توسعه اقتصاد دریامحور چه مزایایی دارد؟

مسعود امجدی‌پور، اقتصاددان ارشد مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با ایکنا، درباره اهمیت و نقش دریا در توسعه پایدار گفت: بیش از 50 درصد شهرهای دنیا در حاشیه سواحل قرار دارند و وقتی شهرها در حاشیه سواحل شکل می‌گیرند صنایع هم توسعه پیدا می‌کنند ولی ما سال‌هاست از این ظرفیت در کشور استفاده نمی‌کنیم و غفلت می‌شود.

وی افزود: جمهوری اسلامی ایران، کشوری است که هم در شمال و هم در جنوب به دریا دسترسی دارد به‌ویژه اینکه در جنوب این دسترسی وسیع‌تر است.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به نقش بنگاه‌های کوچک در توسعه اقتصادی دریامحور اظهار کرد: وقتی شهرنشینی در کنار سواحل گسترش پیدا می‌کند، خیلی از صنایع وابسته به شهرها و تمرکز جمعیتی شکل می‌گیرند؛ ازجمله صنایعی مانند صنعت تولید غذا، صنعت تولید پوشاک، صنعت حمل و نقل، صنعت لوازم خانگی و خیلی از صنایع دیگر که با دریانوردی و اقتصاد دریا ارتباط دارند ولی چون به این موضوع اهمیت داده نشده این صنایع توسعه پیدا نکرده‌اند و یا اصلاً وجود ندارند.

امجدی‌پور گفت: وقتی این صنایع کنار دریا توسعه پیدا می‌کنند، ظرفیت بسیار بالایی را می‌توان در بخش صادرات به وجود آورد یعنی با توجه به کاهش هزینه‌های حمل و نقل، امکان استفاده از ظرفیت صادرات برای توسعه زیرساخت‌های صنعتی کلان و خرد فراهم خواهد شد و این اتفاق باعث می‌شود صنایع را توسعه دهیم. به عبارت بهتر وقتی جمعیت در سواحل افزایش پیدا کند صنایع جدید در سواحل مستقر شده و به تبع آن ارائه خدمات هم رشد می‌یابد.

وی بزرگترین سرمایه در گردش شهرهای ساحلی را مربوط به صنعت توریسم و گردشگری دانست و در این رابطه اظهار کرد: صنعت توریسم و گردشگری می‌تواند بخش بزرگی از اشتغال و توسعه در شهرهای ساحلی به‌ویژه سواحل جنوبی را رقم بزند.

اقتصاددان ارشد مجمع تشخیص مصلحت نظام در بخش دیگری از این گفت‌وگو به اقدامات و فعالیت‌های پژوهشی مؤسسات پژوهشی در حوزه حکمرانی دریا و توسعه دریامحور اشاره کرد و افزود: هرچند ما به تازگی به این حوزه ورود پیدا کرده‌ایم ولی در همین مدت کوتاه هم کارهای پژوهشی خوب و ارزنده‌ای انجام شده و لازم است مدنظر حکمرانان و تصمیم‌گیران قرار گیرند.

ضرورت استفاده از تجربیات کشورها در توسعه اقتصاد دریامحور

امجدی‌پور افزود: می‌توان از تجربیات موفق و ناموفق کشورها در حوزه اقتصاد دریا بهره برد و اصلاً همین موضوع باعث شد مقام معظم رهبری به مجمع تشخیص مصلحت نظام مأموریت بدهند به این نیازی که احساس می‌شود پاسخ داده شود و نیز مجمع در این راستا استراتژی و سیاستی را تدوین کند که سایر دستگاه‌ها به ایفای نقش در این حوزه بپردازند.

وی گفت: ابلاغ سیاست‌های کلی توسعه اقتصادی دریامحور موجب مشارکت و درگیر شدن ارگان‌ها و نهادهای مختلف در مقوله توسعه دریامحور خواهد شد. لازم است برای تحقق این سیاست‌ها دستگاه‌های مختلفی پای کار بیایند و ایفای نقش داشته باشند.

این کارشناس اقتصادی با تأکید بر اینکه از ظرفیت توریسم دریایی غفلت شده است، اظهار کرد: یکی از آورده‌هایی که توسعه اقتصادی دریامحور رقم می‌‎زند مربوط به توریسم دریایی است و ازآنجا که مدیران برروی این مقوله خیلی فکر نکرده‌اند بعضاً دست به توجیه می‌زنند؛ درحالی‌که نه چالش فرهنگی وجود دارد و نه با چالش سرمایه‌گذاری روبه‌رو هستیم و اتفاقاً هرگونه سرمایه‌گذاری در این حوزه خیلی زود به ثمر و بازدهی می‌رسد و لذا مدت انتظاری که باید کشید بسیار اندک و ناچیز است.

امجدی‌پور یکی از آفت‌هایی که باعث شده از ظرفیت توریسم دریایی غفلت شود را مربوط به عدم مسئولیت‌پذیری برخی دستگاه‌ها دانست و در این رابطه افزود: متأسفانه برخ از سازمان‌ها از پذیرش مسئولیت و انجام تعهدات خود شانه خالی می‌کنند و وظایف خود را متوجه دیگر سازمان‌ها می‌دانند. این بحث سال‌هاست که در ساختار مدیریتی کشور مطرح شده و از حل آن غفلت می‌شود.

وی تأکید کرد: کافی است به کشورهای موفق در حوزه توریسم دریایی نگاه شود حتی کشورهای همسایه خودمان به این عرصه ورود خوبی داشته‌اند و بخش قابل توجهی از اقتصاد خود را با سرمایه‌گذاری برروی آن پیش برده‌اند و ما هم باید خیلی قبل‌تر به این حوزه ورود پیدا می‌کردیم. مقام معظم رهبری وقتی مشاهده کردند مسئولان با توصیه و نامه متوجه اهمیت اقتصاد دریا نمی‌شوند، در نهایت سیاست کلی را ابلاغ فرمودند و وقتی سیاست‌های کلی از جانب ایشان ابلاغ ‌شوند دستگاه‌های مخاطب هم به پیوست مشخص خواهند شد و اینها موظفند ظرف 6 ماه برنامه ارائه دهند.

گردش مالی اقتصاد دریامحور بیش از درآمدهای نفتی

 اقتصاددان ارشد مجمع تشخیص مصلحت نظام معتقد است، گردش مالی اقتصاد دریامحور به مراتب بیش از گردش مالی درآمدهای نفتی است و اگر در شمال و جنوب اقتصاد دریامحور توسعه یابد نفع بسیاری به کشور می‌رسد.

امجدپور با بیان اینکه اقتصاد دریامحور منجر به ایجاد اشتغال بسیار پایدار خواهد شد، گفت: مهمترین شاخصه توسعه دریامحور این است که نیاز به سرمایه‌گذاری خیلی زیاد و سنگین ندارد چون آنقدر جذاب است که حتی می‌توان برای توسعه آن از سرمایه‌گذاری خارجی استفاده کرد. وقتی این توسعه اتفاق بیفتد منافعش آنقدر برای کشور زیاد خواهد بود که رهایی از درآمدهای حاصل از صادرات انرژی و یا بستن در چاه‌های نفت تنها یکی از مزایای آن است.

وی بیان کرد: اشتغال و توسعه خدماتی که از جانب اقتصاد دریامحور ایجاد می‌شوند هم منجر به تسهیل فرآیند صادرات شده و هم اینکه وابستگی‌ها را کاهش می‌دهد. تسهیل فرآیند صادرات به خیلی از صنایع جان می‌بخشد و ارزآوری بالایی اتفاق خواهد افتاد.

اقتصاددان ارشد مجمع تشخیص مصلحت نظام  در پایان توریسم‌درمانی را یکی دیگر از ویژگی‌های توسعه اقتصاد دریامحور دانست که اگر مورد توجه قرار گیرد درآمدهای ارزی بسیار زیادی نصیب کشور می‌شود.

گفت‌وگو از سعید امینی