شاخصه‌های مهم روضه‌های خانگی؛ از نقش بانوان تا بیان پندیات

امیر اسکندری، ذاکر اهل بیت(ع)، در گفت‌وگو با ایکنا، با اشاره به نقش مهم بانوان در احیای روضه‌های خانگی، گفت: باید اطلاعات مادران و بانوان جامعه در خصوص فضیلت برگزاری روضه در خانه افزایش یابد. به همین دلیل علما و فضلای صاحب منبر باید اطلاعات لازم را به مردم ارائه کنند.

وی با اشاره به اینکه اکنون شاهد حضور علما و اندیشمندان در صدا و سیما هستیم و برنامه‌های خوبی تولید و پخش می‌شود، ادامه داد: مادران اگر اطلاعات و آگاهی لازم در خصوص ثواب و تأثیر روضه‌های خانگی را از علما دریافت می‌کردند، شاهد رغبت و اقبال بانوان به روضه‌های خانگی بودیم، اما متأسفانه غفلت شده است.  

اسکندری با ابراز تأسف از اینکه همین بی‌توجهی‌ها کم‌رنگ و حتی بی‌رنگ شدن این مراسم را در پی داشته است، گفت: وقتی مردم مزایای روضه‌های خانگی را ندانند قاعدتاً به آن اقبالی نشان نمی‌دهند، در حالی که اکنون با مسائل غیراخلاقی زیادی در خانواده‌ها مواجه هستیم که ناشی از ناآگاهی و فقدان آموزش صحیح دینی است.

رواج چالش‌های مبتنی بر دروغ در فضای مجازی

وی از رواج چالش‌هایی که در آن افراد دروغ می‌گویند یا رفتارهایی را بروز می‌دهند یا واکنش همسر خود را ضبط و در فضای مجازی پخش می‌کنند سخن گفت و افزود: در روایات آمده است که در خانه‌ای که دروغ گفته شود، برکت از آن خانه می‌رود و از سوی دیگر دروغ حرام است حتی به شوخی. این چالش‌ها مورد استقبال مردم قرار می‌گیرد، در حالی که از سنت‌های ارزشمندی مانند روضه‌های خانگی، که موجب برکت و سرازیری رحمت به خانه‌ها می‌شود، غفلت می‌شود.

این ذاکر اهل بیت(ع) از عملکرد نهادهای مسئول دینی و فرهنگی از جمله سازمان تبلیغات اسلامی نیز انتقاد کرد و گفت: نتیجه این غفلت‌ها اکنون فاجعه به بار آورده و خانواده‌ها از بسیاری از آداب و سنن مذهبی، که به خانه‌ها برکت می‌داد، دور شده‌اند. همچنین، پخش برنامه‌های مذهبی از تلویزیون برای تأثیر بر خانواده کافی نیست. تلویزیون رسانه‌ای مجازی محسوب می‌شود اما در حین برگزاری مراسم در خانه، برنامه‌ریزی برای آن انجام و ارتباط حضوری بین مخاطب و سخنران و مداح برقرار می‌شود که تأثیر گسترده‌ای در آموزش معارف معنوی دارد.

تعامل ذاکر و مردم در روضه‌های خانگی

وی با تأکید بر تأثیر تعامل دوطرفه بین مخاطب و سخنران و ذاکر در روضه‎های خانگی، گفت: در این روضه‌ها مردم به راحتی مسائل شرعی و شبهات ذهنی‌شان را مطرح می‌کنند. حتی در مراسمی حضور داشته‌ام که به حدی سؤال‌های مردم زیاد بود که روحانی سخنرانی نمی‌کرد و فقط به پرسش‌های مختلف مردم پاسخ می‌داد.

این ذاکر اهل بیت(ع) بر لزوم تربیت روضه‌خوان‌ها برای حضور در مراسم روضه‌های خانگی تأکید کرد و افزود: افراد مطلع و مسلط به مسائل دینی باید برای حضور در روضه‌های خانگی تربیت شوند تا بتوانند به خوبی جوابگوی سؤالات مردم باشند. همچنین، در ساماندهی امور مداحان در کشور نیز غفلت شده و چند سال است که خانه مداحان و کانون مداحان تشکیل شده است و در این خصوص باید اقدامات بسیاری صورت گیرد و مشکلات و آسیب‌های موجود را رفع و نسلی را تربیت کنیم که کارهای بر زمین مانده در این حوزه را انجام دهد.

وی با تأکید بر اینکه ذاکر، مداح و سخنرانی که می‌خواهد به خانه‌های مردم برود، باید از درجه بالای اخلاق و اخلاص برخوردار باشد، گفت: همچنین سخنران و مداح روضه‌های خانگی باید توانایی فنی انتقال مفاهیم را داشته باشد. برخی گمان می‌کنند که در کربلا فقط یک جنگ رخ داد، اما روایت صحیح این واقعه نشان می‌دهد که می‌توان از آن ادب، احترام بزرگ‌ترها، رعایت شئون بانوان و سبک زندگی را آموخت. روضه‌خوان باید بتواند این امور را نیز بیان کند و آموزش دهد نه اینکه صرفاً واقعه احساسی عاشورا را بیان و مردم را منقلب کند. اگر در جامعه کنونی ما ادب، احترام و ... کم‌رنگ شده به این دلیل است که مسائل اخلاقی در خانه، محل اولیه تربیت کودکان، تبیین نشده است. همچنین، در برخی از روضه‌های خانگی بهره کافی کسب نمی‌شود و مداحان قابل و وعاظ توانمند کم داریم.

این ذاکر اهل بیت(ع) در پاسخ به اینکه با توجه به تغییر سبک زندگی‌ مردم، آیا نباید در روضه‌های خانگی سنتی تغییراتی ایجاد کرد؟ اظهار کرد: ملاک من سخن امام(ره) است که فرمودند: «مراسم عزاداری به همان سبک سنتی حفظ شود.» گاه نوآوری‌هایی در این حوزه انجام و موسیقی‌ به آن اضافه شده که متأسفانه نتایج خوبی دربرنداشت و حتی موجب شد نیروی انتظامی هر سال اطلاعیه دهد و اعلام ‌کند که استفاده از اُرگ، سنج، فلوت، طبل و ... ممنوع است.

بیشترین زمان برگزاری روضه 3 ربع بود

اسکندری ادامه داد: البته برگزارکنندگان روضه‎‌های خانگی نیز مرتکب اشتباهاتی شدند؛ وقت روضه را رعایت نکردند و حوصله بچه‌ها سر رفت، در حالی که در گذشته بیشترین زمان برگزاری روضه سه‌ربع بود. یک واعظ احکام می‌گفت و بعد روضه و شعری خوانده می‌شد. پذیرایی نیز یک چای ساده بود اما این روضه‌ها به بیراهه رفت و طولانی شد و چیزهایی به آن اضافه شد که موجب دلزدگی مردم شد. برخی از وعاظ نیز که در مسائل سیاسی تبحر نداشتند این مسائل را مطرح کردند که اعتراض‌هایی را ایجاد کرد و استقبال کم شد.

وی در پایان گفت: نیمی از اشعاری که در روضه‌ها خوانده می‌شد نیز پندیات بود ولی اکنون مداحان ما با آن آشنایی ندارند. در این پندیات احترام به والدین و ... به خوبی آموزش داده می‌شد اما متأسفانه شعرای ما نیز کم‌کاری کرده‌اند و شعر خوب در این باره نیز کم است.