مثبت‌اندیشی و بصیرت شروط لازم برای استقامت است

به گزارش ایکنا، امیر سیاهپوش؛ استادیار دانشگاه معارف اسلامی، 7 بهمن ماه در نشست علمی «تعلیم و تربیت تراز انقلاب اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره) و امام خامنه‌ای» که از سوی دانشگاه معارف اسلامی برگزار شد با بیان اینکه کارکرد اخلاق و تربیت، بردن مردم از جهنم به سمت بهشت اخلاق و زندگی گوارا و سعادتمندی دنیا و آخرت است، گفت: مهمترین هدف از تعلیم و تربیت اسلامی هم همین مسئله است که در لسان قرآن با عنوان حیات طیبه نام برده شده است لذا حیات طیبه به معنای بردن انسان به سمت بهشت موعود است.

وی افزود: در انقلاب اسلامی، تعلیم و تربیت امری اساسی و واجب و در اولویت است؛ هدف اصلی انقلاب باید تعلیم و تربیت باشد؛ به این ترتیب، تربیت امری بسیار مهم و پیچیده ولی ممکن است و سختی آن به این معنا نیست که آن را منتفی بدانیم. این نگاه در حقیقت نگاه امامین انقلاب است و این معنا طلب می‌کند ما نوع جدیدی از انسان‌شناسی را مبنا قرار دهیم و تعلیم و تربیت جدیدی هم داشته باشیم.

سیاهپوش با اشاره به برخی ویژگی‌های انسان تراز تعلیم و تربیت اسلامی و انقلاب، اظهار کرد: انسان مدنظر از منظر  امامین انقلاب، انسانی است که از نظر وجودی، موجودی یکتا و کل منسجم است؛ قلب و روح و مغز وجود دارد ولی در مقام تحلیل و برای تفکر است تا به مقام عمل و تربیت دست یابد.

استادیار دانشگاه معارف اسلامی بیان کرد: محققین و اندیشمندان بزرگ انقلاب دیدگاه‌های مختلفی در این باره دارند؛ شهید مطهری معتقد است که انسان آمیزه‌ای از بینش، گرایش و کنش است؛ علامه مصباح هم همین مطلب را فرموده است و در فلسفه تعلیم و تربیت بسط این نظریه آمده است. رهبر انقلاب هم همین نگاه را دارند و این نگاه در آثار امام با کلمات مشابه مورد تاکید قرار نگرفته است ولی واژگان معادل دارد.

سیاهپوش اضافه کرد: در نظام بینشی مدنظر بزرگان انقلاب، یک سری ارکان برای رسیدن به سعادت مطلوب وجود دارد که از جمله آن بینش توحیدی و ایمان به غیب، ایمان به ولایت و جهان‌شناسی و ... است از این رو چند دانش مانند دانش جهان‌بینی و معارف توحیدی، جهان‌شناسی توحیدی و ... باید دنبال شود.

برخی ویژگی‌های انسانی

وی افزود: در انسان‌‌شناسی توحیدی، رهبر انقلاب معتقدند که انسان باید در سایه توحید تحلیل شناخته شود که از جمله ویژگی‌های او کرامت انسانی، فطرت خدامحوری، آزادگی، گرایش به زیبایی، زیبادوستی و زیباخواهی، عدم ایستایی، فراموش‌کاری و ... است.

استادیار دانشگاه معارف اسلامی افزود: از منظر امامین انقلاب، انسانی که ما تربیت می‌کنیم ذومراتب است، کمال‌پذیر است، فسادپذیر، تغییرپذیر و حقیقت‌طلب و ... است؛ متاسفانه از دهه 1370 به بعد برنامه‌ریزی‌ها خلاف این مسیر رفت و نگاه به جوانان طوری بود که فقط دارای شهوات مختلف هستند ولی روح و فطرت پاکی ندارند. کلا میل و شوق اول آنان به سمت ناپاکی و خطاست ولی امامین انقلاب قاطعانه معتقدند که اینطور نیست.

نزدیکی جوانان به ملکوت

وی ادامه داد: امام فرمودند جوانان به ملکوت نزدیک‌‌ترند. جوانان حقیقت‌پذیرتر، طالب‌تر و پاک‌تر هستند. به تعبیر امام خمینی(ره) انسان فطرتا خواهان کمال حقیقی است ولی آرام آرام در سیر طبیعت، فطرت او غبار و حجاب می‌گیرد لذا کمال را در مسائل دیگری می‌جوید. ایشان مثال هیتلر را زده‌اند که جنگ‌طلبی او هم از روی میل کمال‌خواهی است ولی مسیر را غلط می‌رود.

استادیار دانشگاه معارف اسلامی با بیان اینکه جوانان حجاب و غبار کمتری روی ذهن و روح خود دارند، تصریح کرد: از منظر امامین انقلاب اولین ویژگی انسان، این است که او مخلوق و آفریده و اشرف مخلوق و محور عالم هستی است و خداوند همه چیز را برای او آفریده است: وَسَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مِنْهُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ؛ برخی تصور می‌کنند که باید تعبیر خدامحوری را به کار ببرند ولی در نظر رهبر انقلاب خداوند بالاتر از آن است که محور قرار بگیرد و بخواهد قیاس شود لذا از تعبیر انسان‌محوری استفاده می‌کنند.

سیاهپوش اظهار کرد: ویژگی دیگر اینکه انسان، آئینه تمام‌نمای هستی است؛ این مسئله مبتنی بر فلسفه صدرایی و حکمت متعالیه است، انسان یک جهان کوچک است، ویژگی دیگر انسان این است که فطرت الهی دارد که واجد یکسری ویژگی‌ها مانند کمال طلبی و ... است. در انسان انگیزه‌های متضاد و متناقض هم وجود دارد.

ویژگی‌های انسان انقلابی

وی افزود: در نظام تعلیم و تربیت تراز انقلاب، بعد دیگر منطقه بینشی توجه به بینش سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است؛ در این بعد از منظر امام و آقا، چند کار لازمه زندگی انقلابی است و کسی که می‌خواهد زندگی انقلابی داشته باشد باید واجد این چند مسئله باشد؛ اول قدرت تحلیل سیاسی و دیگری فهم تاریخی و خود آن بزرگواران هم آشنا به تاریخ ایران و اسلام بودند. سوم فهم تقابل و دشمنی میان دو جبهه حق و باطل.

استادیار دانشگاه معارف اسلامی افزود: از منظر امامین انقلاب، دو جبهه حق و باطل در طول عالم مقابل همدیگر بوده‌اند و امروز هم این مصاف وجود دارد؛ بنابراین میدان نبردی وجود دارد و دشمن پشت خاکریز خود و ما هم این‌طرف خاکریز هستیم؛ کسی که تعلیم دیده باشد و در نظام فکری او این مسئله شکل گرفته باشد که ما در دو جبهه هستیم و دائما این دو جبهه با هم درگیر هستند خود را برای مبارزه آماده خواهد کرد و هرگز اسلحه به سمت همرزمان خود نمی‌گیرد.

نقش مثبت‌اندیشی و بصیرت

سیاهپوش با بیان اینکه ویژگی دیگر از منظر امامین انقلاب، بصیرت و مثبت‌اندیشی است، اظهار کرد: از منظر رهبری، 2 ویژگی سبب شده است تا ملت‌ها استقامت و پایداری خود را از  دست بدهند؛ یکی نداشتن بصیرت و دیگری مثبت اندیشی است؛ مثبت‌اندیشی هم یعنی اینکه افراد خودانتقادی دارند ولی خودزنی ندارند و همیشه معتقد به حمایت و هدایت خداوند حکیم و دانا و مقتدر هستند و در بدترین شرایط هم امید به خداوند دارند و منتظر فضل و رحمت او هستند.

وی اضافه کرد: ویژگی دیگر استقامت فکری با نگاه قرآنی است، یعنی استقامت در مسیر حرکت به سمت قله‌های متعالی. إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَيْهِمُ الْمَلَائِكَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِي كُنْتُمْ تُوعَدُونَ؛استقامت فکری پایه استقامت عملی است و کسانی که در مسیر دچار لغزش می‌شوند چون به تدریج استقامت فکری آنان مخدوش می‌شود.

او با بیان اینکه در منطقه ذهن و عقل 4 مهارت و معرفت لازم است، گفت: یکی کسب دانش تخصصی، دیگری مهارت حکمرانی و جامعه توحیدی، سوم، انسان‌شناسی توحیدی و چهارم، بینش اجتماعی، سیاسی و فردی.

اهمیت عواطف در تربیت اسلامی

استادیار دانشگاه معارف اسلامی با بیان اینکه منطقه دیگر در عرصه تعلیم و تربیت تراز انقلاب منطقه روحی است، اظهار کرد: از منظر رهبر انقلاب، این منطقه، حوزه اخلاق است؛ یعنی در تعلیم و تربیت ما باید به حوزه عاطفی، احساسی و انگیزشی افراد توجه کنیم و صرفا به قدرت فکری و فطری ننگریم زیرا افراد اگر واجد یکی باشند و دیگری را نداشته باشند تک بعدی رشد خواهند کرد. حوزه اخلاق به تعبیر آقا حوزه جنود عقل و جهل و مبارزه این دو قطب است.

وی افزود: ایشان به خصوص در سخنرانی‌های خود در جمع مسئولان نظام در ایامی چون بعثت پیامبر(ص) با ارجاع مکرر به روایات و آیات بر این مسئله تاکید فرموده‌اند. ایشان استناد زیادی هم به خطبه نخست نهج‌البلاغه دارند که حضرت علی(ع) به اهداف بعثت نبی اعظم و مکارم اخلاق پرداخته است و آقا هم همین را تفسیر و تبیین فرموده‌اند.

سیاهپوش در پایان افزود: آنچه باید در منطقه روح مورد توجه قرار بگیرد تاکید و تقویت جنود عقل و تضعیف جنود جهل است.