خداوند از ظالمین و متکبرین متنفر است + صوت

به گزارش ایکنا، جلسه شرح صحیفه سجادیه با محوریت دعای بیستم صحیفه با سخنان حجت‌الاسلام والمسلمین محمدجواد حاج علی‌اکبری، رئیس شورای سیاست‌گذاری ائمه جمعه، طبق روال هر هفته، شامگاه دوشنبه 19 دی‌ماه در مجموعه فرهنگی سرچشمه برگزار شد که گزیده مباحث آن را در ادامه می‌خوانید؛

«اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ اجْعَلْ أَوْسَعَ رِزْقِكَ عَلَيَّ إِذَا كَبِرْتُ، وَ أَقْوَى قُوَّتِكَ فِيَّ إِذَا نَصِبْتُ، وَ لَا تَبْتَلِيَنِّي بِالْكَسَلِ عَنْ عِبَادَتِكَ، وَ لَا الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ، وَ لَا بِالتَّعَرُّضِ لِخِلَافِ مَحَبَّتِكَ، وَ لَا مُجَامَعَةِ مَنْ تَفَرَّقَ عَنْكَ، وَ لَا مُفَارَقَةِ مَنِ اجْتَمَعَ إِلَيْكَ»

به این جمله رسیدیم که امام از ساحت قدس ربوبی اینگونه تقاضا می‌کند: «وَ لَا تَبْتَلِيَنِّي بِالْكَسَلِ عَنْ عِبَادَتِكَ» یعنی در عبادت دچار کسالت نشوم، یعنی وقتی پای عبادت به میان می‌آید احساس سنگینی و خستگی نداشته باشم. گفتیم چه چیزهایی باعث می‌شود انسان در مقام عبادت دچار کسالت شود. عرض کردیم این نوعی عقوبت است و دلایلی هم دارد. از ناشکری تا ابتلا به رفاقت با غافلین و بطالین و کم‌حیایی باعث می‌شود انسان به کسالت در عبادت مبتلا شود و نشاط خود را از دست بدهد.

در مقام عبادت چیزی که فیض انسان را فراوان می‌کند نشاط است. انسان باید در مقام عبادت سر حال باشد و اقبال باطنی و قلبی داشته باشد. نشاط درست نقطه مقابل کسالت است و به معنای سر زنده بودن و شور و احساس داشتن است. ریشه‌ نشاط در عبادت هم به حوزه شناختی و معرفتی انسان برمی‌گردد یعنی میزان معرفت او به حق تبارک و تعالی و همچنین جایگاه خودش و هم به وضعیت روانی و روحی انسان برمی‌گردد.

مهمترین چیزی که تولید نشاط در عبادت می‌کند محبت است یعنی اگر انسان نسبت به پروردگار وارد وادی محبت شود، از محبت نشاط به دست می‌آید. عبادت، گفت‌وگوی با خداوند متعال و انجام برنامه‌هایی مثل تلاوت قرآن، حج و فعالیت‌های اجتماعی از قبیل گسترش خوبی‌ها، امر به معروف و نهی از منکر و رونق‌بخشی به مجالس مومنین است. آنچه باعث می‌شود انسان در مقام عبادت نشاط داشته باشد حالت محبت است که این را از خدای متعال درخواست می‌کنیم.

مرز کسالت اختیاری و کسالت عقوبتی

یک مسئله این است گاهی وقت‌ها کسالت در مقام عباداتی که جنبه جسمی هم دارند ناشی از دشواری و بیماری در جسم انسان است که در این موارد ذیل عنوان عمومی سلامت جسم قرار می‌گیرد. شخص باید تا جایی که برایش میسر است هم مراقب سلامت جسمی باشد و هم مراقب نشاط و طراوت جسمی باشد. این را نمی‌شود کسالت عقوبتی نامید بلکه کسالت اختیاری است. مثلا کسی که خوابش به اندازه نیست موقع عبادت و نماز چرت می‌زند این معنایش این نیست که خدا دارد او را عقوبت می‌کند بلکه نظم در زندگی را رعایت نکرده است. چنین کسی باید مبادی و مقومات یک عبادت بانشاط را فراهم کند یعنی زندگی‌اش را تنظیم کند و جلوی کارهای بیهوده را بگیرد تا به یک عبادت بانشاط برسد.

حضرت در ادامه می‌فرماید: «وَ لَا الْعَمَى عَنْ سَبِيلِكَ» یعنی مرا به نابینایی از مسیر خودت مبتلا نکن. درباره باب هدایت و عنایت پروردگار متعال نسبت به بندگان و هدایت آنها صحبت کردیم و گفتیم خداوند همه گونه اسباب هدایت بندگان را فراهم کرده و حجت را تمام کرده است. اینکه چرا انسان در رابطه با سبیل الهی گرفتار عدم تشخیص می‌شود به دو نکته برمی‌گردد یکی شبهه نظری است. کسی که از نظر فکری گرفتار ضعف است دچار شبهه و انحراف می‌شود و از تشخیص راه درست بازمی‌ماند و گرفتار عدم بصیرت می‌شود. مورد دوم شهوت عملی است که باعث می‌شود انسان دچار ضلالت و گمراهی شود.

ترجمان لطیف امام سجاد(ع) از معصیت

حضرت در ادامه فرمود: «وَ لَا بِالتَّعَرُّضِ لِخِلَافِ مَحَبَّتِكَ» یعنی مرا مبتلا نکن به کارهایی دست بزنم که برخلاف محبت تو باشد. این عبارت دیگری از معصیت است منتهی اینجا با تعبیری لطیف معصیت را تعرض به خلاف محبت حق ترجمه کرده است. انسان وقتی وارد وادی معصیت می‌شود در حقیقت دارد کاری بر خلاف محبت حضرت حق انجام می‌دهد. «خلاف محبتک» چند صورت دارد یکی اینکه انسان کاری کند که محبوب از او رنجش پیدا کند. یک معنای دیگر این است انسان کاری کند که برخلاف ادعای محبت خودش باشد چون ما مدعی محبت حضرت حق هستیم؛ کاری نکنیم که با ادعای محبت نمی‌خواند.

شاید یکی از بدترین‌ کارها که از همه زشت‌تر است ظلم به دیگران است. خداوند خیلی صریح نسبت به ظالمین ابراز نفرت و عدم محبت می‌کند. فهرست افرادی که مورد تنفر خداوند هستند در قرآن ذکر شده است از جمله خداوند از انسان‌های فخرفروش متنفر است، از متکبرین متنفر است، از مفسدین متنفر است.

حضرت در ادامه می‌فرماید: «وَ لَا مُجَامَعَةِ مَنْ تَفَرَّقَ عَنْكَ، وَ لَا مُفَارَقَةِ مَنِ اجْتَمَعَ إِلَيْكَ» یعنی مرا مبتلا نکن به همراهی و ارتباط با کسی که از تو جدا شده است و جدایی از کسی که مرتبط با تو است. ارتباط‌های انسان برای او کاملا تعیین‌کننده و سرنوشت‌ساز است و بر محیط روح و شخصیت و اخلاق انسان اثر می‌گذارد بنابراین نباید این ارتباطات را دست کم گرفت.