورد باید اول تحقیق کنید. چون بنای دین بر تحقیق است و این تحقیق از عوامل اصلی وحدت است بنابراین همه امت اسلام باید به آن اهمیت دهند چراکه در غیر اینصورت پشیمان میشوند. از خدای متعال خواهانیم که روز به روز بر وحدت و انسجام ما بیفزاید تا انشاءالله شاهد پیروزی امت اسلامی باشیم.
انتهای پیام