مقابله با رژیم صهیونیستی حق مشروع فلسطینیان است

به گزارش ایکنا، آیت‌الله محسن فقیهی، استاد درس خارج حوزه علمیه، 23 دی ماه در ادامه سلسله مباحث تفسیری خود به تفسیر آیه 191 پرداخت. وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ ۚ وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ ۚ وَلَا تُقَاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّىٰ يُقَاتِلُوكُمْ فِيهِ ۖ فَإِنْ قَاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْ ۗ كَذَٰلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ.

متن سخنان ایشان به شرح زیر است:

ضمیر وَاقْتُلُوهُمْ به کجا برمی‌گردد؟ داستان این است که مشرکین، مسلمین را از مکه بیرون کردند، آنان را کشتند و مورد آزار و اذیت و شکنجه قرار دادند؛ مسلمانان بعد از مدتی که قدرت پیدا کردند این آیه نازل شد که شما هم در برابر جنایت آنان، آنان را بکشید، زیرا شما را از وطنتان بیرون کردند، برخی از شما را کشتند و شکنجه هم دادند.

بنابراین این قید برای کفار و مشرکینی است که قاتل بودند، شکنجه می‌کردند و هم مسلمین را از مکه بیرون کردند؛ الان قضیه فلسطین شبیه همین آیه است، یعنی سرزمین مردم فلسطین را غصب کرده و از سرزمینشان بیرون کرده‌اند و الان هم مورد تحقیر و شکنجه قرار داده و جمع زیادی از مردم را هم کشته‌اند.

در چنین موقعیتی خداوند فرمودند که اگر این ها را پیدا کردید، بکشید و از سرزمینشان بیرون کنید همان‌طور که شما را بیرون کردند، یعنی مقابله به مثل کنید؛ والفتنه اشد من القتل؛ این دستور برای آن است که فتنه‌ای که درست کردند از قتل هم بدتر بوده است. کشتن تمام می‌شود، ولی شکنجه و اذیت و آواره‌کردن از کشتن، بدتر است.

وَلَا تُقَاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّىٰ يُقَاتِلُوكُمْ فِيهِ؛ احترام مسجدالحرام باید حفظ شود و اگر آن‌ها به مسجدالحرام پناهنده شدند با آنان کاری نداشته باشید، مگر اینکه در آنجا هم دوباره قصد کنند تا شما را بکشند و خون شما را بریزند. در اینجا قاعده اهم و مهم، جاری است، یعنی احترام مسجدالحرام لازم است، ولی خون مسلمین، لازم‌تر است. فان قاتلوکم فاقتلوهم؛ اگر بخواهند شما را در مسجد بکشند، شما هم آنان را بکشید که این جزای کافران است. 

سستی در برابر دشمن ممنوع است

اولین نکته آیه آن است که مسلمین نباید در برابر مشرکین و کفار سستی به خرج بدهند؛ وظیفه اول ما این است که با دیگران نجنگیم ولی اگر کسانی مسلمین را از وطنشان بیرون کردند و مورد شکنجه قرار دادند و به قتل رساندند، باید مقابله به مثل شود و سستی در این مسیر مورد پسند خدا نیست. پس قانون اسلام این است که جنگ ابتدایی نکنید ولی وقتی علیه شما اقدام شد، نباید کوتاهی کنید.

برخی این آیه شریفه را نادرست معنا می‌کنند و می‌گویند هر وقت کافران را دیدید بکشند که این درست نیست، بلکه منظور هر کافری است که شما را به فتنه و مشکلات عدیده انداخته‌ آنان را بکشید و سراغ مبارزه با آنان بروید. بنابراین اسلام، توصیه به خشونت ندارد و خشونت منتفی است ولی وقتی کسانی از مهربانی و رافت شما سوء استفاده کرده و با شما مقاتله کردند، آنان را بکشید. در حقیقت خشونت در برابر خشونت در اسلام جایز است، نه خشونت ابتدایی آن هم با هر کافر و مشرک ولو اینکه کاری به ما ندارند و زندگی مسالمت‌آمیزی در کنار ما دارند.

نکته دیگر اینکه وطن ارزشمند است و هر کسی باید وطن خودش را حفظ کند؛ اگر کسانی اقدام به ترک دادن از وطن کنند، شما حق دارید در برابر آنان بایستید و اجازه ندهید شما را از وطنتان بیرون کنند؛ بنابر این اسلام حفظ وطن را واجب می‌داند. در ادیان الهی هم بر این موضوع تصریح شده است و با فطرت عقل هم سازگار است. در روایت داریم: حب الوطن من الایمان. سازمان ملل و حقوق بشر جهانی هم این مسئله را به رسمیت می‌شناسند.

فتنه و مصادیق آن

البته فتنه در دنیای امروز فقط منحصر به مباحث نظامی و بیرون کردن مردم از سرزمینشان نیست بلکه خود فضای بی در و پیکر مجازی هم خودش فتنه و بلیه برای جامعه است، زیرا به مرزهای فکری و فرهنگی کشور حمله‌ور می‌شود. فضای ناسالم مجازی باعث انحراف جوانان و دختران و کمرنگ‌شدن نقش خانواده می‌شود و اختلاط با نامحرم را افزایش داده است، لذا مسلما استفاده نادرست از فضای مجازی از مصادیق فتنه است البته باید اهم و مهم را در این موارد هم لحاظ کنیم که چه مواردی باید در فضای مجازی محدود شود و چه مواردی باید دسترسی آزادانه داشته باشد.

اخیرا هم اعلام شده است که آمریکا و اروپا شرایطی ایجاد کرده‌اند که بدون نیاز به فیلترشکن و با گوشی می‌توان با دنیا و صفحات مختلف مرتبط شد، سیستم نت هم به سمت ماهواره‌ای شدن در حال پیش رفتن است و دولت‌ها نمی‌توانند، کنترلی هم داشته باشند.

الان همه باید دست به دست هم بدهیم و با استفاده از همین فضای مجازی، عده‌ای را به راه درست هدایت کنیم وگرنه ظاهرا جلوی این نوع فعالیت‌های اینترنتی دشمنان را نمی‌توان گرفت. باید بصیرت و تبیین لازم را برای مردم ایجاد کنیم و مسلما افراد زیادی خواهان آن هستند که آلوده نشوند و خودشان اگر آگاهی لازم را پیدا کنند مراعات بیشتری هم خواهند کرد.

به هر حال بحث آیه این است که احترام مسجدالحرام محفوظ است تا جایی که دشمنان از این مسئله سوء استفاده نکنند. در مورد ثقفتموهم هم برخی گفته‌اند، همان وجدتموهم است ولی برخی دیگر گفته‌اند، همان وجدتموهم است، ولی فرقی هم دارد و آن اینکه وجدتموهم در جایی کاربرد دارد که شما آنها را پیدا می‌کنید، ولی لزوما به معنای آن نیست که شما غلبه پیدا کنید و ممکن است، آنان غلبه بیابند ولی ثقفتموهم یعنی آنان را می‌یابید و غلبه هم با شماست، لذا اگر آن‌ها را یافتید و امکان غلبه وجود داشت این کار را بکنید. پس از آیه شریفه استفاده شد که ما ابتدا به قتل نباید بکنیم، ولی اگر خشونت ایجاد شد باید مقابله به مثل کنیم.

تفاوت رئوف و رحیم

آیت‌الله فقیهی همچنین با اشاره به دو صفت رئوف و رحیمی خداوند گفت: ما باید در حد خودمان به صفات الهی متصف شویم و از جمله این دو صفت در برخورد با همه مردم به خصوص زن و فرزند و اقوام، یعنی مردم وقتی به جمال ما نگاه کردند رئوف و رحیم بودن را متوجه شوند. 

سؤال این است که فرق میان این دو در چیست؟ آیا یکسان و صرفا تاکید است؟ برخی هم تاکید دارند، رحیم کسی است که به شما محبت دارد و رئوف هم همینطور ولی گاهی محبت یک انسان با اذیت کردن او هم همراه است، مثلا طبیب جراحی می‌کند و دست و انگشت پای او را قطع می‌کند زیرا اگر این کار را نکند فرد از بین خواهد رفت یا اگر بچه مرتکب خلاف شود، انسان مجبور است برای اصلاح او از تنبیه استفاده کند لذا رحیم‌بودن گاهی توام با خشونت هم هست ولی در رئوف، مهربانی به صورت مطلق وجود دارد.

برخی هم گفته‌اند رئوف نسبت به مطیعان و رحمی نسبت به همه اعمال می‌شود؛ مثلا گاهی محبتی نسبت به مؤمنان دارد ولی گاهی نسبت به همه مردم؛ رئوف محبت به مطیعین است، ولی رحیم، رحمت واسعه نسبت به همگان است.  وسعت کل شیء.  البته ما این حرف را قبول نداریم زیرا ان الله بالناس رئوف الرحیم یعنی خداوند نسبت به همه مردم رئوف و رحیم است. البته شاید شامل پیامبر(ص) شود، زیرا ایشان یک رحمت عامه داشت و رحمت للعالمین بود، ولی رئوف بودن و رحیم بودن او نسبت به مؤمنان و کسانی بود که از ایشان اطاعت می‌کردند.

مرحوم امام خمینی(ره) فرموده‌اند، خداوند حسی در طبیعت انسان و حیوان قرار داده است، این حس رحیم‌بودن و رئوف‌بودن است. انبیاء الهی برای هدایت مردم، مصیبت‌ها دیده‌اند؛ این حس رحیم‌بودن و رئوف‌بودن یک بعد ظاهری و یک بعد معنوی دارد؛ وقتی می‌بینیم کسی را کتک می‌زنند به کمک او می‌رویم؛ این حس رئوفیت ظاهری است، ولی گاهی در فضای مجازی اخلاق زیر پا گذاشته می‌شود و این مایه عصبانیت ما می‌شود و این بعد، معنوی رئوفیت و رحیمیت است و انسان باید هر دو بعد را داشته باشد؛ غرب و شرق تا حدودی بعد ظاهری را ولو برای حفظ ظاهر و پرستیژ خودشان قبول دارند ولی به بعد معنوی، بی‌توجه هستند، لذا در دنیا شاهد رفتارهای بسیار زیادی برخلاف اخلاق و خلاف حق هستیم.