بررسی مبانی ارزش شناختی بیانیه گام دوم در فصلنامه «حکومت اسلامی»

به گزارش ایکنا، صد و چهارمین شماره فصلنامه علمی پژوهشی «حکومت اسلامی» با صاحب‌امتیازی دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری و مدیرمسئولی حجت‌الاسلام والمسلمین سیدابراهیم رئیسی منتشر شد.

عناوین مقالات این شماره بدین قرار است: «کارآمدسازی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه سیاسی امام خمینی»، «مبانی ارزش شناختی بیانیه گام دوم انقلاب از منظر قرآن کریم»، «درهم تنیدگی مشروعیت (حقانیت) و مقبولیت در حکومت اسلامی در نظریه شهید صدر»، «چالش‌ها و فرصت‌های نظام امامت ـ امت سایبری»، «تحلیل معیارهای تحدید آزادی در دو نظام حقوق بشر اسلامی و حقوق بشر عرفی»، «جایگاه مشارکت مردم در تداوم انقلاب اسلامی با تأکید بر بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی»، «بررسی مقایسه‌ای نظریه‌ وضع طبیعی از دیدگاه جان لاک و علامه طباطبایی».

در چکیده مقاله «کارآمدسازی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران در اندیشه سیاسی امام خمینی» می‌خوانیم: «دیپلماسی عمومی یکی از ابزارهای مؤثر نیل به اهداف سیاست خارجی ایران محسوب می‌شود. جایگاه و نقش امام خمینی، به عنوان رهبر انقلاب و بنیان‌گذار نظام جمهوری اسلامی ایران، در معرفی و جهت‌دهی به افکار عمومی و برقراری ارتباط با سایر ملت‌ها و دولت‌ها، نسبت به انقلاب اسلامی و نظام حاکمیتی جمهوری اسلامی ایران، نقش مهم و اساسی داشته است. در این مقاله در پاسخ به این سؤال اصلی که نقش امام خمینی در فعال‌سازی، تقویت و کارآمدی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران، جهت تأمین منافع ایران و جهان اسلام چیست؟ این فرضیه مورد آزمون قرار گرفت که امام با توجه به جایگاه خود در ساختار سیاسی ـ حقوقی کشور و برخورداری از مقام مرجعیت دینی و شأن ولایت فقیه، در فعال‎سازی، تقویت و کارآمدی دیپلماسی عمومی جمهوری اسلامی ایران از طریق گفتمان‌سازی، اعتباربخشی، اقناع‌سازی و مدیریت تصویر، نقش تعیین‌کننده داشته است و همچنان سازمان‌ها و نهادهای مرتبط در این عرصه می‌توانند از این ظرفیت و استراتژی در پیش‌برد اهداف دیپلماسی عمومی کشور بهره گیرند و بر میزان کارآمدی آن بیفزایند.»

در طلیعه مقاله «مبانی ارزش شناختی بیانیه گام دوم انقلاب از منظر قرآن کریم» آمده است: «پژوهش حاضر با روش تحلیلی و اکتشافی و از طریق رجوع به بیانیه گام دوم انقلاب، با هدف بررسی مبانی ارزش‌شناختی آن از منظر قرآن کریم صورت پذیرفته است. آن چه در این تلاش حاصل شد، نشان می‌دهد بیانیه گام دوم انقلاب در همه عناصر خود خاستگاهی قرآنی و بنیانی ارزشی دارد. بیانیه بر ارزش‌هایی تأکید دارد که از یک سو نسبی‌ناپذیر هستند و از سوی دیگر، عنصر مدرَّج بودن را دارا می‌باشند. به علاوه توسعه و پیشرفت انقلاب اسلامی بر این مبنا استوار شده است که در هنگام تزاحم ارزش‌های مادی و معنوی، مصالح معنوی در سطح ملی و فراملی مقدم می‌شود. هم‌چنین در این بیانیه می‌توان بر این مبنای ارزشی که کمال حقیقی اختیاری است و جبرناپذیر می‌باشد، دست یافت، در عین حال، بر این نکته که تشکیل حکومت اسلامی به مثابه ضرورت تحقق کمال حقیقی مطرح است، عنایت شده است که لازمه این ضرورت، فراهم‌آوردن بسترهای لازم جهت نیل به سمت کمال حقیقی است. از دیگر مبانی ارزش‌شناختی کشف‌شده در این بررسی، می‌توان به توجه به عقلانیت به مثابه راه تمییز ارزش‌ها و مطرح‌بودن عدالت به مثابه اصیل‌ترین ارزش اجتماعی اشاره نمود.»

در طلیعه مقاله «درهم تنیدگی مشروعیت (حقانیت) و مقبولیت در حکومت اسلامی در نظریه شهید صدر» می‌خوانیم: «شهید صدر در خصوص نقش مردم در حکومت اسلامی بیان خاصی دارند که متفاوت از سایرین است. هدف از این نوشتار نیز ارائه تحلیلی نو از اندیشه سیاسی شهید صدر در خصوص مشروعیت در حکومت اسلامی است. سؤال اصلی این تحقیق این است که طبق نظریه شهید صدر، در نظام مردم‌سالاری دینی نحوه اجتماع مشروعیت(حقانیت) و مقبولیت چگونه خواهد بود. در این مقاله برای جواب این سؤال، از روش‌های تلفیقی استفاده شده؛ در کاوش اصل نظریه شهید صدر، از روش کتاب‌خانه‌ای، در تحلیل نظریه شهید صدر از روش تحلیل محتوای کیفی استفاده شده است. از دیدگاه شهید صدر، اساساً حکومت اسلامی امکان تحقق ندارد، مگر آن‌که عصمت آن تأمین شود و عصمت در زمان معصوم مستقیماً از طرف خداوند تأمین می‌شود و در زمان غیبت: با نظارت‌های مردم و نخبگان نسبت به هم‌دیگر و نسبت به ولی فقیه، مشورت (داشتن روحیه مشورت‌خواهی از طرف امام و ارائه مشورت از طرف مردم) و بیعت مردم و نخبگان با ولی فقیه تأمین می‌شود که شهید صدر از آن به «جوّ عصمت» نام می‌برد. زمانی حکومت اسلامی میسر است که جوّ عصمت ولی فقیه تأمین شود و این تنها در صورتی امکان دارد که مشارکت مردم به حداکثر خود برسد. لذا اساس حکومت ولی فقیه با مشارکت اکثر مردم پیوند ناگسستنی دارد و در این بیان مشروعیت و مقبولیت درهم تنیده است.»